H2 Par 1 t/m 4

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

H2 par 1 t/m 4

In deze lessonup vind je de stof uit hoofdstuk 2.

In de lessonup zitten filmpjes, tekst en oefeningen voor het leren van de toets.

Paragraaf 1

De vorming van de Alpen

Hoe zijn de Alpen ontstaan?

Zijn de Alpen een jong of oud gebergte?

Door de miljoenen jaren heen worden gebergten afgebroken door verwering

Hoe puntiger het gebergte, hoe jonger hij is. 

Verwering

Het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei.

- Mechanische verwering 

- Chemische verwering

Mechanische verwering

Verschil in temperatuur

De steen zet uit bij warmte 

Krimpt weer bij kou

Vorst verwering

Verschil in temperatuur

De steen zet uit bij warmte 

Krimpt weer bij kou

Vorstverwering

Biologische verwering

Wortels van planten en bomen helpen soms een handje mee door zich in spleten en barsten te wringen.

Chemische verwering

Als de samenstelling van een gesteente wel verandert, spreek je van chemische verwering .

Chemische

verwering

Mechanische verwering

Paragraaf 2

Gletsjers 

begin van een gletsjer 

 In een ijstijd valt veel neerslag in de vorm van sneeuw. Het enorme pak sneeuw veranderd door de gigantische druk in firn : korrelige en ijsachtige sneeuw. 

De firn hoopt zich steeds verder op en vormt een firnbekken . Dat is het begin van een gletsjer.

begin van een gletsjer 

 Duizenden jaren geleden waren de Alpen bedekt met enorme gletsjers , rivieren van ijs die langzaam van de hellingen naar beneden gleden. In die tijd was de gemiddelde zomertemperatuur tien graden lager dan nu. 

Tijdens deze ijstijd of glaciaal staken alleen de bergtoppen van meer dan 2.000 m boven het ijs uit. ter.

IJstijden

 In de geschiedenis van de aarde zijn er koude perioden geweest. In zo’n periode daalde de temperatuur niet dramatisch (gemiddeld niet meer dan 5 °C), maar er viel in de winter meer sneeuw dan dat er in de zomer smolt.  

Van jaar tot jaar hoopte de sneeuw zich op en werd samengedrukt tot ijs. Dat zorgde voor een aangroei van gletsjer , die zich over grotere oppervlakten land uitbreidden. Een koude periode waarin zich op het land uitgestrekte ijskappen vormen, heet een ijstijd 

Verwering en gletsjers

Een Gletsjer bestaat niet uit glad ijs. Hij zit vol met stenen en grind. 

Door verwering vallen er rotsen en stenen op de gletsjer.

Morene aan de zijkant van de gletsjer noemen we zijmorene
Het puin dat onder de gletsjer wordt meegenomen noemen we grondmorene
Aan het eind van de gletsjer (onder aan de berg) liggen eindmorene

De gletsjer beweegt langzaam van de berg af. Door erosie wordt het dal uitgeslepen. Dat zie je goed in de afbeelding hier boven.  Erosie zorgt er voor dat er een diep en rond dal ontstaat in de vorm van een U. Een U-dal noemen we dat.

Hoe noemen we de puin de door verwering op en in de Gletsjer terecht komt?

1. Gletjserpuin
2. Morene
3. Glaciaal
4. Poarstenen

Zet het juiste begrip bij de tekst

rivieren van ijs die langzaam van de hellingen naar beneden glijden

Periode waarin de gemiddelde temperatuur op aarde een paar graden daalde.

korrelige, overjarige en ijsachtige sneeuw.

Een verzameling van overjarige sneeuw hoog in de bergen. Het begin van de gletsjer

Gletsjer

IJstijd / Glaciaal

Firn

Firnbekken

Hoe kan je in deze afbeelding zien dat het dal door een gletsjer is gevorm?
(klik om te vergroten)

Paragraaf 3

De rivier

Een rivier bestaat uit drie fases

- Bovenloop

- Middenloop

- Benedenloop

Bovenloop

Aan het begin van de rivier. 

In de bovenloop snijdt de Rijn zich door erosie in het landschap. Hier stroomt het water snel. 

De hoge stroomsnelheid zorgt ervoor dat het meegevoerde puin een diep V-vormig dal met steile wanden uitslijpt.

Middenloop

Middelste gedeelte van de rivier.

Hoogteverschil wordt steeds kleiner, de rivier gaat minder snel stromen. 

er ontstaat Sedimentatie in langzaam stromende gedeeltes

Benedenloop

Laatste gedeelte van de rivier tot de monding

Hoogteverschil is erg klein, stroomsnelheid zakt af.


Veel sedimentatie

Delta

Bovenloop

Meander

Middenloop

Benedenloop

Erosie

Sedimentatie

Een meander ontstaat door ........................ 

In de buitenbocht stroomt de rivier ........., dit zorgt voor ......... . In de binnenbocht stroomt de rivier ............... dit zorgt voor ......................  Hierdoor ontstaan er steeds grotere bochten in de rivieren, dit noemen wij ...................

exogene krachten

snel

Erosie

langzaam

sedimentatie

meanderen

1

2

3

Wat laat deze afbeelding zien?

Paragraaf 4

Kustvorming

Opbouw en afbraak van de kust.

Rivieren en gletsjers kunnen het landschap afbreken en opbouwen, 

de zee kan dit ook
sommige kusten worden afgebroken, andere opgebouwd.

Sterke terugstroom -> .............. -> Landschap wordt afgebroken

1. Aanslibbingskust
2. afbraakkust

Zwakke terugstroom-> .............. -> Landschap wordt opgebouwd

1. Aanslibbingskust
2. afbraakkust