2.2-1 DNA en het maken van eiwitten 5H herhaling 2425

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

2.2-1 DNA en het maken van eiwitten

Doel 2.1

Je vergelijkt de bouw van DNA met RNA.

Je vertaalt de code van een stukje DNA via RNA naar aminozuren en andersom.

Je voorspelt de gevolgen van verschillende typen mutaties in het DNA.

DNA

DNA bevat de bouwinstructie voor eiwitten

Chromosomen zitten in de celkern en zijn opgebouwd uit DNA.

dubbele helix: "touwladder" om elkaar gedraaid

fosfaatgroep: Fosfor (P) met zuurstof (O)

DNA

suiker: vijfhoek

DNA

(stikstof)basen: A, T, C en G

DNA-

complementair: Tegenover een A altijd een T, tegenover een C altijd een G

DNA-

nucleotide: combinatie van een suiker, fosfaatgroep en base

DNA-

Moet je dit leren?

BINAS 71A en 71C

DNA-

Welke basen zitten in de complementaire streng van ATGGT?

Transcriptie: DNA naar RNA

Een stuk DNA dat codeert voor één eiwit (eigenschap) is een gen.

De nucleotidevolgorde = code voor het maken van het eiwit.

Transcriptie: DNA naar RNA

Als het eiwit moet worden gemaakt wordt eerst van het gen een kopie gemaakt -> RNA 

Verschil tussen DNA en RNA

mRNA is enkelstrengs

mRNA heeft een ribose als suiker (ipv deoxyribose)

mRNA heeft Uracil ipv Thymine als base

Transcriptie: DNA naar RNA

RNA wordt afgelezen van en complementair gemaakt aan de template-/ matrijsstreng 

tegenover de A wordt een U ingebouwd, tegenover T een A, bij C een G en bij G een C.

Transcriptie: DNA naar RNA

Het RNA is dus een 'kopie' van de ándere (complementaire) DNA streng: de coderende streng.

Transcriptie: DNA naar RNA

Moet je dit leren?

BINAS 71E

3'

3'

3'

5'

5'

5'

BINAS 

71E

Translatie

Tijdens de translatie wordt de nucleotidevolgorde uit het RNA vertaalt naar een aminozuurvolgorde in het eiwit.

Translatie

Het RNA verlaat de kern (via een kernporie) naar het cytoplasma en bindt aan een ribosoom.

Het ribosoom leest het RNA in steeds 3 basen tegelijk (codon).

Translatie

BINAS 71 G. Stel codon AAG. 

Translatie

BINAS 71 G. Stel codon AAG. 

Translatie

BINAS 71 G. Stel codon AAG. 

Translatie

BINAS 71 G. Stel codon AAG. 

Translatie

Translatie begint altijd bij een AUG code (het startcodon). Hiermee wordt een methionine aminozuur ingebouwd.

Er zijn een paar mogelijke stopcodons waarmee de translatie stopt.

Translatie

Translatie

Moet je dit leren?

BINAS 71J

Transcriptie en translatie

T

A

C

Mutaties

Bij elke celdeling kunnen kopieer- of delingsfouten plaatsvinden -> mutaties. 

Als dit gebeurt bij het aanmaken van geslachtscellen dan erven de nakomelingen dit veranderde DNA.

Mutaties

Puntmutatie: één base is gewijzigd (maximaal 1 gen)

Genoommutatie: wijziging in hele chromosomen (minder of meer)

Puntmutaties

Wat verandert

er aan het 

eiwit?

Genoommutatie