vakatelier 4 Een Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• HBO
• Studiejaar 1

Geschiedenis vakatelier 4: 'Een Gouden Eeuw'

Wat hebben deze schilderijen met elkaar gemeen?

Eregalerij Rijksmuseum

Gouden Eeuw

Leerdoelen

Je kunt aan het einde van dit vakatelier ….

• uitleggen waarom de 17e eeuw ook wel de Gouden Eeuw wordt genoemd;
  
• verschillende soorten tijdsbeleving onderscheiden;
  
• het verloop van de ontwikkeling van tijdsbesef bij (jonge) kinderen beschrijven;
  
• beschrijven welke opbouw de praktijktoets ‘De canon van Nederland’  heeft; 
• aangeven hoe je je kunt voorbereiden op de praktijktoets ‘De canon van Nederland’;
• de tijdvaknaam ‘regenten en vorsten’ verklaren.

Het schoolvak Geschiedenis gaat over tijd

• Wanneer niemand het mij vraagt, weet ik het. Wanneer ik het iemand die het mij vraagt zou willen uitleggen, weet ik het niet.’                                               (kerkvader Augustinus, 354-430) 

•  Tijd is een ongrijpbaar begrip 
  

Hoe leren we tijd?

Ervaren / waarnemen

• contact tussen verschillende generaties 
  
• oude en nieuwe dingen: overblijfselen 
  
• een omgeving die verandert  
  

Kunstgrepen om tijd te vatten

•  cyclische tijd (bijv. kalender / klok)
  
•  lineaire tijd (bijv. tijdlint / balk) 
  
• rekenkundige tijd (bijv. tijdrekening in eeuwen) 
  

Soorten tijd

1. Cyclische tijd (dagelijkse tijd / natuur) 
   
2. Sociale tijd (generaties) 
   
3. Mythische tijd (oude verhalen) 

• Deze drie tijdservaringen liggen voor de hand / hebben mensen geen tot weinig moeite mee.
  

 

• Maar historisch denken over tijd stelt veel meer eisen aan de mens / is erg complex! 
  

    4. Historische tijd  

Ideeën over verleden:

• volstrekt anders dan heden (vreemde wereld)
  
• onvoorstelbaar lang / indeling in perioden
• wat in de ene tijd hoort, hoort niet in de andere (anachronisme)
• logica lijkt te ontbreken / toevalligheid (contingentie)

Welke soort tijd?

1. cyclische tijd
2. mythische tijd
3. sociale tijd
4. historische tijd

Welke soort tijd?

1. cyclische tijd
2. mythische tijd
3. sociale tijd
4. historische tijd

Welke soort tijd?

1. cyclische tijd
2. mythische tijd
3. sociale tijd
4. historische tijd

Welke soort tijd?

1. cyclische tijd
2. mythische tijd
3. sociale tijd
4. historische tijd

Welke soort tijd?

1. cyclische tijd
2. mythische tijd
3. sociale tijd
4. historische tijd

Welke soort tijd?

1. cyclische tijd
2. mythische tijd
3. sociale tijd
4. historische tijd

Regenten en vorsten

Rembrandt - De grote schilders

1. Wijs op de tijdbalk het tijdvak (of tijdvakken) aan waar het venster thuishoort.
   
2. Leg uit welke relatie er is tussen de naam van het bijbehorende tijdvak en de inhoud van het venster; 
   
3. Verklaar de subtitel (onderschrift) van het venster;
   
4. Geef een koppeling van het venster met de actualiteit (concreet bericht of situatie uit de media);
   
5. Noem een beeldvormer uit de categorie ‘werkelijkheid’ die duidelijk bij het venster past en kinderen aanzet / stimuleert tot beeldvorming.
   

Beeldmerk

• Op de voorgrond zie je een kroon, die symbool staat voor een vorst. In deze tijd hadden vorsten veel macht in Europa. Nederland was echter een uitzondering en had regenten die de Republiek bestuurden; erg vooruitstrevend voor die tijd!

• Op de achtergrond zie je Amsterdam, in de 17e eeuw de belangrijkste stapelmarkt van Europa. Amsterdam was welvarend. Aan de nieuw aangelegde grachten woonden de regenten; het waren vaak kleine paleisjes, versierd met kunst en andere pronkstukken: het zorgde voor aanzien!
  

Wat zijn regenten?

Naar een gouden tijd

aanloop in 16e eeuw...

• Reformatie 
  
• Beeldenstorm 1566
  
• Opstand
  
• val van Antwerpen 1585
  
• ‘braindrain’ -> rijke, gestudeerde, ontwikkelde Vlamingen vluchten naar de ‘vrije’ Republiek der 7 Verenigde Nederlanden 
  
• stimulans voor de handel, wetenschap, kunst, etc. 
  

https:

Oefening praktijktoets

• maak groepjes van 2 of 3 
  
• kies een canonvenster uit de 'tijd van regenten en vorsten'
• verdiep je in het canonvenster
• beantwoord vervolgens samen de vijf standaard vragen van de praktijktoets
  
• maak aantekeningen
• herhaal dit evt. met een ander canonvenster 
  

Oefening praktijktoets

• ga in je vaste praktijktoetsgroepje zitten 
• speel de praktijktoets na

 Kortom: bevraag elkaar volgens de vijf vaste vragen van de praktijktoets   

Terugblik op vakatelier

• opbouw van atelier? opening? kern? afsluiting? 
• welke canonvensters? 
• beeldvorming? beeldvormers? 
• didactische werkvormen? 
• betrokken? waarom wel / niet? 
• rol docent? 
• attitude van studenten? 
• volgende atelier.. verwachtingen? 
  

Voorbereiding voor vakatelier 5

Neem mee:

• een volledig ingevuld lesvoorbereidingsformulier van stageopdracht ‘Beeldvormer in de geschiedenisles’ + evt. bijlagen. Deze les heb je reeds in je stageklas verzorgd of ga je binnenkort verzorgen.  
  

Bestudeer vooraf:

• via www.entoen.nu: de vensters ‘De patriotten’, ‘Eise Eisinga’ en ‘Napoleon’
  Kooij, C. van der, & Groot-Reuvekamp, M. de, (2016). Geschiedenis & Samenleving. Groningen/Houten: Noordhoff Uitgevers, 147-160.