Grammatica: zinsbouw 1

• NT2
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 1

Zinsbouw

Hoofdzinnen

1-2-3-zinnen

Doelen

1)  Je kunt zinsdelen herkennen.

2)  Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Doelen  1) Je kunt de persoonsvorm (pv) vinden in een zin.

2) Je kunt vertellen hoe je de persoonsvorm (pv) kunt vinden.

Een werkwoord (ww) geeft aan dat iemand iets doet, dat er iets gebeurt. Beeld uit: 1) praten, 2) luisteren, 3) staan,

4) gooien, 5) vangen, 6) zitten, 7) opletten. 

Een deel van de werkwoorden is minder makkelijk te herkennen:

zijn, hebben, gaan, mogen, willen, kunnen, moeten.

Doelen  1) Je kunt de persoonsvorm (pv) vinden in een zin.

2) Je kunt vertellen hoe je de persoonsvorm (pv) kunt vinden.

De persoonsvorm is het werkwoord dat bij het onderwerp hoort.

Er zijn drie manieren om de persoonsvorm (pv) te vinden.

1) De eerste manier

Je verandert de zin in een vraag.

Het werkwoord dat vooraan komt, is de persoonsvorm (pv).

Doelen  1) je kunt de persoonsvorm (pv) vinden in een zin.

2) Je kunt vertellen hoe je de persoonsvorm (pv) kunt vinden.

2) De tweede manier

Je verandert de tijd van de zin.

Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm (pv).

3) De derde manier

Je verandert de zin van enkelvoud (1) naar 

meervoud (2 of meer).

De persoonsvorm verandert.

Doelen 1) Je kunt het onderwerp vinden in een zin.

2) Je kunt vertellen hoe je het onderwerp kunt vinden.

Het onderwerp (ond)

Je vindt het onderwerp door de onderstaande vraag te stellen.

wie of wat + persoonsvorm

Doelen  1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Zinsdelen

Wat is een zinsdeel?

Doelen  1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Uitleg zinsdelen

Een hoofdzin bestaat uit zinsdelen. 

Een zinsdeel is één woord of

een groepje woorden die bij elkaar horen.

Doelen  1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Uitleg

De persoonsvorm (pv) is een zinsdeel.

Het onderwerp (ond) is ook een zinsdeel.

In een hoofdzin staan de persoonsvorm

en het onderwerp altijd naast elkaar.

In een hoofdzin komt de persoonsvorm

bijna altijd op de tweede plaats.

Doelen  1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Vragen

1) Wat is de persoonsvorm?

2) Wat is het onderwerp?

Voorbeeld

De leerling

leest

een leuk boek

Doelen  1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Uitleg

Het onderwerp = 1,  de persoonsvorm = 2

een ander zinsdeel = 3

Voorbeeld

De leerling	leest	een leuk boek
1 (onderwerp)	2 (persoonsvorm)	3 (ander zinsdeel) (wat)

Doelen 1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Voorbeelden

De leerling	doet	het boek	snel	in de tas.
1 (ond)	2 (pv)	3 (az) (wat)	3 (az) (hoe)	3 (az) (waar)

Het boek	zit	nu	in de tas.
1 (ond)	2 (pv)	3 (az) (wanneer)	3 (az) (waar)

Doelen 1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Volgorde in een 1-2-3-zin

De andere zinsdelen kunnen ook

in een andere volgorde staan.

onderwerp	persoonsvorm	wanneer	hoe / met wie	waar
1	2	3	3	3

Doelen 1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Opdracht

Maak 1-2-3-zinnen. 

Sleep de woorden naar de goede plaats.

1 ond

2 pv

3 az

(waar)

de telefoon

in de tas

zit

1 ond

2 pv

3 az

(wat)

3 az

(waar)

de jongen

uit de tas

zijn telefoon

pakt

1 ond

2 pv

3 az

(wat)

3 az

(van wie)

hij

van zijn vriend

een berichtje

ziet

1 ond

2 pv

3 az

(hoe)

3 az

(wat)

3 az

(waar)

het berichtje

hij

op zijn telefoon

snel

leest

Doelen 1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Opdracht

Tel de zinsdelen.

Typ een getal.

Tel de zinsdelen. Typ een getal.

De jongen stuurt een berichtje naar zijn vriend.

Tel de zinsdelen. Typ een getal.

De leerling uit China en de leerling uit Spanje gaan straks naar de kantine.

Vragen?

1) Je kunt zinsdelen herkennen.

2) Je kunt 1-2-3-zinnen maken.

Heb je nog vragen?

Opdracht

Ga in een kring staan.

We gaan samen een tekst maken.

Noem om de beurt een zinsdeel.

Opdracht

Wat? Maak de volgende oefeningen: __________________.

Met wie? Werk samen met de klasgenoot naast je.

Hoe? Maak om de beurt een opgave. Praat samen.

Je moet hetzelfde antwoord opschrijven.

Hulp? De docent loopt rondes. 

Tijd? ____ minuten.

Klaar? 

Ik kan zinsdelen herkennen.

1. Ik heb nog hulp nodig.
2. Ik kan het goed.

Ik kan een 1-2-3-zin maken.

1. Ik heb nog hulp nodig.
2. Ik kan het goed.