2.4 Straling gebruiken

• Natuurkunde
• Scheikunde
• Middelbare school
• mavo, havo
• Leerjaar 3

planning en lesdoelen

terugblik elektromagnetische golven

ct scanner

tracer

inwendige en uitwendige bestraling

zelfstandig werken

wat heb je vorige les geleerd? graag uitgebreid formuleren!

terugblik gevaren van straling

doordringend vermogen

halveringsdikte

alfa, beta en gamma straling en doordringend vermogen

stralingsdosis

dosislimiet

dosismeter

De meest energierijke straling is ...

1. gammastraling
2. rontgenstraling
3. ultraviolet
4. infrarood

Fotonen zijn

1. elektromagnetische golven
2. stralingspakketjes
3. deeltjes met lading
4. deeltjes met een snelheid kleiner dan de lichtsnelheid

Wat is de halveringstijd van deze stof?

1. 10 jaar
2. 14 jaar
3. 20 jaar
4. 27 jaar

Welke stof heeft de grootste halveringstijd?

1. A
2. B
3. C
4. D

De halveringstijd van instabiel Jodium is 8 dagen. Hoeveel procent is er na 16 dagen nog over?

1. 50%
2. 30%
3. 25%
4. 0%

2,0 gram thorium vervalt gedurende 72 dagen, waarna er nog maar 0,25 gram thorium over is.
Hoe groot is de halveringstijd van thorium?

1. 9 dagen
2. 12 dagen
3. 24 dagen
4. 36 dagen

Wat is de halveringsdikte
van het plaatje?

1. 6 mm
2. 3 mm
3. 1,8 mm
4. 3,6 mm

Als de halveringsdikte van een materiaal 1 mm is, hoeveel straling wordt er dan doorgelaten door een scherm van 3 mm dik.

1. 87,5 %
2. 25%
3. 33,333 %
4. 12,5 %

14. Na twee halveringsdikten heb je een kwart van de atomen over.
1/2 * 1/2 = 25%

1. Juist
2. Onjuist
3. Aliens

Halveringsdikte geldt voor:

1. Alfa straling
2. Beta-straling
3. Gamma-straling
4. Alle straling

Welk materiaal heeft een grotere halveringsdikte?

1. Bot
2. Spieren

Halveringsdikte is de dikte van een stof waarbij de stralingsenergie is gehalveerd

1. waar
2. niet waar

Je hebt zojuist geleerd dat hoe kleiner de golflengte, hoe groter de stralingsenergie van de elektromagnetische golf. Leg uit waarom licht met een grote golflengte onschadelijk is voor onze gezondheid.

Lesdoel: Ik kan uitleggen wat de overeenkomst is tussen zichtbaar licht en radioactieve straling.

Toepassing Medische wereld

Onderzoek               Behandeling

Röntgenfotografie                    Uitwendig bestralen

- thoraxfoto                               Inwendig bestralen

- Mammografie

- Angiografie

- CT-scan

PET-scan

toepassingen CT scan

afwijkingen aan bloedvaten opsporen

herseninfarcten 

kleine tumoren

intenser dan gewone rontgenstraling

Medisch onderzoek met een tracer

1. een tracer wordt in je lichaam gespoten

2. de tracer verspreidt zich door je lichaam

3. de gammastraling die de tracer uitzendt komt je lichaam uit en kan met een camera geregistreerd worden

Straling: medische toepassingen

Kwaadaardige cellen kapot

- uitwendig gammabestraling

- inwendig beta-bestraling

Tracers: inwendig- gammastralers om te volgen (tracen) positie van tumoren

Inwendige bestraling

Dit geeft minder risico op schade aan het gezonde weefsel eromheen dan bij uitwendige bestraling.

Voor het geven van deze vorm van bestraling is veel ervaring nodig. Daarom wordt inwendige bestraling in een beperkt aantal ziekenhuizen en bestralingscentra gegeven.

Soms is voor een inwendige bestraling opname in het ziekenhuis nodig.

Je kunt inwendige bestraling krijgen:

• via een radioactieve bron die tijdelijk in je lichaam geplaatst wordt;
• met radioactief materiaal dat in je lichaam blijft zitten: permanent geïmplanteerd.

Een voordeel van inwendige bestraling is dat een hoge dosis straling gegeven kan worden in een klein gebied.

Dat verhoogt de nauwkeurigheid.

maak vragen uit par. 4 

35 t/m ...

Welk soort straling zal de minste stralingsenergie hebben?

1. alpha
2. beta
3. gamma
4. allemaal hebben ze evenveel stralingsenergie

Welk soort straling zal de meeste stralingsenergie hebben?

1. alpha
2. beta
3. gamma
4. allemaal hebben ze evenveel stralingsenergie

alpha-straling wordt altijd gebruikt voor inwendige straling. Leg uit waarom het geen zin heeft om gamma-straling te gebruiken voor inwendige bestraling.

Voor radio-therapie wordt altijd gebruik gemaakt van gamma-straling. In enkele gevallen kan er ook gebruik worden gemaakt van een beta-straler. Geef een voorwaarde voor het gebruiken van een beta-straler in radio-therapie.

Een tracer is een stof die radio-actieve straling uitzendt. Een voorbeeld hiervan is jodium-131. Deze stof wordt gebruikt voor onderzoek naar de werking van de schildklier. Dit orgaan neemt jodium op en verwerkt het tot andere biochemisch actieve stoffen. Leg uit wat soort straler jodium-131 zal zijn en verklaar jouw antwoord.

Lesdoel behaald?
Ik kan de verschillende soorten radioactieve straling benoemen.