Zinsdelen, persoonsvorm, onderwerp

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Zinsontleding

2

Grammatica

Nederlands: over zinsdelen, persoonsvorm en onderwerp

Leg in je eigen woorden uit wat een persoonsvorm is

Persoonsvorm

In elke zin staan werkwoorden. Één daarvan is de persoonsvorm.

De persoonsvorm geeft het getal aan en de tijd van de zin. 

Eerst de PV vinden en dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

https://nieuwnederlands.digitaal.noordhoff.nl/#/assignments/22df2f99-4b4b-40a9-93fd-165928895c03/8cb31dcb-51b5-42bc-b158-0dcfb2867a2f/e234ad51-efd5-442c-9f2e-be1ecbdbfb67/

Video bij hoofdstuk 1 over grammatica.

Over de persoonsvorm en zinsdelen

Wat is de uitzondering bij zinsdelen?

Eerst de PV vinden en dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Uitzondering is het gezegde! Dat is één zinsdeel, ook als ze niet bij elkaar staan.

Oefenen

VC1a: 

Maak opdracht 3, 4 en 5

Bladzijde 249

Opdracht 4 

1 moet 

2 kunnen 

3 wordt 

4 zijn 

5 maakten 

6 heeft 

 

Opdracht 5 

1 heeft 

2 mag 

3 is 

4 Hoeft 

5 heeft 

6 hadden 

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? 'Achmed wil graag een zoen geven aan Amira.'

1. 3
2. 5
3. 4
4. 6

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin?
' De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.'

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Maken: zinsdelen en persoonsvorm

VC1a: opdracht 1  bladzijde 29

C2a: opdracht 1, 2 en 3 bladzijde 244

H2c: Maak opdracht 1 bladzijde 242 

Maak opdracht 1 en 2 bladzijde 28 en 29

Opdracht 1 

1 een leger van terracottasoldaten - wel zinsdeel 

2 op de terugweg acht kilo zwerfafval - geen zinsdeel; 

dit zijn twee zinsdelen: op de terugweg en acht kilo zwerfafval 

3 huiswerk - geen zinsdeel; 

het zinsdeel is geen huiswerk 

4 geneeskrachtige werking - wel zinsdeel 

5 uit de overstroomde stad - geen zinsdeel; 

het zinsdeel is berichten uit de overstroomde stad 

6 in het verkeer - wel zinsdeel 

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt Kees de avondvierdaagse?'

1. Waarom
2. Er is geen persoonsvorm.
3. wandelt

Wat is de persoonsvorm?
'Houd eens je mond.'

1. Houd
2. Er is geen persoonsvorm.
3. eens

Wat is de persoonsvorm?
'Waarom wandelt hij niet graag?'

1. Waarom
2. hij
3. wandelt
4. Er is geen persoonsvorm.

Wat is de persoonsvorm?
'In zijn broek heeft Tsjerk een scheur.'

1. zijn
2. Tsjerk
3. heeft
4. Er is geen persoonsvorm.

Hoe heet het belangrijkste werkwoord in een zin?

1. doewoord
2. persoonsvorm
3. onderwerp
4. lidwoord

Wat is de persoonsvorm?
'Kees is vandaag tot 14:05 naar school geweest.'

1. vandaag
2. school
3. is
4. geweest

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm te vinden, welke is NIET juist?

1. Vraagzin van maken
2. Tijd veranderen
3. Voorste woord kiezen
4. Hoeveelheid veranderen

Wat is de persoonsvorm?
'Hebben jullie je huiswerk gemaakt voor vandaag?'

1. gemaakt
2. hebben
3. huiswerk
4. vandaag

Wat is een persoonsvorm altijd voor een woord?

1. Lidwoord
2. Zelfstandig naamwoord
3. Bijvoeglijk naamwoord
4. Werkwoord

Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? 'Achmed wil graag een zoen geven aan Amira.'

1. 3
2. 5
3. 4
4. 6

Grammatica

Zinsdelen: werkwoordelijk gezegde 

Na deze les weet je hoe je deze zinsdelen vindt.

0

Leg nu in je eigen woorden uit wat het werkwoordelijk gezegde is

Werkwoordelijk gezegde

• Alle werkwoorden uit de zin
• Dus: persoonsvorm + andere werkwoorden uit de zin

Grammatica

Zinsdelen:  onderwerp

Ne deze les weet je hoe je deze zinsdelen vindt.

Onderwerp

Zinnen bestaan uit zinsdelen. 

Het onderwerp (ow) is ook een zinsdeel.

Leg nu in je eigen woorden uit wat het onderwerp is

Onderwerp

1. Zoek de persoonsvorm
2. Vraag: wie of wat + persoonsvorm
3. Het antwoord op die vraag is het onderwerp

VC1A

Maak opdracht 2 en 3 

bladzijde 29

Opdracht 2 

1 Vaak / verslindt / een hamstermoeder / een aantal jongen uit haar nest. 

ow = een hamstermoeder 

2 Liggen / de tropen / tussen de Kreeftskeerkring en de Steenbokskeerkring? 

ow = de tropen 

3 Honden / kunnen / anders dan katten / behoorlijk grijs / worden / op hun oude dag. 

ow = Honden 

4 Wil / een groep studenten uit Heerlen / met een 3D-printer / een auto / produceren? 

ow = een groep studenten uit Heerlen 

5 Doorgaans / worden / de jongste kuikens van een zeearend / door hun oudere broers en zussen / uit het nest / gegooid. 

ow = de jongste kuikens van een zeearend 

6 Cabaretier Jochem Myjer / kan / heel wat bekende Nederlanders / imiteren. 

ow = Cabaretier Jochem Myjer 

 

Opdracht 3  

1 Schaatsers / rijden / met klapschaatsen / per ronde / tienden van seconden (/) sneller.  

ow = Schaatsers  

2 Op zoek naar eten / breken / beren / vaak / auto’s en caravans / open.  

ow = beren  

3 Volgens milieutechnici / kun / je / met een zuinige douchekop / veel water / besparen.  

ow = je  

4 Zijn / de aardpolen / anders dan miljoenen jaren geleden / nu / permanent (/) bevroren?  

ow = de aardpolen  

5 Bij Body Worlds / worden / geprepareerde menselijke lichamen / getoond.   

ow = geprepareerde menselijke lichamen  

6 Welk woord / zou / in het Nederlands / het meest / gebruikt worden?  

ow = Welk woord  

Oefenen

VC1a: 

Maak opdracht 6 en 7

Bladzijde 249 en 250

Opdracht 6 

1 Een aardige leraar 

2 de woorden explosie en applaus 

3 de finale 

4 Joris 

5 De brandweerlieden 

5 een klein jongetje 

 

Opdracht 7 

1 het gebouw (enk) 

2 Makers van een glossy (meerv) 

3 de aardappelsoort bintje (enk) 

4 de bliksem (enk) 

5 een lange rij populieren (enk) 

6 mensen (meerv) 

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. Zet de zin in een andere tijd. Verleden tijd of tegenwoordige          tijd. 

2. Verander het getal van de zin. Enkelvoud of meervoud. 

3. Maak van de zin een vraag. De persoonsvorm komt dan vooraan te staan.

Hoe vind je de persoonsvorm?

1. Zet de zin in een andere tijd. Verleden tijd of tegenwoordige          tijd. 

2. Verander het getal van de zin. Enkelvoud of meervoud. 

3. Maak van de zin een vraag. De persoonsvorm komt dan vooraan te staan.

Nu jij!

Jurre heeft voor zijn verjaardag wel twintig uitnodigingen gestuurd.

Andere tijd:

Ander getal:

Vragend:

0