7.2 dl2 + 7.3 Samenleven + 7.4 Relaties

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

H7 Soorten en populaties

Deze les:

- 7.2 dl2: leerdoelen 6 en 7

- Opdrachten

- 7.3 + 7.4: leerdoelen 8 t/m 11

Leerdoelen 7.2

4. Je vergelijkt de begrippen populatiegrootte en populatiedichtheid.

5. Je legt verband tussen de draagkracht van een gebied en de populatiegrootte.

6. Je verklaart de invloed van monoculturen en biologische landbouw op de biodiversiteit en populatiegrootte in een gebied.

7. Je beschrijft geslachtelijke en ongeslachtelijke voortplanting bij planten.

Leesopdracht

Lees blz. .. "Populaties in landbouw" en beantwoord de volgende vragen:

1. Wat is een monocultuur? Wat zijn de voor- en nadelen van een monocultuur?

2. Wat is het gevolg van bemesting voor de biodiversiteit in de omgeving van een akker?

3. Wat is biologische landbouw?

Monocultuur 

Als er op een akker maar 1 soort gewas wordt verbouwd 

(allemaal planten van dezelfde soort, of zelfs allemaal klonen) 

Wat zijn de voordelen van een monocultuur?

• Productie is efficiënt 
• Precisielandbouw mogelijk --> satelietbeelden laten die plekke zien waar water sproeien nodig is.

Nadelen?

• Schadelijke organismen vinden er gemakkelijk voedsel en planten zich snel voort. --> maakt chemische bestrijding noodzakelijk
• Andere plantensoorten weinig ruimte om zich te ontwikkelen.
• Bepaalde soorten planten groeien daardoor snel en concerten andere soorten weg, of gaan dood door het overschrijden van tolerantiegrenzen. --> verdwijnen ook dieren die van die planten leven. 

Monocultuur 

Voordeel: makkelijk te verbouwen, lage kosten

Nadelen: 

1) Nauwelijks tot geen variatie, tolerantiegebied is exact hetzelfde, dus wanneer abiotische factoren voorbij de toleratiegrenzen komen zijn alle planten dood.

2) Plaagorganismen (bijv. Insecten) hebben een zee van hun favoriete voedsel en kunnen heel snel in aantal toenemen → Chemische bestrijding noodzakelijk 

Gebruik bestrijdingsmiddel?

Invloed biodiversiteit?

Plagen?

Biologische landbouw

• Geen monoculturen
• Vruchtwisseling
• Geen kunstmest
• Geen preventieve diergeneesmiddelen

Geslachtelijke voortplanting

Ongeslachtelijke voortplanting

Exoten

Organismen die zich hebben gevestigd in een land waar ze oorspronkelijk niet vandaan komen 

• Direct of indirect ingevoerd door de mens
• Kunnen zich onafhankelijk voortplanten!

1: alle abiotische factoren in een bepaald heidegebied.
2: alle dieren die in Nederland leven, in samenhang met de plantengroei.
3: alle eekhoorns in een loofbos, in samenhang met de bomen.
4: alle organismen die in een bepaald meertje leven, in samenhang met de abiotische factoren.

Welke bewering gaat over een ecosysteem?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Waardoor kon de Halsbandparkiet in Nederland een plaag worden?

1. Enkel door een overmaat aan voedsel
2. Enkel door weinig predatoren in het gebied
3. Doordat ze maar een deel van het jaar in NL verblijven
4. Door zowel een overmaat aan voedsel als een geringe aantal predatoren in het gebied

De aardappels in één veld zijn vaak een kloon. Welke uitspraak is dan waar?

1. Ze hebben allemaal ander DNA
2. Ze hebben allemaal exact hetzelfde uiterlijk
3. Ze zijn allemaal even vatbaar voor ziektes

a. Wat is een monocultuur?
b. Noem drie nadelen van een monocultuur.

Wat is een nadeel van chemische bestrijding?

Geef een voorbeeld van biologische landbouw

Aan de slag!

- Maken 7.2 opdrachten bij leerdoelen 6 + 7

- HW controle 7.1 en 7.2 leerdoelen 4 + 5

Klaar? Lezen en maken 7.3

Leerdoelen 7.3 en 7.4

8. Je herkent vormen van symbiose.

9. Je legt het verschil uit tussen habitat en ecosysteem. 

10. Je herkent verschillende relaties tussen organismen. 

11. Je legt uit hoe dynamische evenwichten ontstaan en beredeneert het effect van verstoringen op dit evenwicht.

Wat voor een relatie hebben anemonen en clownvissen?

Symbiose

Langdurige relaties tussen organismen van verschillende soorten

Mutualisme

''Vorm van symbiose waar beide soorten voordeel hebben''

Commensalisme

''Vorm van symbiose waar de ene soort een voordeel heeft en de andere soort geen nadeel of voordeel''

Parasitisme

''Vorm van symbiose waar ene soort voordeel en andere soort nadeel heeft''

Parasitaire planten

Witte stengel, geen bladeren!

Competitie/ concurrentie

''Tussen de individuen van een populatie vindt competitie plaats om hulpbronnen uit de natuur als voedsel, licht, nestgelegenheid, water, enz''

Predatie

''Predatie is het vangen, doden en opeten door een organisme, (meestal een dier) van een ander dier, het prooidier.''

Symbiose

• Mutualisme: + / +
  
• Commensalisme: + / 0
  
• Parasitisme: - / +
  
  Geen symbiose:
• Competitie - / -
  
• Predatie - / +
  

1. predator-prooi
2. mutualisme
3. commensalisme
4. parasitisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

De larve van de nachtvlinder heeft een groot aantal bacteriën in zijn verteringskanaal. Deze bacteriën spelen een belangrijke rol bij de vertering van het voedsel van de larven
Met welke biologische term wordt de relatie tussen de larve en de bacteriën aangeduid?

1. Mutualisme
2. Commensalisme
3. Parasitisme

Leerdoelen 7.3 en 7.4

8. Je herkent vormen van symbiose.

9. Je legt het verschil uit tussen habitat en ecosysteem. 

10. Je herkent verschillende relaties tussen organismen. 

11. Je legt uit hoe dynamische evenwichten ontstaan en beredeneert het effect van verstoringen op dit evenwicht.

Habitat

Levensgemeenschap

Ecosysteem

Systeem Aarde

een begrensd gebied waarin organismen met elkaar en met de levenloze natuur relaties hebben

systeem bestaande uit alle ecosystemen: de fysische, chemische en biologische processen op aarde en hun onderlinge interacties

leefomgeving van plant en dier, met de specifieke biotische en abiotische eisen van een soort

alle organismen (die onderlinge (voedsel-) relaties hebben) in een bepaald gebied

In een predator-prooi evenwichtsdiagram is de piek van de predatordichtheid in de tijd altijd later dan de piek van de prooidichtheid.
Leg dit uit.

Examenvraag

Examenvraag

Antwoord: D

want, 

- piek predator na piek prooi

- aantallen predator lager 

Huiswerk

Maken 7.3 en 7.4 opdrachten bij leerdoelen 8 t/m 11