Basisstof Gedrag - Havo/VWO

Startopdracht (5 min)
Hoe zou je gedrag beschrijven?

1 / 44
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 1

Cette leçon contient 44 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 3 vidéos.

Éléments de cette leçon

Startopdracht (5 min)
Hoe zou je gedrag beschrijven?

Slide 1 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Huiswerkcontrole
Waren er opdrachten niet gelukt?
Waren er vragen die onduidelijk waren?

Slide 2 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

5.4 - Het zenuwstelsel
Herhaling

Slide 3 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Het zenuwstelsel bestaat uit het centrale zenuwstelsel en uit zenuwen.
A
juist
B
onjuist

Slide 4 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Schakelcellen bevinden zich nooit in het perifere zenuwstelsel
A
Juist
B
Onjuist

Slide 5 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Een gevoelszenuw loopt vanaf je hersenen naar je spieren
A
Waar
B
Niet waar

Slide 6 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een reflex?
A
Flexibele reactie
B
Een snelle reactie
C
Een snelle automatische reactie
D
Een snelle reactie om het lichaam te beschermen

Slide 7 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een reflexboog?
A
De snelheid van reflexen
B
Reageren op een prikkel
C
Een impuls die spieren of klieren aansturen
D
de weg die impulsen bij een reflex afleggen

Slide 8 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

5.5 - Gedrag

Slide 9 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Doelen van de paragraaf
Je kunt uitleggen wat gedrag is
Je kunt uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald
Je kunt het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag

Slide 10 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gedrag
  • Alles wat mensen en dieren doen is gedrag.
    Bijv. Lachen, slapen, eten, dansen, schreeuwen enz.

  • Gedrag bestaat uit handelingen
    Een serie handelingen die horen bij hetzelfde gedrag noemen we een gedragsketen
    Bijv. Jachtgedrag bij een lynx.

Slide 11 - Diapositive

Gedrag is in essentie alles wat dieren en mensen doen. Of het nu dansen is, schreeuwen, eten of slapen. Dit is allemaal gedrag.

En gedrag bestaat uit verschillende handelingen. Denk aan eten, je moet het vinden, voorbereiden op eten en afruimen als je klaar bent.

Slide 12 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Prikkels
Een prikkel is informatie over een verandering in je omgeving. Die verandering kan een reactie bij je oproepen.
  • Inwendige prikkel.
  • Uitwendige prikkel.
De reactie die opgeroepen wordt, noem je de respons

Slide 13 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 14 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Motivatie
Respons: reactie op een prikkel.
  • Inwendige reactie: een prikkel die in het lichaam ontstaat
  • Uitwendige reactie: een prikkel van buiten het lichaam.

Motivatie: de bereidheid tot het verrichten van bepaald gedrag.
- Denk aan gevaar vs. beloning

Slide 15 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 16 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Aangeboren gedrag
  • Gedrag dat je vanaf de geboorte al hebt, heet aangeboren gedrag.
  • Aangeboren gedrag, vergroot de kans om te overleven

  •  Voorbeeld: 
    - Reflexen
    - Melk zoeken (varkentjes)
    - Naar de zee gaan (schildpad)

Slide 17 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 18 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 19 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Aangeleerd gedrag
Koken
Autorijden
Schrijven
Kwijlen als er een bel rinkelt

Slide 20 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Sociaal gedrag
Sociaal gedrag is gedrag van soortgenoten naar elkaar

Handeling van 1 individu is een prikkel voor een handeling voor ander individu. 

Een prikkel of handeling bij sociaal gedrag heet een signaal.

Slide 21 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Observatie vs Interpretatie
De betekenis van het gedrag

Hond kwispelt staart (observatie)
=
Hond is blij
(interpretatie)

Slide 22 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Waarden en normen

Nederland:
Vrijheid, gelijkheid, respect solidariteit en rechtvaardigheid.
Maar ook veiligheid, leefbaarheid, tolerantie, eerlijkheid, rijkdom, bescheidenheid en beleefdheid
  • Waarden zijn wat we belangrijk vinden.
  • Normen zijn de regels voor ons gedrag die daarbij horen.
  • Dit kan verschillen tussen landen, plaatsen en volken

Denken over en beoordelen van gedrag bij anderen. 

Niet stelen > Eerlijk / Rechtvaardig

Slide 23 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Vragen

Slide 24 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is gedrag?
A
Alles wat een mens doet
B
Alles wat een dier doet
C
Alles wat een mens of dieren doet
D
Het observeren van dieren

Slide 25 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Gedrag ontstaat door prikkels. Wat is een prikkel?
A
een verandering in je omgeving waarop je kunt reageren
B
iets wat een mens of dier doet
C
een handeling
D
een verandering van gedrag

Slide 26 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Sociaal gedrag is ...
A
gedrag tussen dieren
B
gedrag tussen mensen
C
aardig gedrag
D
gedrag tussen soortgenoten

Slide 27 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Aangeboren gedrag is gedrag dat je zelf al kan, zonder het te moeten leren
A
juist
B
onjuist

Slide 28 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Een norm is wat we belangrijk vinden (zoals geduld). De waarden zijn de regels voor ons gedrag die daarbij horen (zoals netjes wachten in de rij)
A
Waar
B
Niet waar

Slide 29 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een interpretatie?
A
De kat heeft zijn staart omhoog met het puntje gebogen
B
De kat is vriendelijk

Slide 30 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Wat is een voorbeeld van een inwendige prikkel?
A
Pijn omdat je je teen stoot
B
Nodig moeten plassen
C
De geur van je eigen bed
D
Het zien van een stuk taart

Slide 31 - Quiz

Cet élément n'a pas d'instructions

Aan het werk
Maken: 
1 t/m 9
Niet de samenvatting


Begrippen
handelingen
gedragsketen
respons
inwendige prikkel
uitwendige prikkel
motivatie
aangeboren gedrag
aangeleerd gedrag
sociaal gedrag
signaal
waarden
normen
observatie
interpretatie


Leerdoelen:
Je kunt uitleggen wat gedrag is
Je kunt uitleggen waardoor gedrag wordt bepaald
Je kunt het verschil benoemen tussen observatie en interpretatie van gedrag

Slide 32 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Herhaling
1. Een gedragsketen bestaat uit een verzameling .... (1 woord)

2. Hoe noem je het als een dier gedrag vertoond als reactie op prikkels uit de omgeving? (1 woord)

3. Beschrijf "Sociaal gedrag"

4. "Een kat miauwt omdat ze honger heeft" Is dit een objectieve observatie?

Slide 33 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gedragsstudie
Planning:
0. Herhaling
1. Theorie: Gedrag stokstaarten + ethogram
2. Video opdracht: Meerkat Manor
3. Kahoot

Slide 34 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Stokstaarten
 1 Vrouwtje is de leider samen met 1 mannetje

Alle volwassenen zorgen voor de pups (van de leider)

Ze werken ontzettend goed samen
- Verzorgen - Beschermen
- Waken - Eten zoeken

Slide 35 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Gedrag bij stokstaarten
Ruiken
Krabben
Likken
Bijten
Spelen
Geur markeren
Oriënteren
Waken
Geluiden maken
Vluchten
Vacht schoonmaken (zelf/anderen)
Pup dragen
Graven
Eten zoeken
Zitten / staan (hoog/laag)
Interactie (mensen/soortgenoten)
Liggen/rusten
Bewegen
Zonnebaden

Slide 36 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Ethogram
Kies 5 handelingen die stokstaarten laten zien

Bijv.:
Rusten - Rst - Liggen op de grond voor langere tijd
Waken - Wkn - Hoog staan voor langere tijd, rondkijken
(Speel)vechten
Foerageren (eten zoeken)
Interactie met pups

Slide 37 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Protocol (gedragsstudie)
Handelingen
Duur


Slide 38 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Meerkat manor
>10 jaar lang onderzoek naar stokstaart familie
We bekijken 1 aflevering

Houdt bij hoe vaak de stokstaarten de vijf handelingen laten zien die je hebt gekozen!


Slide 39 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 40 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 41 - Vidéo

Cet élément n'a pas d'instructions

Bevindingen delen
Welk gedrag zie je heel veel?
Welk gedrag heel weinig?
Verder nog iets opgevallen?

Slide 42 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Slide 43 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions

Afsluiting
- Samenhang

Volgende week:
- Afmaken samenhang
- Diagnostische toets

Slide 44 - Diapositive

Cet élément n'a pas d'instructions