4.5 Het centrale zenuwstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

4.5 Het centrale zenuwstelsel

Welke prikkel hoort bij welk zintuig?

Prikkel: 
Licht

Prikkel: 
Geur

Prikkel: 
Smaak

Prikkel: 
Geluid

Prikkel: 
Temperatuur, Pijn

Schakelcel

Bewegingszenuwcel

Gevoelszenuwcel

sleep de juiste namen naar de zenuwcellen

Ella wordt geknepen door haar zusje, ze trekt haar arm terug.

Zet de woorden in de juiste volgorde.

Ruggenmerg

Spieren

Bewustwording

Zintuigcel

Hersenen

Impulsen in motorische zenuwcellen

Prikkel

Impulsen in sensorische zenuwcellen

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen witte en grijze stof in het centrale zenuwstelsel en je kunt aangeven waar elk te vinden is.
• Je kunt de taken van het ruggenmerg, de hersenstam, de kleine hersenen en de grote hersenen noemen.
• Je kent de verschillende schorscentra van de grote hersenen en je kunt hun functies beschrijven.

Taak hersenen

Hersenen

• beweging
• bewuste waarneming
• lichaamstemperatuur
• hartslag
• ademhaling
• bloeddruk

Hersenen

• Geheugen
• Bewustzijn
• Emoties

De hersenen

• grote hersenen, kleine hersenen en hersenstam
  
• omgeven door drie hersenvliezen ter 

      bescherming

• linker en rechter helft verbonden door 

       de hersenbalk

• hersenschors = het buitenste deel, grijze stof
  
• hersenmerg = het binnenste deel, witte stof

Hersencentra

In de grote hersenen liggen de hersencentra. Dit zijn gebieden in je hersenen die verbonden zijn aan een zintuig. 

Check Binas 88C

Motorische schors

Linker hersenhelft stuurt rechts aan en andersom

• Centra die nauwkeurige bewegingen uitvoeren hebben een groter oppervlak

Hersenen

De linkerhersenhelft is heel belangrijk voor taal, spraak en complexe bewegingen.  Deze hersenhelft richt zich meer op details.  Deze helft bestuurt de rechterkant van je lichaam.

De rechterhersenhelft is heel belangrijk voor het waarnemen van emoties.  Deze hersenhelft is sterk in ruimtelijk inzicht, zoals richting en afstand.  Deze helft bestuurt de linkerkant van je lichaam.

kleine hersenen

De kleine hersenen coördineren de samenwerking van je spieren. 

Je kleine hersenen laten hiervoor een aantal spieren precies op tijd hun werk doen.

De kleine hersenen zorgen dus voor coördinatie. 

Hersenstam

Verbinding tussen grote hersenen, kleine hersenen en ruggenmerg

Hierin liggen 

- centra voor alle autonome lichaamsfuncties (hartritme, snelheid ademhaling, bloeddruk).

- centra die te maken hebben met instinct en emoties

Op de overgang van hersenstam naar ruggenmerg kruisen impulsbanen elkaar.

Het Ruggenmerg

• Het ruggenmerg ligt goed beschermd in het wervelkanaal
• In het midden van het ruggenmerg zit een holte: het centrale kanaal
• Het centrale kanaal is gevuld met vocht en staat in verbinding met het hersenvocht 

Het ruggenmerg

Ruggenmerg is een verzamelingen van zenuwcellen en hun uitlopers.

 Het ruggenmerg loopt door de wervelkolom heen. 

Er zijn 31 ruggenmergzenuwen die signalen versturen en ontvangen vanuit het perifere zenuwstelsel (alle zenuwen in het lichaam)

Bewegingszenuw

schakelcel

ruggenmerg

Gevoelszenuw

Zintuig = Receptor

Spier = effector

Centraal zenuwstelsel

Motorische zenuwcel

Sensorische zenuwcel

Centrale zenuwstelsel

Perifeer zenuwstelsel

Grote hersenen

Hersenstam

Hersenzenuw

Ruggenmergzenuw

Kleine hersenen

Sleep de functie naar het juiste hersendeel.

Grote hersenen

Kleine hersenen

Hersenstam

Motorische schors

Sensorische schors

Verweking zintuigimpulsen

Kruising zenuwen

Verwerking bewust processen

Aanmaak effectorimpulsen

Coördineren bewegingen 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen welke verschillen er zijn tussen witte en grijze stof in het centrale zenuwstelsel en je kunt aangeven waar elk te vinden is.
• Je kunt de taken van het ruggenmerg, de hersenstam, de kleine hersenen en de grote hersenen noemen.
• Je kent de verschillende schorscentra van de grote hersenen en je kunt hun functies beschrijven.

Tijd voor opdrachten.

Basiskennisvragen en toetsvragen van 4.5