§40, 41, 42: Historische achtergrond, Fin de siècle, Impressionisme

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

H5 Rond 1900

• §40 Historische achtergrond
• §41 Fin de siècle
• §42 Het impressionisme
• Eerst terugblik eerdere hoofdstukken:

Wie is dit?

1. Max Havelaar
2. Hildebrand
3. Multatuli
4. Eduard Douwes Dekker

"De ... prozaliteratuur is in essentie didactisch: literatuur was een middel om de lezer nieuwe - rationele - ideeën en opvattingen te bieden en de taal ervan is daarom duidelijk en zakelijk."

1. romantische
2. verlichte
3. rationele
4. classicistische

De ... zet zich af tegen rationalisme en classicisme van de verlichting; door de nadruk op de rede was het gevoel verwaarloosd.

Duitse term die aangeeft hoezeer de romanticus lijdt onder de onvolmaaktheid van de wereld en het bestaan. Romantische droefgeestigheid, zwaarmoedigheid.

1. Weltschmerz
2. Sehnsucht

De romantiek ging over in het ... [stroming]

40: Historische achtergrond (1875-1914)

• 1875-1914: moderne Europa ontstaat (industrie, uitvindingen, moderne politieke stromingen)​
  
• Economische bloei: kapitalisme​
  
• Eerste sociale wetten​
  
• Burgerij is bang voor socialisme (Marx, stakingen)

1

Fin de siècle (1875 - 1914)

 Fin de siècle (eind van de eeuw); een overgang tussen oude en nieuwe kunst.

Kunststromingen uit deze tijd:​

• impressionisme​
• naturalisme​
• symbolisme​
  
• neoromantiek

2

41: Fin de siècle

La belle époque

De mensen waren in verwarring eind negentiende eeuw

OORZAKEN
1) Socialisme
                  ----> burgerij

1

De mensen waren in verwarring eind negentiende eeuw

OORZAKEN

2) Wetenschappelijke ontwikkelingen

1859                                            1871                                       1885

2

Onrust!

Deze nieuwe ideëen over o.a. evolutie clashten met de bijbelse leer, niet iedereen was blij met deze theorie en was juist bang dat dit meer onrust zou brengen. 

Het 'Fin de siècle'-gevoel

• Ambivalente houding (want: angst voor het nieuwe maar ook zelfvoldaanheid over wat er was ontdekt)

 ----> leidde tot escapisme (la belle époque)

 ----> In de kunst kwam dit tot uiting als estheticisme
(l'art pour l'art, kunst moet mooi zijn)

4

§42: Het impressionisme

De beeldende kunst

• Een schilder probeert niet de werkelijkheid weer te geven, maar zijn impressie van de werkelijkheid. Het gaat om de sfeer.

1

Stroming #1

(Zie ME lijst)

Impressionisme in de literatuur

• Vooral poëziestroming, maar ook te vinden in proza
  
• Bepaalde stijlmiddelen, zoals:

Talrijke bepalingen (BN)​

Neologismen​

Beeldspraak​

Synesthesie​

Alliteraties​

Enjambementen​

Sonnet ​

(Vroeger woordkunst, nu vaak ‘schrijvertje’ spelen.)

Avond, Willem Kloos (42.2, p. 106 hb, p. 34 wb)

2

Deze stroming gaat dus over vorm en niet over inhoud.

Aan de slag!

WB 40a, 43