Communicatie - Actief luisteren

• Communicatie
• MBO
• Studiejaar 1

Communicatie

(Actief) Luisteren

Lesplanning

1. Kort vorige week

2. Wat is (actief) luisteren?

3. Oefening (actief) luisteren.

4. Opdrachten uit het boek.

Vorige weken 

Waar hebben we het over gehad?

Sociaal vaardig zijn en communicatie.

Verbaal en nonverbaal.

Coderen en Decoderen.

Communicatieproblemen.

Communiceren in zones.

Gastvrijheid en Etiquette.

Lesdoelen 

Aan het einde van de les

• Weet je welke aandachtspunten actief luisteren heeft
• Weet je welke doelen actief luisteren heeft
• Weet je in welke situaties je actief luisteren inzet
• Weet je de voorwaarden om actief te luisteren
• Kan je adequaat reageren en gevoelens verwoorden

Oefening

De taxischauffeur

Leg het verschil uit tussen luisteren en horen.

Als je luistert, neem je de boodschap in je op. Je luistert niet alleen naar de woorden, maar probeert ook te begrijpen wat de ander zegt. Je luistert ook naar hoe iemand iets zegt (non-verbale communicatie) en vraagt je bovendien af wat iemand bedoelt te zeggen. Belangrijke luistervaardigheden zijn: aandachtgevend gedrag, vragen stellen, samenvatten en ordenen.

Luisteren

Waar denk je dan aan bij actief luisteren?

Actief luisteren

Actief luisteren/empathisch luisteren = een manier van luisteren waarbij je in je reactie het gevoel/ behoefte van de ander verwoord

Dat wil zeggen dat je…

• Hoort WAT de ander zegt maar ook HOE de ander het zegt (dus toon als non- verbale signalen)
  
• Je inleeft in de situatie van de ander, even in de huid en belevingswereld van de ander probeert te kruipen (empathie)
  
• Luistert naar wat de ander echt probeert te zeggen
  
• De gevoelens van de ander in een reactie weergeeft
  

In welke situatie luister je actief?

Situaties waarin je actief luistert

• Wanneer de ander iets belangrijks vertelt waar hij/ zij vol van is
  
• Wanneer de ander je iets vertelt wat veel emoties (bij de ander/ jezelf) oproept
  
• Wanneer de ander je iets vertelt wat verwarring of onzekerheid met zich mee brengt
  
• Wanneer je niet zeker weet of je de ander juist begrijpt
  

Nooit bij een praktisch probleem, dit zorgt voor ergernis.

Voorbeelden van actief luisteren

Cliënt dagbesteding: ‘Mijn werk is echt drie keer niks. Het enige wat ik moet doen, is dozen 

                                               recht zetten'.

VP: ‘Je baalt ervan dat je werk helemaal niets voorstelt.’

Cliënt: ‘Ik begrijp er niets van. Mijn man is altijd precies op tijd. Hij had er allang moeten zijn.’

VP: ‘U maakt zich zorgen, u begrijpt niet waarom uw man er nog niet is?’

Collega: ‘Iedereen heeft me vandaag nodig. Ik word helemaal gek. Ik kom niet aan pauze toe en nu staat er alweer een cliënt op me te wachten.’

VP: ‘Je snakt naar een momentje rust, zo te horen.’

Luisterstrategieën en luisterdoelen

- Gericht luisteren: je wil iets te weten komen

- Kritisch luisteren: je luistert om je een mening te vormen

- Intensief luisteren: zo veel mogelijk informatie opnemen, want je hebt die 

                                            informatie nodig

- Globaal luisteren: je volgt alleen de grote lijn van een gesprek

- Empathisch luisteren / actief luisteren: je wil de ander begrijpen en steunen

Valkuilen bij actief luisteren

• Oplossingen bedenken / adviezen geven
  
• Reacties als ‘ik begrijp wat je bedoeld/ dat kan ik mij voorstellen’
  
• Nieuwe informatie toevoegen of vragen over de situatie
  
• Een mening geven.
  
• Behoort niet tot actief luisteren want wekt ergernis en onbegrip op
  

Hoe dan wel?!

Stiltes

Stiltes hebben een functie:​

De cliënt moet verwerken wat je hebt gezegd of gevraagd​

De cliënt durft niet goed over het onderwerp te praten​

De cliënt weet niet wat hij kan zeggen​

​

Kan motiverend werken​

Bespreek stiltes​

Wees begripvol​

Rond gesprek af als de cliënt niets meer te zeggen heeft.

Valkuilen bij communicatie

Halo- en Horn-effect

Stereotypering

Attributie (intern en extern)

Moraliseren

Diagnosticeren.

Oefening

- Een paar mensen mogen naar de gang

- Ze komen 1 voor 1 binnen

- De persoon die binnen is verteld het verhaal en degene die 

   binnen is gekomen verteld het daarna door aan degene die 

   dan binnen komt. 

Afsluiten met stellingen

Zie komende dia's

Met een reactie als ‘Ik begrijp wat je bedoelt’ laat je goed merken dat je je inleeft in de ander.

1. Juist
2. Onjuist

Actief luisteren is goed bruikbaar als de ander een praktisch probleem heeft.

1. Juist
2. Onjuist

Een voorwaarde voor actief luisteren is dat je nieuwsgierig bent naar anderen.

1. Juist
2. Onjuist

Als je actief luistert, moet je vooral letten op wát iemand zegt, niet hóé iemand het zegt.

1. Juist
2. Onjuist

Komende weken

- Vragen stellen

- Feedback

Opdrachten Take Care

Maak uit het oefeningenboek Take Care:

Opdracht 2 blz. 14/15

Opdracht 3 blz. 16/17

Opdracht 1 blz. 23/24