6.2 Populaties

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

H6 Soorten en populaties

Vandaag

• Herhaling 6.1 De verwantschap tussen soorten
• Uitleg 6.2 Populaties
• Bespreking SO 4.1 t/m 4.3

Huiswerk: opdracht 2, 7, 8, 10, 12, 14, 17, 18, 19, 22 van 6.1/6.2

Leerdoelen 6.1

• Je kunt uitleggen wat de definitie van een soort is (en dat deze definitie niet waterdicht is)
• Je noemt de criteria waarop de indeling in soorten berust en je herkent een wetenschappelijke soortnaam
• Je legt uit hoe de indeling van soorten op basis van verwantschap tot stand komt

Welke soortnaam is correct geschreven?

1. pinus mugo
2. Pinus mugo
3. pinus Mugo
4. Pinus Mugo

Ondersoorten/rassen

Als er binnen een soort nog specifieke kenmerken gescheiden voorkomen dan worden er ondersoorten onderkend.

Ondersoorten worden aangeduid met een extra naam ná de soortaanduiding.

Bijvoorbeeld:

Phalacrocorax carbo novaehollandiae

- australie en nieuw-zeeland

Phalacrocorax carbo hanedae – japan

Ondersoorten/rassen

Taxonomie

Vroeger: hoogste groep = rijk

Tegenwoordig: hoogste groep zijn de domeinen: 

• archaea
• bacteriën
• eukaryoten

Examenvraag oefenen

In het Nederlandse zoete water komt, net zoals in de rest van Europa en Azië, de snoek, Esox lucius, voor. In de wateren van de Verenigde Staten en Canada komen de snoeksoorten Esox masquinongy en Esox niger voor en van Esox americanus de ondersoorten Esox americanus americanus en Esox americanus vermiculatus.

Omdat de snoek een geliefde sportvis is, heeft men in kwekerijen snoeken gekruist en de nakomelingen in viswater uitgezet. In gevangenschap zullen snoeken van dezelfde soort gemakkelijk nakomelingen krijgen. Men heeft ook geprobeerd exemplaren van verschillende snoeksoorten met elkaar te kruisen.

Tussen welke van de hierboven genoemde vier Noord-Amerikaanse snoeken is een kruising met zekerheid succesvol? Leg uit.

Leerdoelen 6.2

• Je past methoden toe om een populatiegrootte te bepalen
  
  
• Je herkent de invloed van een beperkende factor op de populatiegrootte en legt uit wat de relatie is tussen de draagkracht van het gebied en de populatiegrootte
• Je herkent hoe natuurbeheerders populatiegroottes beïnvloeden 

Wat heeft dit te maken met populaties? 

Populatie

Een groep van dezelfde soort organismen die in een bepaald gebied te vinden zijn en die onderling kunnen voortplanten.

Een populatie hoeft niet in een groep te leven, ook solitair levende dieren in een bepaald gebied vormen een populatie. Ze ontmoeten elkaar wel voor voortplanting.

Wisselende populatiegrootte

Hoe bepaal je de populatie  grootte?

tellen (handig bij grote individuen, kleine aantallen, niet zo beweeglijk)

schatten (bij grote getallen, beweeglijke dieren of schuwe dieren)

steekproef van een klein gedeelte van het gebied

(mits dit een representatief gedeelte is!)

vangen  ( merken, terugzetten) en terugvangen

vangen,

merken, terugzetten en terugvangen

Er is een formule voor

N = (n1 x n2)/ n3

populatie grootte = N

totaal dieren in eerste vangst = n1

totaal dieren in tweede vangst = n2

aantal gemerkte dieren in tweede vangst = n3

Moeilijk?

Dan oefenen Biologiepagina

Er worden 10 schildpadden gevangen en gemerkt

en losgelaten

Bij het terugvangen vang je weer 10 schildpadden waarvan 4 gemerkt zijn. Hoe groot is de populatie?

20 katten worden gemerkt en weer losgelaten.
Na 3 dagen worden 42 katten gevangen waarvan 5 gemerkt.

Uit hoeveel katten bestaat deze populatie?

De voorwaarden om vangen en terugvangen te gebruiken zijn.....

- geen sterfte of geboorte

- geen emigratie of immigratie

- dieren moeten de kans krijgen zich weer te mengen

- dieren die gevangen zijn moeten een even grote kans hebben weer gevangen te worden

- het merkje moet blijven zitten en geen nadeel geven

Katten laten zich een tweede keer minder goed vangen.

Is de populatie groter of kleiner dan je berekening?

1. groter
2. kleiner
3. dan maakt niet uit

Uitleg bij de vorige vraag

20 x 42/5=168

Er werden 5 gemerkte katten teruggevangen. 

Dit getal is lager dan verwacht omdat de gemerkte katten zich de 2e keer minder gemakkelijk laten vangen. 

De populatie is dus eigenlijk kleiner dan deze berekening

Planning en huiswerk

Donderdag 1 dec: Inleveren PO Voortplanting

Maandag 5 dec: Repetitie 4.2 + H5

Donderdag 8 dec: opdracht 2, 7, 8, 10, 12, 14, 17, 18, 19, 22 van 6.1/6.2

Donderdag 15 dec: SO H6