3Mcgs - §6.2 "De zuilen vallen om"

• Geschiedenis
• Middelbare school

1. Je kunt in je eigen woorden het begrip verzuiling uitleggen.
2. Je kunt de vier zuilen benoemen. 
3. Je kunt in je eigen woorden het ontstaan van de verzuiling uitleggen.
4. Je kunt een gevolg van de verzuiling noemen.
5. Je kunt in je eigen woorden het begrip emancipatie uitleggen.

Paragraaf 6.2 - De zuilen vallen om

Leerdoel deze les

1.  Je kunt in je eigen woorden het begrip ontzuiling uitleggen.
2. Je kunt in je eigen woorden vier oorzaken van de ontzuiling noemen. 
3. Je kunt in eigen woorden deze vier oorzaken toelichten. 

Verzuiling is de maatschappij opdelen in bevolkingsgroepen die zijn georganiseerd op basis van hun politieke overtuiging of geloof.

Ontzuiling is het verdwijnen van de verzuiling. 

Ontzuiling

Vanaf 1960 begonnen de zuilen 'af te brokkkelen'. De scheiding tussen de verschillende groepen werd steeds minder. Dit noemen we de ontzuiling. 

De oorzaak hiervan was het veranderen van de cultuur en mentaliteit van de Nederlanders. 

cultuur = de gewoontes en gedragsregels van een een volk of stam.

mentaliteit = het doen en denken van mensen. 

Zuilen

We noemen de groepen in de Nederlandse samenleving ook wel zuilen. Net als bij een Griekse tempel staan de zuilen (of groepen) wel naast elkaar maar raken elkaar niet. De groepen hebben onderling ook weinig contact. Maar de zuilen werken wel samen om het dak te dragen, net zoals de groepen het dak 'Nederland' dragen. 

Televisie 1

Een verandering in de cultuur was de komst van de televisie. 

Vanaf 1960 stegen de lonen en konden mensen zich luxeproducten zoals auto's, koelkasten en tv's veroorloven. In 1970 had bijna iedereen in Nederland een tv. 

Tot 1964 was er maar één tvnet, namelijk Nederland 1. Alle zuilen mochten via dit net programma's uitzenden. 

Hier zie je de eerste expirimentele televisie uitzending van Nederland. op 18 maart 1948. Philips in Eindhoven maakt televisietoestellen, maar er waren nog geen programma's. Daarom onderzocht het  Philips Natuurkundig Laboratorium hoe ze konden uitzenden. 

Televisie 2

GEVOLG

Mensen konden hierdoor ook de meningen van mensen uit andere zuilen horen. Ze kwamen erachter dat deze niet altijd helemaal verkeerd waren. Ook zagen mensen veel meer van de rest van de wereld. 

Mensen begonnen steeds meer voor zichzelf te denken. 

De mening van de de leiders van de zuilen werd steeds minder belanrgijk. 

Zo zag televisie kijken in de jaren '50 eruit. Een tv had geen afstandsbediening. Als je van televisienet wilde veranderen moest je op een koptje op de tv drukken. Daarnaast werd er niet de hele dag programma's uitgezonden. Er waren ook momenten dat er letterlijk niks te zien was op tv.

Vanaf de jaren '60 steeg de vraag naar werknemers. Omdat werknemers zoveel mensen zochten kozen zijn niet alleen maar mensen uit hun eigen zuil.

Daarnaast gingen mensen steeds vaker vanwege hun werk verhuizen. Zij kwamen in nieuwe woonwijken te wonen, waar alle zuilen door elkaar heen woonden.

GEVOLG

Mensen kwamen in contact met mensen uit andere zuilen omdat dit hun collega's of buren waren. 

Buren en collega's

Hier je een een afbeelding van Zoetermeer. Dit is een stad tussen Den Haag en Rotterdam. Tussen 1960 en 1980 is deze stad enorm gegroeid door het aantal mensen dat vanwege hun werk hier heen verhuisde. 

Welvaart

Door de stijging van de welvaart konden meer mensen dus een tv kopen. Een ander gevolg was dat er meer sociale wetten konden komen. 

Er kwamen meer en uitgebreidere regels en uitkeringen voor mensen die door ouderdom, werkloosheid of ziekte geen inkomen hadden. 

GEVOLG

Mensen waren voor hulp minder afhankelijk van de kerk, familie of buren. 

Door de stijging van de welvaart konden steeds meer mensen een auto veroorloven, maar het bleef bijzonder. Ook konden steeds meer mensen een een paar dagen op vakantie. Autoliefhebbers gingen graag kamperen langs de wegen om auto's te bekijken. 

Oorzaken

De oorzaken van de ontzuiling waren dus:

1. De groei van de welvaart
2. De televisie
3. Contact met buren en collega's
4. Uitbreiding sociale wetten

Hoe noemen we het verdwijnen van de maatschappij waarin de bevolkingsgroepen zijn georganiseerd op basis van hun politieke overtuiging of geloof?

Welke uitleg hoort bij het begrip 'mentaliteit'?

1. De gewoontes en gedragsregels van een een volk of stam.
2. Iemands karakter, hoe iemand is.
3. Manier van leven en denken van jongeren.
4. Het doen en denken van mensen.

Welke uitleg hoort bij het begrip 'cultuur'?

1. De gewoontes en gedragsregels van een een volk of stam.
2. Iemands karakter, hoe iemand is.
3. Manier van leven en denken van jongeren.
4. Het doen en denken van mensen.

Waarom kwamen mensen via de tv in contact met meningen van mensen van een andere zuil?

Noem twee redenen waardoor mensen thuis en op het werk in contact kwamen met andere zuilen.

Waardoor werden mensen zonder inkomen steeds minder afhankelijk van anderen?

Leerdoel deze les

1.  Je kunt in je eigen woorden de begripen ontkerkelijking en seksuele moraal uitleggen.
   
2. Je kunt een gevolg van de ontkerkelijking benoemen.
   
3. Je kunt een gevolg van de veranderende seksuele moraal vanaf 1960 benoemen.
   

Verzuiling is de maatschappij opdelen in bevolkingsgroepen die zijn georganiseerd op basis van hun politieke overtuiging of geloof.

Ontzuiling is het verdwijnen van de verzuiling. 

Ontkerkelijking

Een kenmerk van de ontzuiling is dat mensen steeds meer voor zichzelf begonnen te denken. Bijvoorbeeld door de invloed van de tv. 

Mensen gaan minder naar de belangrijke leider van hun zuil luisteren. Dit betekend voor de kaholieke en de protestandse zuil dat er steeds minder mensen naar de kerk gaan. Dit noemen we de ontkerkelijking. 

Seksuele moraal 1

Met de seksuele moraal bedoelen we de opvattingen over wat goed en slecht is op het gebied van seks. 

De kerk heeft eeuwenlang dit moraal bepaald. Zo mocht je geen seks hebben voor het huwelijk en mocht je als je getrouwd was geen voorbehoedsmiddelen gebrukken. Homoseksualiteit was verboden en zelfs strafbaar!

Volgens de kerk was het gezin de hoeksteen van de samenleving. Hiermee werd bedoeld dat het gezin vormt de basis waarop de Nederlandse samenleving is gebouwd.

Seksuele moraal 2

Een gevolg van de ontkerkeling is dat deze seksuele moraal vanaf 1960 gaat veranderen. 

Mensen luisteren niet meer naar de kerk, maar bedenken zelf wat zijn goed en slecht vinden op het gebied van seks. 

Mensen gaan ongehuwd samenwonen, homoseksualiteit, geboortebeperking en echtscheiding steeds normaler te vinden.  

Hier zie je een foto uit 1969 van een van de eerste demonstaties voor homorechten in Nederland. 

Hoe noemen we het verschijnsel waarbij mensen minder naar de kerk gaan?

Leg het begrip 'seksuele moraal' uit.

Wat is NIET waar over de veranderende seksuele moraal in de jaren '60?

1. Vanaf 1955 werd de anticonceptiepil gebruikt.
2. Deze verandering is een gevolg van de ontkerkelijking.
3. Echtscheidingen werden steeds normaler gevonden.
4. Steeds meer mensen gingen ongehuwd samenwonen.

Leerdoel deze les

1.  Je kunt in je eigen woorden het begrip zwevende kiezer uitleggen.
   
2. Je kunt uitleggen dat door de komst van de zwevende kiezers nieuwe partijen een kans kregen in de politiek.
   
3. Je kunt uitleggen welke veranderingen in de politiek er zijn geweest in de jaren 1967, 1994 en 2002

Verzuiling is de maatschappij opdelen in bevolkingsgroepen die zijn georganiseerd op basis van hun politieke overtuiging of geloof.

Ontzuiling is het verdwijnen van de verzuiling. 

Politiek

Ook in de politiek ontstonden veranderingen als gevolg van de ontzuiling. Tijdens de verzuiling stemden mensen altijd op de politieke partij van hun zuil. Heel lang zijn daardoor zelfde politieke partijen aan de macht geweest.

Door de ontzuiling ontstond er een groep zwevende kiezers. Deze kiezers voelen zich niet verbonden met een bepaalde partij en laten hun keuze bepalen door de tv optredens van de politici. 

Dit is een tv debat uit 1966.

De deelnemende partijen zijn van links naar rechts:

- De Partij van de Arbeid, PvdA (socialistisch)

- De Anti Revolutionaire Partij, ARP (protestands)

- De Katholieke Volkspartij, KVP (katholiek)

- De Christelijk-Historische Unie, CHU (protestands)

- De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie, VVD (liberaal)

Nieuwe partijen

Doordat de zwevende kiezers niet meer trouw aan één partij waren, zien we twee  gevolgen in de politiek.

1. Nieuwe partijen krijgen een kans. 

Door de stemmen van de zwevende kiezers te verwerven, konden de partijen groeien.

2. De oude partijen verliezen macht.

Doordat de zwevende kiezer niet meer op hun oude 'vaste' partij stemmen, verliezen zij kiezers. En dus zetels in de Tweede Kamrt. 

Verandering: 1967

In 1966 werd er een nieuwe politieke partij opgericht. De Democraten 66. Zij zijn socialistisch-liberaal en passen bij geen enkele zuil.

Verkiezingen 1967

D66 wist veel stemmen te krijgen en wonnen uit het niets zeven zetels in de Tweede Kamer.

De katholieke en protestandse partijen verloren juist kiezers. Zij hadden voor het eerst sinds 1918 geen meerderheid. 

Verandering: 1994

Tijdens de verkiezingen van 1994 verloren de confessionele partijen (katholieken en protestanten) veel stemmen.

GEVOLG

Voor het eerst sinds 1917 was er geen confessionele partij in de Nederlandse regering.  

De PVDA, VVD en D66 vormden samen een regering. 

Vanaf april 2002 is het huwelijk in Nederland openbaar gesteld voor homoseksuelen. Hier zie je een foto van de eerste twee huwelijken in Nederland. 

Verandering: 2002

In 2002 Stichtte Pim Fortuyn de nieuwe politieke partij LPF, Lijst Pim Fortuyn. 

In Nederlands was er onvrede over files, wachtlijsten in de zorg en het intergratiebeleid. Fortuyn beloofde deze problemen op te lossen.  

Fortuyn werd bekend en berucht door uitspraken als: 'Ik vind de islam een achterlijke cultuur' en zijn voorstel om dicriminatie toe te staan.

Op de foto zie je Pim Fortuyn.

Verandering: 2002

Negen dagen voor de verkiezingen werd Fortuyn vermoord. 

Verkiezingen 2002

De LPF wist enorm veel stemmen te behalen en wonnen 26 zetels in de Tweede Kamer. Dit is voor een nieuwe partij heel bijzonder!

De PvdA en de VVD verloren juist veel stemmen ten koste van de LPF. 

Welk jaar?
Voor het eerst sinds 1917 was er geen confessionele partij in de Nederlandse regering.

1. 1967
2. 1994
3. 2002

Welk jaar?
De nieuwe politieke partij D66 weet uit het niets zeven zetels in de Tweede Kamer te winnen.

1. 1967
2. 1994
3. 2002

Welk jaar?
De PvdA en de VVD verloren veel stemmen ten koste van de Lijst Pim Fortuyn.

1. 1967
2. 1994
3. 2002