zeep

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Schoonmaakmiddelen

zeep

Leerdoelen : zeep

Na de les kun je:

• de begrippen hydrofiel, hydrofoob en micel uitleggen
  
• de werking van zeep uitleggen.
• het verschil tussen natuurlijke zepen en synthetische zepen beschrijven
  

soorten zepen

• natuurlijke zepen
  
• gemaakt van dierlijke en plantaardige oliën en vetten
• synthetische zepen
  
• gemaakt van aardolieproducten

synthetische zepen = detergenten

Afwassen

Vette pan --> alleen water werkt niet

daarom voegen we afwasmiddel (=zeep) toe.

De zeep 'mengt' met vet en met het water.

Pan schoon! 

Een zeepmolecuul (molecuulbouw)

Een zeepmolecuul (schematisch)

Zeep

Zeepmoleculen hebben een hydrofiele kop en een hydrofobe staart. 

hydrofiel: waterminnend

hydrofoob: watervrezend

Wat maakt het zeepmolecuul zo bijzonder?

1. omdat zeep kan schoonmaken
2. omdat zeep in water oplost
3. omdat het molecuul twee verschillende kanten heeft
4. omdat het molecuul lekker ruikt

hydrofiel

hydrofoob

suiker

olie

waterminnend

watervrezend

De hydrofobe staart van een zeepmolecuul wil niet in het water

Lucht

Water

Als je nog meer zeep toevoegt ontstaan er micellen

micel

De hydrofobe staarten hechten aan de stof , de hydrofiele koppen gaan aan de waterkant liggen. 

Hierdoor komt de olie los van de stof en kan het met water worden weggespoeld. 

Emulsie is een mengsel van water en olie, een emulgator zorgt er voor dat dit mengsel van ontstaan. Zeep is hier de emulgator. 

wassen van textiel met zeep, de zeepdeeltjes omhullen het vetdeeltje, de staarten in het vet en de kopjes steken naar buiten en zorgen voor mengen met water

water

water

hydrofiel

hydrofoob

vet

oliedruppel

waterdruppel

water

olie

zeep =  emulgator

water en olie mengen niet

met zeep mengen water en olie wel: zeep fungeert als emulgator

Zeep en corona

Waar zullen de moleculen van
vettig vuil gaan zitten?

1. Dat kun je niet weten
2. In het water
3. Bij de staarten van de zeepmoleculen
4. Bij de kopjes van de zeepmoleculen

Zeep verwijdert vuil en vetvlekken.
Bij het wassen hechten
zeepdeeltjes aan vuildeeltjes.
Welke tekening is juist?

1. tekening 1
2. tekening 2
3. tekening 3
4. tekening 4

Waarom lost benzine niet op in water?

1. het is een hydrofiele stof
2. het is een hydrofobe stof
3. de dichtheid is kleiner dan die van water
4. het blijft drijven op water

leg uit hoe zeep werkt

teken hoe zeep een vetdeeltje omringt

Huiswerk: maken opgaven 33, 34, 35, 37, 38