Samenvatting 4.1 en 4.2

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Samenvatting 4.1 en 4.2

Hoofdstuk 4

Tijd van steden en staten

1000 tot 1500

Aan het einde van de paragraaf

• kun je uitleggen hoe in Europa rond het jaar 1000 weer een landbouwstedelijke samenleving ontstond
• kun je uitleggen hoe ambachten ontstonden en hoe de handel belangrijk werd
• weet je hoe steden stadsrechten kregen en kun je uitleggen hoe de steden werden bestuurd
• weet je dat Floris V van Holland een belangrijk gewest maakte.
  

Van platteland naar stad

In de middeleeuwen leefde bijna iedereen op het platteland.

Waarom?

Er waren gewoon bijna geen steden.

Dit veranderde in het jaar 1000

Van platteland naar stad

Na het jaar 1000 kwam er een nieuwe uitvinding: een betere ploeg

Van platteland naar stad

Door de nieuwe ploeg werd de mest beter verdeeld en het land vruchtbaarder 

Meer voedsel

Meer mensen 

Voedsel dat overbleef gingen ze verkopen op de markt!

Van platteland naar stad

De boeren zorgden dus voor het aanbod op de markt

Wat is een markt?

Wat betekent aanbod?

Van platteland naar stad

De boeren zorgden dus voor het aanbod op de markt

Markt: plaats waar mensen handelen

Aanbod:  alles wat iemand wilt verkopen

Van platteland naar stad

De boeren zorgden dus voor het aanbod op de markt 

Er was door de bevolkingsgroei ook veel vraag naar producten

Vraag = alles wat mensen willen kopen 

Steeds meer mensen gingen bij de markt wonen zodat ze niet ver hoefden te reizen. 

                                                     Hierdoor groeide marktplaatsen uit tot steden!

 

schooltv.nl

schooltv.nl

De eerste stadbewoners

Na het ontstaan van de eerste steden was niet iedereen meer een boer

Er ontstonden nieuwe beroepen!

Zoals smid, bakker, handelaar enz. 

De eerste stadbewoners

Deze nieuwe beroepen kan je verdelen in 2 groepen:

De ambachtslieden:

Mensen die iets met hun handen of gereedschap maken zoals dus een bakker of smid

De handelaren:

Mensen die spullen gingen kopen en dit weer met winst verkochten

Stadsrechten en stadsbestuur

De inwoners van een stad heten burgers

Samen vormen zij de burgerij 

Je kon alleen burger worden als je er 1 jaar woonde, een beroep had en een geldbedrag had betaald

Vaak bestuurden de rijke families de steden

Stadsrechten en stadsbestuur

Lees blz. 135

De belangrijkste bestuurder was de burgemeester of schout

De schout bestuurd de stad samen met de schepenen.

De schepenen waren de bestuurders en rechters in een stad

schooltv.nl

Paragraaf 4.2 

De macht van koningen

Aan het einde van deze paragraaf:

• weet je hoe koningen hun staten meer als eenheid gingen besturen en vanuit één plek;
• begrijp je waarom burgers in steden meer inspraak wilden;
  
• begrijp je hoe machtig de kerk was in de samenleving;
  
• weet je wat de kruistochten zijn en kun je uitleggen waarom deze plaatsvonden.
  

De macht op 1 plek

Tijdens de middeleeuwen hadden edelen veel macht.

De koningen waren hier niet blij mee. 

Rond 1300 kregen koningen echter meer macht door belastinggeld!

Ze hadden meer geld om zelf loyale ridders in te huren die wel naar de koning luisterde.

De macht op 1 plek 

Koningen maakten vanaf nu wetten voor het gehele land.

Overal werden de zelfde straffen uitgedeeld voor criminelen.

Ze gingen het gebied steeds meer als eenheid besturen

Dit heet staatsvorming

Koningen gingen het land vanaf 1 plaats besturen: centralisatie

schooltv.nl

Burgers willen inspraak

Burgers die belasting betaalden wilden meer dan alleen stadsrechten ervoor terug krijgen

Ze wilden inspraak: hun mening geven bij besluiten.

De koning vond dit goed en verdeelde de bevolking in 3 groepen:

1. adel
2. geestelijken
3. burgerij

Burgers willen inspraak

De adel, geestelijken en de burgerij mochten mee vergaderen in de Staten-Generaal. 

Maar de adel en geestelijken hoefde geen belasting te betalen.

De burgerij wel!

Macht van de kerk

Tijdens de middeleeuwen was de kerk erg machtig.

Bijna iedereen in Europa was namelijk christelijk. 

Men geloofde dat het leven na de dood belangrijker was.

Als je geen goede christen was dan zou je naar de brandende hel gaan.

Lees blz. 143

Kruistochten

Jeruzalem is een heilige stad voor christenen en moslims

In 1095 riep de paus de christenen op om het heilige land in Jeruzalem te gaan bevrijden van de moslims

Dit noemen we een kruistocht

Iedereen die mee deed zou een plek in de hemel krijgen

Kruistochten

De kruistochten zorgde naast veel geweld ook voor handel!

Er werd veel gehandeld met de Arabische wereld.

Mensen uit Europa ontdekten toen;

- suiker

- papier

- kleding van katoen