De Romeinen § 4.3 De cultuur van het rijk

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

  Het Romeinse Rijk

   De cultuur van het rijk

Leerdoelen: 

• Hoe multicultureel de romeinse samenleving was.
• Hoe de Grieks-romeinse cultuur ontstond en werd     verspreid.

Taaldoelen: 

Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

Veel culturen door elkaar

• In het grote Romeinse Rijk bestonden veel verschillende culturen, het wordt daarom ook wel een multiculturele samenleving genoemd
  
  
• Veel van deze culturen kwamen samen in de hoofdstad Rome
  
  
• Zo waren er in Rome mensen van allerlei soorten en maten, Afrikaanse, Europese en Aziatische

Naar Grieks voorbeeld

• De Romeinen waren onder de indruk van de Griekse cultuur en namen veel dingen daarvan over
  
• Denk dan aan Griekse kunst, architectuur, wetenschap en filosofie

In dezelfde stad, Nîmes, is ook deze tempel te vinden. Het Maison Carrée, zoals het tegenwoordig heet, is een van de best bewaarde Romeinse tempels die men kan vinden op het grondgebied van het voormalige Romeinse Rijk.

Bogen zijn door de Romeinen uitgevonden

Ook de koepel is een Romeinse uitvinding

De Grieks-Romeinse cultuur

• De invloed van de Grieken was zo groot, dat er sprake was van een Grieks-Romeinse mengcultuur.
  
  
• Vandaag vaak de antieke of klassieke cultuur genoemd
  

Filmpje

Arts in Rome

Filmpje

Leraar in Rome

Leerdoel: 

• Hoe de romeinen met hun eigen en andere godsdiensten omgingen.

Taaldoelen: 

Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

De staatsgoden

• Er waren veel verschillende goden in het rijk, maar er waren ook staatsgoden
• Deze staatsgoden kennen wij als de Romeinse goden zoals: Jupiter, Juno, Mars en Minerva
• Voor hen liet de keizer ook feesten organiseren

Filmpje

Zieners

Filmpje

De Vestaalse maagden

Godsdienstige verdraagzaamheid

• In het Romeinse Rijk was er een godsdienstige verdraagzaamheid (tolerantie)
• Zolang de mensen de keizer en staatsgoden eerden, mochten de mensen daarnaast iedere religie aanhangen die ze maar wilden

Keizercultus

In het Romeinse rijk mocht alle goden aanbidden die je zelf wilde.

MAAR: Je moest ook de keizer als een god vereren.

Leerdoel: 

• Hoe de romeinse rechtspraak werkte.

Taaldoelen: 

Lezen, begrijpend lezen, leren samenvatten, historische begrippen en uitbreiding woordenschat.

Burgerrecht

• alle burgers hebben gelijke rechten
• mochten niet zonder bewijs of proces worden veroordeeld
• Burgers konden met hun conflict naar een rechter gaan
• Burgers hadden recht op een advocaat

Romeinse rechtspraak

Romeinen met burgerrechten werden beschermd door wetten

Romeinse wetten werden opgeschreven en golden in het hele rijk. Rechters gaven een straf aan mensen en de jury besliste of iemand wel of niet schuldig was

Nederlands recht is gebaseerd de Romeinse wetten!

Voorbeeld Romeinse wetten

Als iemand een lied heeft geschreven of gezongen waarin hij een ander beledigt, dan zal hij worden doodgeknuppeld.

 

Als een getuige liegt tijdens een rechtszaak, dan wordt hij van de Tarpeïsche rots (een hoge rots in Rome) gegooid.

Iemand die een ander dwars zit door toverspreuken of duivelse kunsten en hem ziek maakt, is schuldig aan een misdaad en wordt gestraft met de dood.

De ruimte tussen twee gebouwen moet minstens tweeëneenhalve voet zijn.

Een weg die rechtdoor loopt is acht voet breed, een weg die een bocht maakt zestien voet.

Als een slaaf iets van een ander steelt of beschadigt en zijn meester weet dit, dan is de meester zelf aansprakelijk voor de diefstal of de schade.

Filmpje

Wat brachten de Romeinen naar West-Europa

Leven onder de Romeinen

• De Romeinen laten de overwonnen volken vaak hun gebruiken en godsdienst houden. 
• En zolang de volken belasting betalen (o.a. door soldaten voor de hulptroepen te leveren), zijn er weinig problemen: precies wat de Romeinen willen.

Romeinen in West-Europa

• In alle landen die de Romeinen veroveren, bouwen ze Romeinse gebouwen, waarvan je er tegenwoordig nog steeds veel kunt bezoeken. 
• Hierdoor zijn archeologen ook veel te weten gekomen van de Romeinse techniek.

Alle wegen leiden naar Rome

• In hun hele rijk leggen de Romeinen verharde wegen (via) aan. 
• Hierdoor kan niet alleen het Romeinse leger snel in alle uithoeken van het rijk zijn, maar ook handel wordt hierdoor makkelijker.

• En inderdaad: alle wegen leiden écht naar Rome!
  

Pont du Gard (Frankrijk) is een Romeins aquaduct dat later is uitgebreid tot brug.

Badhuizen

• Rijke Romeinen waren regelmatig in badhuizen (thermen) te vinden. 
• Niet alleen omdat ze het prettig vonden, maar ook om te vergaderen.
• In sommige badhuizen zaten complete bibliotheken.

Een Romeins badhuis in Bath (Eng.)

Slaven stoken vuren voor de vloerverwarming en warme ruimten.

Een gezonde geest in een gezond lichaam: de Romeinen vonden sport en hygiëne erg belangrijk.

Er waren gescheiden ruimten voor mannen en vrouwen.

Ook hier weer latrines, de gezamenlijke toiletten.

Baden en ruimten waren er in allerlei temperaturen: van het koude frigidarium tot het snikhete laconium: een soort sauna

Hier bevond zich een gewoon zwembad, zoals je dat tegenwoordig ook kent.

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Het Forum Romanum (Romeins marktplein) was het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van Rome. 

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Dit schaalmodel werd vanaf 1933 gemaakt door de archeoloog en architect Italo Gismondi, in opdracht van de Italiaanse dictator Mussolini. Het laat Rome zien zoals het was rond 300 n. Chr.

Gismondi deed er in totaal 37 jaar over om het schaalmodel af te maken.

Om voldoende drinkwater in Rome te hebben, gebruikten de Romeinen aquaducten om water uit de bergen vervoeren (naar grote waterbassins). Dit is het Aqua Claudia.

Het Pantheon was gebouwd als tempel. Tegenwoordig is het één van de meest bezochte toeristische attracties in Rome. Een bijzonder kenmerk van het gebouw is de koepel met een gat (oculus, oog) erin.

Het Forum Romanum (Romeins marktplein) was het politieke, juridische, religieuze en commerciële centrum van Rome. 

Reconstructie van het Forum Romanum zoals het er tijdens het Romeinse Rijk moet hebben uitgezien.

Net als bij een modern stadion was (een deel van) de tribune overdekt met zonneschermen (velarium). Soms waren er de hele dag spelen, en dan moet je wel bescherming kunnen zoeken tegen de zon.

Er konden ongeveer 50.000 toeschouwers plaats nemen in het Colosseum.

Vlakbij het Colosseum lagen vier gladiatorenscholen. Eén van deze scholen stond met een ondergrondse gang in verbinding met het Colosseum.

Behalve gladiatorengevechten zijn er bij de opening ook zeeslagen nagespeeld. De arena werd dan gevuld met miljoenen liters water, en schaalmodellen van de schepen speelden de zeeslag dan na.

De loge van de Keizers

In de catacomben onder de arena-vloer wachtten de gladiatoren en de wilde dieren tot ze mogen vechten.

Het Colosseum heet eigenlijk Amphitheatrum Flavium. Het was het grootste amfitheater van het Romeinse Rijk.

De Zwarte Poort (Porta Nigra) in Trier (Duitsland) was de poort van de stadsmuur.

De Arena van Nîmes (Frankrijk) is een amfitheater, gebouwd tussen 50 en 100 na Chr. en geïnspireerd op het Colosseum in Rome.

Het wordt tegenwoordig nog steeds gebruikt voor concerten en stierengevechten.

Het Circus Maximus was een groot stadion in Rome. Het circus werd voornamelijk gebruikt voor de populaire wagenrennen.

Begrippen uit deze les

• staatsgoden
• verdraagzaamheid
• tolerantie
• romanisering
• Grieks-Romeinse cultuur
• antieke of klassieke cultuur