3M paragraaf 3 deel 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Wat gaan wij doen?

Instructie

Herhaling

Praktische opdracht

Afsluiting

Onderhandelde namens een grote groep arbeiders en kon oproepen tot staken.

Vakbonden

Arbeiders willen kiesrecht

• Er was nog steeds censuskiesrecht
• Alleen rijkere burgers in de 2e kamer
• Kans op sociale wetten is groter als arbeiders ook mogen stemmen
• De arbeiders wilden dus graag algemeen kiesrecht (lukt in 1917)

Pieter Jelles Troelstra

(socialisten)

• Oprichter SDAP
• Sociaal Democratische Arbeiders Partij
• Doel: de arbeidsomstandigheden verbeteren via goede sociale wetten
• Verschil met communisme =  communisten willen gelijkheid bereiken via revolutie tegen het kapitaal

Door wetgeving / het parlement sociale wetten en voorzieningen maken.  

Sociaaldemocraten

Sociaal 

Democratische

Arbeiders

Partij

PJ Troelstra

Wilden door revolutie de ideale arbeiderssamenleving invoeren. 

Communisme

K Marx

Successen voor de arbeider

• In het buitenland was de situatie nog erger
• de Nederlandse regering greep in voor het ook hier zover zou komen
• 1919 Arbeidswet
• Hierin werden allerlei afspraken voor de arbeiders vastgelegd
• CAO Collectieve ArbeidsOvereenkomst.

De Eerste Wereldoorlog

• 1914 - Nederland neutraal
• goed voor de Nederlandse industrie, want andere landen kochten bij ons!
• Later werd het lastiger, gebrek aan grondstoffen door de oorlog op zee. Gevolg minder productie
• distributiesysteem = alleen spullen kopen op de bon

• Eerste Wereldoorlog (1914-1918)
• Nederland neutraal
• Weinig handel (mede door handelsblokkade én duikbotenoorlog)
• Schaarste aan producten 

Distributiestelsel

Crisis

• Na WOI  herstelde de NLDse economie zich snel
• Helaas: 1929: wereldwijde economische crisis
• Grote werkeloosheid en geldproblemen
• premier Colijn lanceert de aanpassingspolitiek = Niet meer geld uitgeven dan er binnenkomt

• Interbellum (1918-1939)
• Beurskrach (1929)
• Hendrik Colijn
  
• Uitgaven aanpassen aan de inkomsten > geen verlies

Aanpassingspolitiek

Sociaal-democraten

Beide

Communisme

Marx

Opkomen voor arbeiders

Gelijkheid boven vrijheid

Revolutie

Sociale wetten

Parlement

Het doel van een CAO is...

1. Woonomstandigh. verbeteren van arbeiders
2. Sociale wetten maken voor de arbeiders
3. Arbeidsomstandigh. één beroepsgroep verbeteren
4. Alle arbeiders helpen aan meer salaris

Socialisme.

1. Opkomen voor zwakkeren in de samenleving.
2. Zo min mogelijk overheidsbemoeienis.
3. Arbeiders.
4. Vrijheid is belangrijker dan gelijkheid.

Arbeids-

omstandig-

heden

Beide

Woon-

omstandig-

heden

Geen riolering

Lage lonen

Ziektes

Geen water

Kleine ruimtes

Ongezond

Gevaarlijke machines

Lange werkdagen

De Eerste Wereldoorlog was van...

1. 1914-1918
2. 1915-1919
3. 1914-1919
4. 1915-1919

Wat is géén gevolg voor Nederland tijdens de Eerste Wereldoorlog?

1. Weinig handel
2. Doden op zee
3. Schaarste
4. Betrokken in oorlog

Wat was de oplossing van Nederland voor de schaarste aan goederen en producten?

1. Aanpassingspolitiek
2. Distributiestelsel
3. Voedselbonnen
4. Neutraal blijven

De Beurskrach was in...

1. 1917
2. 1919
3. 1929
4. 1939

Een direct gevolg van de Beurskrach was...?

1. werkloosheid
2. de aanpassingspolitiek
3. Hitler aan de macht
4. de Tweede Wereldoorlog

Wat was het plan van Colijn om te voorkomen dat Nederland in de schulden zou komen?

1. Distributiestelsel
2. Aanpassingspolitiek
3. CAO's
4. Neutraal blijven

Uitleg opdracht

Spotprentopdracht

3 spotprenten

Beantwoord de vragen! 

Bespreken na 10 minuten 

Aan de slag!

Paragraaf 3

Blz. 28-29

Opdracht 3,9,13,16