5.2 Ontdekkers van nieuwe werelden (1)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ontdekkers van nieuwe werelden

Lesvolgorde

• Nakijken
• Herhaling
• Moeilijke woorden (lezen tot de ondergang van de Azteken)
• Vragen 

Leerdoelen

• Je kent de economische  politieke en religieuze motieven voor ontdekkingsreizen en kolonisatie.
• Je kunt beschrijven hoe het wereldbeeld van de Europeanen veranderde door de combinatie van ontdekkingsreizen en kolonisatie. 

Welke invloed heeft de boekdrukkunst gehad op de verspreiding van de renaissance en het humanisme? Leg uit

Erasmus en Luther hadden beiden kritiek op de katholieke kerk. Wat is het verschil tussen Erasmus en Luther?

Vesalius bestudeerde boeken uit de oudheid over het menselijk lichaam en schreef Humani fabrica. Wat voegde hij toe aan de kennis van de oude boeken?

'De school van Athene' is een fresco van Raphaël. Het werd in opdracht van de paus gemaakt voor het Vaticaan. Waarom was dat bijzonder?

Noem een paar renaissancekenmerken van het schilderij.

Lezen 5.2
Wereldbeeld rond 1450 en
Spanje volgt Portugal
Moeilijke woorden?

Wereldbeeld rond 1450

• Beperkt tot Europa, Noord-Afrika en beetje Azië (zoals China en India).
• Venetianen en Genuezen kochten spullen van handelaren uit Azië en Afrika.
• Die handelswaren werden samen met producten uit het Middellandse zeegebied naar Brugge gebracht.
• Handel uit het Noord-Europa werd ook naar Brugge gebracht.
• Brugge handelsknooppunt tussen beide handelsnetwerken

Brugge handelsknooppunt

Noordelijke en zuidelijke handelsnetwerken

Europees wereldbeeld rond 1450

• Italiaanse handelaren brengen de wereld verder in kaart (fra mauro kaart, 1450)
• Westen onontdekt

Kaart van Toscanelli

Gebaseerd op de Griekse cartografen (oudheid) met toegevoegde kennis van Europese en Arabische kennis van zeeroutes en kustlijnen.

Leg uit waarom de werkwijze van Toscanelli past bij het humanisme

Vaar je in het westen niet de wereld af? 

Redenen voor ontdekkingen

• Aziatische producten duur in Spanje en Portugal. Oorzaak: veel tussenhandel (Arabieren, Ottomanen, Noord-Italianen)
• Aziatische producten zeer winstgevend, maar ...
• Handelroutes waren lang, duur en gevaarlijk, mede door ...
• Vijandigheid Arabische en islamitische handelaren en landen
• Enige optie: nieuwe zeeroutes ontdekken

Bartholomeus Diaz

Portugal gaat naar het oosten

Portugese vorst financiert ontdekkingsreizen 

• Vasco de Gama bereikt India in 1497, waarop ...
• Portugal factorijen vestigt: versterkte handelsposten, waarmee ... 
• Portugal de zeeroutes beheerst en de Ottomanen de landroutes.
• Door deze oostelijke route was een westelijke route niet nodig. 

Columbus zoekt westelijke zeeroute Indië

• Columbus had kaart Toscanelli.
• Wilde westelijke route naar Indië ontdekken.
•  Portugese koning wees hem af. Bij Spaanse koning en koningin wel succes.
• Drie schepen op reis (1492)
• Caraïben 
• Bewoners indianen genoemd

Waarom was de Portugese koning niet bereid om Columbus financieel te steunen?

Portugese kaart 1502

Spanje gaat naar het westen

1492: Spaanse vorsten financieren reis naar 'het westen' --> Columbus ontdekt 'de nieuwe wereld' 

• Noemt bewoners 'Indianen' , hij dacht in India te zijn
• Spanje en Portugal bijna in oorlog om 'de nieuwe wereld', dus ...
  
• 1494: Verdrag van Tordesillas: oosten van de wereld voor Portugal, westen voor Spanje

Meetinstrumenten op zee

Het verdrag van Tordesillas
Waarom spreken ze in Brazilië geen Spaans?

Lees bron 8 blz. 88
Welk religieus motief noemt Columbus voor de ontdekkingsreis?

Noem een politiek motief van de Spaanse koning voor de ontdekkingsreizen

Kaart Gerardus Mercator 1587

Geef een verklaring waarom de kaarten na 1500 zoveel verschilden van de kaart van Toscanelli.