Blok 3.4 B Over Taal grondwoorden, trappen van, samenstellingen 1KGT

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 1

Blok 3.4 Over Taal

Pak je chromebook

Blok 3.4 Over taal

3.4 B Kijk naar taal 

- Grondwoorden

- Trappen van vergelijking

- Samenstelling

• begrijp je de betekenis van verschillende schooltaalwoorden
• begrijp je de betekenis van verschillende woorden uit teksten
• kun je de betekenis van woorden vinden door ervoor of erna te lezen
  
  
• kun je grondwoorden in een woordenboek gebruiken
• kun je uitleggen wat trappen van vergelijking zijn.
• kun je samenstellingen in een zin vinden.

3.4 B Over taal - Na deze paragraaf

Welke stappen zet je wanneer je een moeilijk woord tegenkomt?

3.4 B Over taal

Even herhalen : Stappenplan moeilijke woorden.

3.4 B Over taal

Als je bij het lezen een moeilijk woord tegenkomt, kun je het opzoeken in een woordenboek.

 Vaak is dat niet nodig. Gebruik bij woorden die je niet begrijpt, het stappenplan Moeilijke woorden.

Wat is de betekenis van het woord 'animo' in de zin:

De brugklas disco gaat niet door. Jammer dat er niet genoeg animo is. Blijkbaar hebben veel leerlingen er niet zo veel zin in.

De brugklas disco gaat niet door. Jammer dat er niet genoeg animo is. Blijkbaar hebben veel leerlingen er niet zo veel zin in.

Hoe wist je de betekenis van het woord?

1. ervoor of erna stond een woord dat hetzelfde betekende
2. ervoor of erna stond de uitleg of omschrijving van het woord
3. ervoor of erna stond het tegenovergestelde

Wat is de betekenis van het woord 'duelleerde' in de zin:

Hij duelleerde tegen een beruchte tegenstander. Maar wist je dat vroeger een tweegevecht verboden was?

Hij duelleerde tegen een beruchte tegenstander. Maar wist je dat vroeger een tweegevecht verboden was?

Hoe wist je de betekenis van het woord?

1. ervoor of erna stond een woord dat hetzelfde betekende
2. ervoor of erna stond de uitleg of omschrijving van het woord
3. ervoor of erna stond het tegenovergestelde

Welk woord herkende je in het woord: duelleerde?

duelleerde

grondwoord: duelleren of duel

een grondwoord is de basisvorm van een woord.

Grondwoord

Woorden kunnen verschillende vormen hebben. 

In het woordenboek zoek je altijd naar het een grondwoord.

3.4 B grondwoorden

1. Bij werkwoorden is het altijd het hele werkwoord.
    (gegeven=> geven)
2. Bij zelfstandig naamwoorden is het altijd het enkelvoud,  nooit het verkleinwoord.    (parapluutje => paraplu

3. Bij sommige woorden zoek je de kortste vorm.
     (magerige => mager)

Grondwoord

Grondwoord is het woord zoals het in het woordenboek staat.

Wat is het grondwoord van het woord 'bevond'?

De jongen bevond zich nog in het lege klaslokaal.

Wat is het grondwoord van het woord 'beverig'?

De oude man had een brief geschreven, maar door zijn beverig handschrift was het niet te lezen.

Wat is het grondwoord van het woord 'cadeautjes'

De cadeautjes werden uitgedeeld bij binnenkomst.

Wat is het grondwoord van het woord 'gemolken'

De koeien werden nog met de hand gemolken.

3.4 B Trappen van vergelijking

Overtreffende trap	kleinst	langzaamst
vergrotende trap	kleiner	langzamer
Stellende trap	klein	langzaam

Mijn zus is jong. Mijn broer is jonger. Ik ben het jongst.

Ons huis is klein. Het huis van de buren is nog kleiner.
Het huis aan de overkant is het kleinst.

3.4 B Trappen van vergelijking

Voorbeeld:
hoog – hoger – hoogst

stil – stiller – stilst

Trappen van vergelijking

snel

sneller

snelst

stellende trap

vergrotende trap

overtreffende trap

Sommige woorden kun je aan elkaar vastplakken.
Van laptop en tas kun je een nieuw woord maken:
Zo’n woord heet een samenstelling.
Als je wilt weten wat de betekenis van een samenstelling is, kijk je naar het laatste woord van de samenstelling.
Dat laatste woord zegt wat het is. Het eerste woord vertelt er iets extra’s over.

3.4 B Samenstellingen

Voorbeeld:
Een vruchtentaart is een taart, gemaakt met vruchten 

Een bosvrucht is een vrucht die in het bos groeit.

Wat heb je geleerd?

• Herhaling van het stappenplan moeilijke woorden
• Grondwoorden
• Trappen van vergelijking
• Samenstellingen