AK H1 par.3 Gesteente wordt verplaatst HSX

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Paragraaf 1.3 

Gesteente wordt verplaatst

Resumerend

De lesdoelen waren

- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

Doelen bereikt?

Even 2 korte vragen ter herhaling

Bij Mechanische verwering

1. valt het gesteente uit elkaar (samenstelling verandert)
2. valt het gesteente uit elkaar (samenstelling verandert niet)
3. lost het gesteente op

Bekijk eerst de afbeelding.

In het kalksteen zijn grote gaten ontstaan.

De afbeelding is een voorbeeld van:

1. chemische verwering
2. erosie
3. vorstverwering
4. geen van de genoemde antwoorden is juist.

massabeweging

Gesteente dat langs een helling naar beneden komt onder invloed van de zwaartekracht.

Steile helling

Gesteente gaat rollen of vallen.

Flauwe helling

Gesteente schuift langzaam naar beneden.

 

Een Puinhelling is een helling die bestaat uit verbrokkeld gesteente.

Net verweerd gesteente is hoekig en scherp.

Doordat stenen met elkaar botsen  en langs elkaar schuren in de rivier, worden de stenen steeds meer afgerond.

Hierdoor onstaat in de bovenloop van de rivier grind.

rivier/V-dal

gletsjer/U-dal

Verwering

Verbrokkelen/oplossen

van gesteente.

Erosie

Verweringsmateriaal is in beweging door

Water, wind, ijs.

                            Reliëf

Verschil in hoogte in het landschap.

Landijs

Gletsjers die vanuit Scandinavië naar Nederland kwamen.

Van landijs dooit meestal maar een heel klein deel weg in de zomer.

Het landijs maakte u-vormige dalen aan de kust van Noorwegen

Die dalen zijn volgelopen met zeewater. Dit zijn fjorden.

Stroomgebied

Het gebied dat afwatert op een rivier en haar zijrivieren.

Wat zouden ze bedoelen met afwateren? 

Stroomgebied

Het gebied dat afwatert op een rivier en haar zijrivieren.

Afwateren is het afvoeren van regenwater via de rivier binnen dat gebied.

Erosie

De uitschurende werking van stromend water, wind of ijs.

Erosie vindt vooral plaats in de bovenloop en middenloop van de rivier.

Waarom zou dat zijn?

Erosie vindt vooral plaats in de bovenloop en middenloop van de rivier.

Het water stroomt daar het snelst.

Sedimentatie

Het proces waarbij korrels blijven liggen.

Sedimentatie vindt vooral plaats in de benedenloop van de rivier.

Waarom zou dat zijn?

Sedimentatie vindt vooral plaats in de benedenloop van de rivier.

Het water stroomt daar het langzaamst (dus de korrels zakken naar de bodem).

In de rivier

• In de bovenloop van de rivier komen rotsen en grote stukken steen in de rivier terecht > in het snelstromende water botsen die stenen > stenen breken en schuren langs elkaar > hierdoor ontstaat grind.

• Dit zijn afgeronde steentjes die door rivieren worden vervoerd.

In de rivier

In de bovenloop van de rivier schuurt  dit grind over de bodem (erosie), waardoor de rivier steeds dieper wordt. Hierdoor ontstaat er een V-dal. 

Een V-dal ontstaat door de erosie van een rivier.

Leerdoelen

- Je weet wat massabewegingen zijn.

- Je begrijpt dat door verwering en erosie gebergten worden aangetast en grind, zand en klei ontstaan.

- Je kunt een rivierdal en een gletsjerdal herkennen aan de hand van kenmerken op een foto.

EINDE