Les 4 - Voeding en gedrag 2

• Voeding
• MBO
• Studiejaar 2

Voeding en gedrag 2

Les 4

Weekplanning

Week 1: Voedingspatronen in de wereld

Week 2: Voedingspatroon van Surinamers,Turken, Marokkanen, Aziaten en Afrikanen

Week 3: Eetstoornissen

Week 4: Kauw- en slikproblemen, verminderde eetlust en diëten

Week 5: Voeding en medicatie

Week 6: Voeding en sport

Week 7: Uitloop + herhaling

Week 8: Toets

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun jij: 

• Kauw- en slikproblemen herkennen 
• Adviezen geven bij kauw- en slikproblemen
• Toelichten wat dik vloeibare voeding is en welke kenmerken dit heeft
• Toelichten wat dun vloeibare voeding is en welke kenmerken dit heeft

Wat is geen kenmerk van anorexia nervosa?

1. Negatief zelfbeeld
2. Angst om dik te worden
3. Perfectionist
4. Angst om af te vallen

Jan heeft een eetbui en na het eten braakt hij. Welk eetstoornis is dit?

1. Anorexia
2. Boulimia
3. Binge eating disorder
4. Orthorexia

Het overmatige eten wordt niet gecompenseerd. Welk eetstoornis is dit?

1. Anorexia
2. Boulimia
3. Binge eating disorder
4. Orthorexia

Bij welk eetstoornis zie je
vaak het gebit zoals in
de afbeelding?

1. Anorexia
2. Boulimia
3. Binge eating disorder
4. Orthorexia

Welk symptoom is kenmerkend voor orthorexia?

1. Herhaalde episoden van eetbuien
2. Regelmatig maatregelen nemen om gewichtstoename te voorkomen
3. Alleen het aller gezondste willen eten
4. Een zeer laag lichaamsgewicht en maar toch zichzelf te dik vinden.

Opdracht

Maak een poster over de toegewezen eetstoornis.

• Geef weer wat het eetstoornis is
• De kenmerken van het eetstoornis (hoe kan iemand het eetstoornis herkennen?)
• Geef een advies waar hulp gezocht kan worden

Kauw- en slikproblemen

Kauwen en slikken

We gebruiken de spieren van de: 

• lippen
• kaken
• wangen
• tong
• gehemelte
• keel

De spieren werken nauw met elkaar samen zodat we veilig kunnen slikken. 

Stappen van kauwen en slikken

1. Er wordt een hap of slok genomen
2. Er wordt gekauwd 
3. Het eten wordt op de tong verzameld
4. De tong duwt het voedsel richting de keelholte
5.  Het gehemelte gaat omhoog en sluit de opening naar de neusholte
   af. 
6. Het strotklepje kantelt en sluit de luchtpijp af. 
7. Het voedsel komt in de slokdarm terecht.

Kauw- en slikproblemen

• Kunnen op alle leeftijden voorkomen
•  Kunnen van lange en korte duur zijn
• Ontstaan vaak na ziekte
• Mensen kunnen het eten moeilijk weg krijgen

Slikstoornis = dysfagie

Kinderen:

• Verslikken
• Moeite met drinken uit de borst of fles
• Veel kokhalzen

Volwassen: 

• Moeite hebben met het kauwen van voedsel
• Kauwen en slikken doet pijn
• Verslikken of hoesten tijdens het eten en drinken
• Voedsel kan niet worden doorgeslikt
• Er loop voedsel of vocht uit de mond
• Er blijft voedsel achter in de mond, keel of wangen
• Smaakverlies

Onder slikproblemen bij kinderen verstaan we: .....

Oorzaak

Kauw- en slikproblemen kunnen verschillende oorzaken hebben:

• 
  Hersenbeschadiging door bijvoorbeeld een trauma of hersentumor 
• Een ziekte, zoals kanker, de ziekte van Parkinson, dementie of een spierziekte
  
• Vroeggeboorte
  
• Stofwisselingsziekten
  
• Spierzwakte bij ouderen
  
• Aandoeningen aan de mond, strottenhoofd, stembanden of slokdarm, zoals schisis of tumoren in het mond-keelgebied.
  
  Slikproblemen kunnen soms ook aanwezig zijn zonder een duidelijk aanwijsbare oorzaak.

Wat kun je doen bij slikproblemen?

• Houd een prettige houding aan
• Pas het eet- en drinkgerei aan (bijv. plastic beker)
• Eten en drinken met iemand in de buurt
• Eten en drinken in een rustige omgeving
• Kleine hapjes en slokjes (iemand kan snel moe raken)
• Let goed op de bewegingen van het mond-keelgebied 
• Laat eten en drinken eerst ruiken en zien!

Rechtop zitten bij eten en drinken. Hoofd recht en bij voorkeur iets naar voren of opzij. 

Wanneer rechtop zitten niet lukt, halfliggende houding of helemaal op de zij. Nooit in achteroverliggende houding!

Advies: blijf 10 minuten na de maaltijd rechtop zitten. 

Schuine beker: het hoofd kan rechtop blijven wordt het t/m de laatste slok als prettig ervaren. 

• Smalle ronde lepel 
• Warmwaterbord: houdt eten warm als iemand langzaam eet. Koud eten kan reden zijn om maaltijd te laten staan. 

Voedingsadvies

• De voeding aanpassen aan de mogelijkheden
• Zo mogelijk blijven kauwen en niet te snel overstappen op gemalen of vloeibare voeding, 
• Een andere keuze van voedingsmiddelen om tekorten te voorkomen.
  
• Bij gemalen voeding producten herkenbaar houden
• Voedsel zeer fijn snijden of malen, en met vocht, room, jus of saus op de gewenste dikte brengen.
  
• Verdikkingsmiddel toevoegen.
• Gerechten afwisselen en zorgen voor variatie in kleur.

• De voeding aanpassen aan de kauw- en slikmogelijkheden.
• Zo mogelijk blijven kauwen en niet te snel overstappen op gemalen of vloeibare voeding, want kauwen heeft een gunstig effect op de smaak en op de speekselproductie.
• Een andere keuze van voedingsmiddelen om tekorten te voorkomen.
• Bij gemalen voeding producten herkenbaar houden door niet alles door elkaar te mengen maar onderdelen apart te houden.
• Voedsel zeer fijn snijden of malen, en met vocht, room, jus of saus op de gewenste dikte brengen.
• Verdikkingsmiddel toevoegen om de voeding gemakkelijker te laten glijden en om verslikken te voorkomen bij dunvloeibare voeding. Bij grote kans op verslikken geven producten van gemengde consistentie vaak problemen, zoals dunne soep met stukjes vlees, met bindmiddel (vermicelli) of met groenten.
• Gerechten afwisselen en zorgen voor variatie in kleur.

Dik vloeibare voeding

Dik vloeibare voeding bestaat uit glad gebonden voeding, die met een lepel kan worden genuttigd en zonder kauwen gemakkelijk kan worden doorgeslikt. 

• Verdikkingsmiddelen
• Weinig variatie -> daarom vaak energieverrijkt!

Dun vloeibare voeding

Dun vloeibare voeding bestaat uit voeding die u niet hoeft te kauwen en zo
dun en glad is dat het door een rietje kan.

• Weinig variatie -> daarom vaak energieverrijkt!
• Verdunnen door toevoeging van bouillon, room, boter, melk, jus of saus. 
• Babyvoeding

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun jij: 

• Kauw- en slikproblemen herkennen 
• Adviezen geven bij kauw- en slikproblemen
• Toelichten wat dik vloeibare voeding is en welke kenmerken dit heeft
• Toelichten wat dun vloeibare voeding is en welke kenmerken dit heeft