5.2 ontdekkers van nieuwe werelden & 5.1: Renaissance en humanisme

Uitleg
In de middeleeuwen was het wereldbeeld beperkt. De drie bekende continenten waren Europa, Azië en Afrika. De Hereford Mappa Mundi is gemaakt rond 1250. 

De Arabische geograaf
Muhammed al-Idrisi maakte 
in 1154 deze kaart --> 
1 / 40
suivant
Slide 1: Diapositive
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 3

Cette leçon contient 40 diapositives, avec quiz interactif, diapositives de texte et 3 vidéos.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

Uitleg
In de middeleeuwen was het wereldbeeld beperkt. De drie bekende continenten waren Europa, Azië en Afrika. De Hereford Mappa Mundi is gemaakt rond 1250. 

De Arabische geograaf
Muhammed al-Idrisi maakte 
in 1154 deze kaart --> 

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Traditioneel middeleeuws wereldbeeld

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Het wereldbeeld van de middeleeuwen

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Spanje
  • 1492, Columbus ontdekt India...denkt hij

HIj maakt gebruikt van de kaart van Toscanelli en het kompas

Slide 4 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De kaart van Toscanelli

Slide 5 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

1488: Bartolomeus Diaz rondde de Kaap
1492: Vasco da Gama bereikt Westkust van India.

De Portugezen bezetten kustplaatsten en eilanden en verstekten deze met forten en soldaten: Factorijen!
En dreven handel met de Inheemse bevolking.

Spanje volgt Portugal: vraag 3

Slide 6 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verdrag van Tordesillas 
Zowel Portugal als Spanja ondernamen ontdekkingsreizen richting het 'westen'. Om grote oorlog te voorkomen verdelen ze de ontdekte gebieden in het Verdrag van Tordesillas.

Slide 7 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Verdrag van Tordesillas.
  • In 1494 maken Spanje en Portugal afspraken: het Verdrag van Tordesillas.
  • Zij verdeelde de wereld in tweeën: alles ten westen van de Kaapverdische eilanden was voor Spanje, alles ten Oosten voor Portugal. 

Slide 8 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Ondergang van de Azteken
  • Verarmde Spaanse adel ging hun geluk zoeken in Amerika.
  • Deze conquistadores trokken gewapend de binnenlanden in.
  • In 1519 drong Hernan Cortes het gebied van de Azteken binnen.
  • De Azteken waren een hoogontwikkelde cultuur in oppermachtig in Midden- Amerika, ze hadden bijvoorbeeld al grote steden en hadden een bloeiende economie.

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Europese expansie
  • Steeds meer avonturiers (conquistadores) trekken naar Midden- en Zuid Amerika
  • Op zoek naar roem, rijkdom en grondgebied
Gevolg: Ondergang van het rijk van de Azteken en de Inca's

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De ondergang van de Azteken
  • De conquistadores sloten bondgenootschappen met vijanden van de Azteken.

  • De Azteken legden het af tegen de vuurwapen van de Spanjaarden.

  • Hun pijlen waren niet opgewassen tegen de ijzeren harnassen.

Slide 11 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De ondergang van de Azteken
  • Maar het grootste gevaar voor de Azteken waren de Europese ziekten die de Spanjaarden meenamen.


Ook al waren de Azteken ver in de meerderheid, na twee jaar vechten gaven de Azteken zich over.

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 13 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 14 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 15 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

De Las Casas
Bartolomé de Las Casas (1484-1566)

Kritiek op behandeling van de indianen
- Indianen zijn mensen
- geen uitbuiting / mishandeling.

'Zwarten' worden niet gezien als mensen dus zij worden de             nieuwe slaven

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Examenvraag
In 1552 publiceerde de Spaanse priester Bartolomé de las Casas zijn boek Beknopt verslag van de vernietiging van West-Indië, waarin hij de behandeling van de inheemse volkeren van Amerika door de Spaanse veroveraars veroordeelde. De las Casas was de eerste bisschop van Chiapas, in het zuiden van Mexico.

Leg uit dat de opvatting van De las Casas verklaard kan worden vanuit zijn achtergrond. (2p)

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De Trans-Atlantische slavenhandel 

Slide 18 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Trans-Atlantische slavenhandel/driehoekshandel

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Renaissance; opdracht 2

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Renaissance kunst
Ontwikkeling kunst tijdens de Renaissance.
For example:

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

welk voorwerp is dit? Hoe werkt het? en wat was het belang ervan?

Slide 22 - Question ouverte

Cet élément n'a pas d'instructions

Renaissance

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

renaissance
a. veranderingen op artistiek gebied = renaissance
b. veranderingen op het gebied van de wetenschap en de         filosofie = humanisme
c. veranderingen op godsdienstig gebied = reformatie

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Sint Pieter in Rome (1506 -1626)

Slide 25 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions


Humanisme 
Humanus (menselijkheid)

Humanisme: een levensbeschouwing die mensen voorop stelt en uitgaat van de waarde van mensen. Het humanisme streeft naar het goede doen, rechtvaardigheid en het gebruik van je verstand.  Nadenken, argumenteren, redeneren en onderzoeken.
Ook veranderingen in het denken:

Slide 26 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Renaissance 

- Tijdsbepaling

- terugkijken naar de oudheid

- Cultureel
Humanisme

- Nieuwe levenshouding 

- Nadenken, redeneren en onderzoeken

- Wetenschappelijk


Het humanisme is een nieuwe manier van denken/levenshouding die voorkwam in de renaissance 

Slide 27 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Renaissance (wedergeboorte)
  • Literatuur
  • Architectuur 
  • Kunst

Humanisme
  • Wetenschap
  • Bijbelgeschriften
  • Carpe diem

Slide 28 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Humanisme

Door de boekdrukkunst  verspreidde het humanisme zich buiten Italië. 

Erasmus van Rotterdam streefde naar een zuivering van het christendom.


Desiderius Erasmus

Slide 29 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Drukpers
Haarlem
1440

Slide 30 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

De drukpers
Om zijn eigen bekendheid te vergroten, bedient hij zich van alle communicatiemiddelen die hem ten dienste staan, met name van de boekdrukkunst. Erasmus' roem is ondenkbaar zonder dit instrument, dat in impact vergelijkbaar is met ons Internet. Dankzij de drukpers wordt Erasmus de alom gevraagde deskundige die over van alles zijn mening moet geven, waardoor met name bij de elite van de wetenschap bekend raakt. 

Slide 31 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Erasmus van Rotterdam
-Erasmus was in zijn tijd een van de grootst geleerden.
-Erasmus was een humanist.
- Erasmus vertaalde de Bijbel en vond veel fouten in de oude versie. 
- Erasmus was een van de eersten die kritiek had op de katholieke kerk.
-  Humanisten: Geleerden die de klassieke cultuur en literatuur bestudeerden en imiteerden. 

Slide 32 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

'Momento Mori'


  • In de Middeleeuwen waren de meeste mensen in Europa christenen
  •  Leven na de dood - Mensen waren van nature zondig
  • Zonde = Wat God verboden heeft: Stelen of liegen
  • Biechten en goede daden zouden zonden weer goedmaken: Zorgen voor arme en zieke mensen
  • Gedenk te sterven --> Hemel of Hel

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Carpe Diem
Mens- en wereldbeeld
Pluk de dag

Slide 34 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Erasmus 
https://schooltv.nl/video/erasmus-erasmus-wilde-weten-hoe-het-christendom-en-de-kerk-begonnen-waren/#q=erasmus

opdracht 4 & 5

Slide 35 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Vesalius ontdekte dat de ideeen van de oud-Griekse Galenus fouten bevatten, doordat hij dieren had ontleed, in plaats van mensen. Door menselijke lichamen te onderzoeken kon hij deze fouten corrigeren en bracht hij zijn boek Humani Fabrica uit. 

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Empirisme
experimenteren en waarnemen levert zuivere kennis op

Wetenschappers:
- Vesalius (1515-1564)
- Copernicus (1473-1543)
- Galilei (1564-1642)
- Newton (1642-1727)

Slide 37 - Diapositive

Vesalius: nieuwe kijk op anatomie

Copernicus: heliocentrisch wereldbeeld door observatie

Galilei: verdedigen van theorie Copernicus

Newton: zwaartekracht
Bron 1: Vesalius schreef over Glenus, een gezaghebbend schrijver van medische boeken uit de oudheid:
Weg met degenen die Galenus slaafs volgen en daarmee tevreden zijn. Weg met degenen die in hun boeken geen enkele regel toevoegen aan wat Galenus geschreven heeft. Iedereen die zijn boeken heeft gelezen en zelf weleens een menselijk lijk heeft ontleed, ziet het meteen: zelf heeft Galenus nog nooit een menselijk lijk ontleed. Hoogstens heeft hij lichamen onderzocht die al ontvleesd waren en waarvan alleen het geraamte overbleef.

Slide 38 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Humanisten waren ook kritisch op de oudheid 
Nieuw = Onderzoek doen
Galenus (oudheid)
Vesalius (renaissance) 

Slide 39 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

opdracht 7

Slide 40 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions