Het verleden

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Het verleden

Lesdoelen:

Aan het einde van de les

• Kan jij de historie van het ontstaan van het verpleegkundig beroep vertellen
  
• Kan jij verwoorden welke sleutelfiguren en belangrijke momenten uit het verleden hebben bijgedragen aan de professionalisering van het beroep
  

Heb je vragen over de voorbereiding?

Reportage van Andere tijden?

Opdracht 1?

Zoek de 10 verschillen :)

We dragen in de gezondheidszorg bijna altijd de kleur wit. Waar komt dit vandaan?

1. Uit Babylonie rond 2000 jaar v. Chr.
2. Uit de Middeleeuwen, uit de kloosters 500-1100
3. Uit Rome rond 500 jaar v. Chr.
4. Uit de donkere tijd tussen 1700-1800

In Griekenland werden de goden Asklepios en Hygieia vereerd. Waar verwijzen deze woorden naar?

1. Esculaap en Hysterie
2. Esculaap en Hygiëne
3. Asdruk en Hysterie
4. Asdruk en Hygiëne

Wie wordt gezien als de vader der Geneeskunde?

1. Aesculapius
2. Abaton
3. Hippocrates
4. Mozes

Wie verleende tot in de Middeleeuwen met name de zorg?

1. Kloosterlingen
2. Verpleegsters
3. Cherubijn
4. Diaconessen

1600 - 1850

Zorg voor zieken m.n. thuis door vrouwelijke familieleden

Gasthuizen: verzorging in gasthuizen vanuit de kloosters voor:

 armen en zieken

 zwervers en pelgrims

Ziekenzorg is een Roeping, een plicht van naasten liefde

Eenvoudige goede verzorging voor lichaam en geest

Bijgeloof speelt grote rol

Geneeskunde op basis van evenwicht van de vier lichaamssappen

vanaf 1100: ook lekenordes (Begijnen, voorloper van de wijkverpleegkundige)

ca 11600-1850

Invloed kerk neemt af

Medisch ontwikkelingen nemen toe

Overvolle gasthuizen (ook behandelbare ziekten worden opgenomen)

Zorg krijgt lage status:

Weinig financiële middelen

Verval verzorging

Slechte hygiëne

Onbetrouwbaar personeel

 Gasthuis wordt ‘Sterfhuis’

Wat heeft in Nederland de opkomst van de verpleging beïnvloed?

1. Humanisme
2. Boekdrukkunst
3. Kerkhervorming
4. Alle 3 bovengenoemden

Wie waren de eerste wijkverpleegkundigen?

1. Diaconessen
2. Augustijnen
3. Benedictijnen
4. Zusters van barmhartigheid

Welke ontwikkelingen speelden een grote rol voor de verandering binnen de zorg voor zieken van 1850- ca 1950?

Snelle ontwikkeling medische wetenschap (o.a. narcose, bacteriën)

Medische behandelingen werden uitgebreid

Daardoor behoefte aan centralisatie van zorg in ziekenhuizen

Ontwikkelingen in de verpleging

Status van verplegen: stijgen of dalen?

Start professionalisering verpleging, waardoor?

Status van verplegen stijgt

Gewaardeerd maar zwaar beroep voor vrouwen uit de middenklasse

Mogelijkheid tot emancipatie van de vrouw

Gehoorzaamheid en zelfopoffering is vereiste

Start professionalisering verpleging

Boeken over verpleegkunde: Notes on Nursing (1859)

Opleidingen voor verpleegkundigen per ziekenhuis (eerste in 1878)

Vakbladen (1890 Maandblad voor ziekenverpleging)

Ontwikkeling verpleegkunde via denkers in de zorg

Welke ontwikkelingen maakten dat de zorg in de
periode 1950 -1970 functioneel en afstandelijk werd?

Groei geneeskunde zet door

Accent op technische en functionele verpleging

Ontwikkelingen staan centraal, niet de patiënt

‘Roeping’ verdwijnt

Zorg wordt koel en afstandelijk

Aandacht m.n. voor de ziekte i.p.v. voor de zieke

Welke gebeurtenissen versnelden de professionalisering van de zorg van ca. 1970 – 1990?

Groei psychosociale wetenschappen, focus op de mens achter de ziekte

Methodisch en patiënt gericht verplegen

Theorie ontwikkeling: verpleegkunde wordt echt beroep

Verbetering positie, arbeidsomstandigheden en opleidingen

Verpleegkundig beroepsprofiel (1988)

Witte woede (1989)

Groei psychosociale wetenschappen, focus op de mens achter de ziekte

Methodisch en patiënt gericht verplegen

Theorie ontwikkeling: verpleegkunde wordt echt beroep

Verbetering positie, arbeidsomstandigheden en opleidingen

Verpleegkundig beroepsprofiel (1988)

Witte woede (1989)

Meer mannen in de zorg

Meer mannen in de zorg

Ontwikkelingen van ca. 1990 tot 2000

Professionalisering:

• Veel verschillende beroepsverenigingen
  
• Samenhangend opleidingsstelsel in ROC’s (1997):
  
• Beroepenregistratie: BIG, kwaliteitsregister
  

Ontwikkelingen professionalisering

• Verpleegkundig Beroepsprofiel (1988)
  
• Witte woede (1989)
• Beroepsverenigingen: V&VN (ontstaan uit fusies in 2006) vanuit Kenniscentrum LCVV
• Beroepsregisters: BIG wet voorbehouden handelingen (2008) en Kwaliteitsregister
• Leren van de toekomst: Beroepsprofiel 2020
  

In welk jaar is de Wet BIG ingevoerd?

1. 1991
2. 1996
3. 1993
4. 1999

In welk jaar kreeg het beroep van verpleegkundige een CAO?

1. 1972
2. 1978
3. 1975
4. 1981

Wanneer ontstond voor de verpleging de eerste Beroepscode?

1. 1985
2. 1991
3. 1989
4. 1995

In welk jaar gingen de eerste middelbare en hogere beroepsopleidingen van start?

1. 1963
2. 1970
3. 1967
4. 1972

Samenhangend Opleidingsstelsel ROC’s (1997)

Functiedifferentiatie HBO-MBO verpleegkundigen

Wat was de bijnaam van
Florence Nightingale?

1. The lady with care
2. The lady with the lamp
3. The lady of war
4. The lady of the night

Florence Nightingale 1820-1910:

Grondlegger Verpleegkunde als vak

Krim oorlog

The lady with the lamp

Belang van hygiëne

1856: oprichting eerste verpleegstersschool Londen

1859: Notes on Nursing

Dag van de verpleging 12 mei op haar geboortedag

ZIj zorgde voor erkenning van het verplegen als volwaardig beroep

Waarom is 12 mei de dag van de verpleging?

1. De sterfdag van Florence Nightingale
2. De start van de Krimoorlog
3. De Geboortedag van Florence Nightingale

Wanneer leefde
Anna Reynvaan?

1. 1820 - 1886
2. 1844 - 1920
3. 1836 - 1916
4. 1880 - 1962

Wat heeft Anna gedaan wat grote invloed heeft gehad op ons beroep?

Adjunct directrixw in Buitengasthuis (later Wilhelmina gastdhui; voorlopers van de AMC) in Amsterdam: taak: orde op zaken stellen, huishouden runnen en verplegingsdienst op poten zetten. Samen met geneesheer directeur Jacob van Deventer met wie ze het goed kon vinden nam ze de modernisering van de verpleging ter hand.

Invoering Wit uniform
 

Opzetten eerste gestructureerde cursus voor ziekenverpleging. Verantwoordelijk voor praktisch deel, duurde 2-3 jaar.

Richtte in 1890 het maandblad voor ziekenverpleging op. Zat in de redactie en schreef artikelen. Organiseerde het eerste congres op het gebied van verpleging in NL. Oprichten van Bond voor ziekenverpleging in 1893.

Ziekenhuis kleding ivm hygiene

OPleidingsschool

Dienstroosters

Jeltje de Bosch Kemper

• 1836 - 1916
• Tijdgenoot van Anna Reynvaan 

Verbetering maatschappelijke positie verpleegsters

15-9-1890 eerste maandblad voor ziekenverpleging, nu TVZ

Frederike Meyboom

100 jaar geworden! 1871 - 1971

Betere positie van verpleegkundigen: betere opleiding noodzakelijk. Legde de basis voor de vernieuwende school voor verpleegkundigen in het VU. Oprichters van de veroepsvereniging voor verplegenden. Tijdens haar opleiding werd ze geconfronteerd met de vaak extreem hoge werkdruk voor verpleegkundigen, wat voor Meyboom de aanleiding vormde om in 1900 samen met Arnold Aletrino en enkele anderen de Nederlandse Vereeniging tot Bevordering der Belangen van Verpleegsters en Verplegers op te richten. Een jaar later werd de vereniging aangeduid als "Nosokómos", het Griekse woord voor zowel verpleger als verpleegster.[1] Bij de oprichting was ook Aletta Jacobs, een grote inspiratiebron voor Meyboom, aanwezig.

Denkers in de zorg

Virginia Henderson

Virginia Henderson (1970):

Gericht op vergroten van zelfstandigheid ipv overnemen

1976: Grondbeginselen van de verpleegkunde

Virginia Henderson (1970):

Gericht op vergroten van zelfstandigheid ipv overnemen

1976: Grondbeginselen van de verpleegkunde

Dorothea Orem

Dorothea Orem:

Zelfzorg is gericht op lichamelijk en persoonlijke ontwikkeling en op welbevinden.

Dorothea Orem:

Zelfzorg is gericht op lichamelijk en persoonlijke ontwikkeling en op welbevinden.

van de Brink Tjebbes

Ontwikkelde 18 aspecten van zelfzorg

Marjory Gordon

1. Patroon van gezondheidsbeleving en instandhouding
2. Voeding en stofwisseling
3. Uitscheiding 
4. Activiteiten
5. Slapen en rusten
6. Cognitie en waarneming
7. Zelfbeleving
8. Rollen en relaties
9. Seksualiteit en voortplanting
10. Stressverwerking
11. Waarden en levensovertuiging

Marjorie Gordon:

Onderscheide 11 gezondheidspatronen die het totale functioneren van de mens omvat

Ziekte is verstoring van

     deze gezondheidspatronen

En waar zijn we nu en waar gaan we naar toe?

Komende lessen over het nu en de toekomst

Meer technologie?

Meer mantelzorg?

Betaalbaarheid van de zorg?