8.4 Veranderingen in ecosystemen

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Nectar 8.4

Veranderingen

in ecosystemen

Leerdoelen

• factoren noemen die de populatiegrootte beïnvloeden
• manieren noemen en kunnen gebruiken om populatiegroottes te bepalen of te schatten
• uitleggen hoe een ecosysteem kan veranderen door verandering van abiotische en biotische factoren
• eigenschappen van verschillende stadia van successie kunnen noemen
• Uitleggen wat accumulatie is

Even herhalen

Geef een omschrijving voor populatie en populatiedichtheid

Soort

een groep organismen die genetisch zoveel op elkaar lijken, dat ze onderling kunnen paren en vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen. 

Populatie

alle individuen van een bepaalde soort binnen een bepaald gebied. 

Meestal vindt de voortplanting plaats met individuen binnen de populatie. Voorbeelden: de populatie reeën op de Veluwe, de populatie regenwormen in een grasveld

Populatiegrootte

het aantal individuen waaruit een populatie bestaat. De populatiegrootte is te bepalen aan de hand van cijfers voor geboorte, sterfte, immigratie en emigratie.

Populatiedichtheid

het aantal individuen per oppervlakte- of volume-eenheid.

Noteer de begrippen die nieuw zijn voor je in 8.4

Bepalen populatiegrootte

De grootte van een populatie wordt weergegeven als populatiedichtheid (= het gemiddelde aantal individuen per oppervlakte-eenheid of volume-eenheid)

Manieren om de populatiegrootte te bepalen:

• kwadrantmethode: tellen van aantallen in een 1m2 en dan omrekenen voor het gehele gebied
• merken en terugvangen (zie de volgende uitlegvideo)

Stel dat je in een gebied 10 muizen vangt en merkt. Een maand later vang je 10 muizen, waarvan er twee zijn gemerkt. Hoe groot is de populatie muizen in dit gebied?

Successie

• Successie is het opeen volgen van planten en dieren
  
• Bij successie veranderen de omstandigheden hier door kunnen er nieuwe planten en dieren in het systeem komen
  
• Zo kan in de loop van de tijd een kaal duin veranderen in een bos

Successie

Wat kan een voorbeeld zijn van successie? Welke opeenvolging past bij successie?

1. heide -> zand -> bos
2. bos -> moeras -> plas
3. strand -> duinen -> bos
4. steppe -> kale grond -> regenwoud

Wat verandert bij successie?

1. individu
2. populatie
3. leefgemeenschap
4. ecosysteem

Het beginstadium van successie heet

1. Pioniersecosysteem
2. Climaxecosysteem

Successie

Noem 3 verschillen tussen pionierstadium en climaxstadium

Accumulatie

Accumulatie is ...

1. .. het ophopen van gifstoffen in het milieu
2. .. het afbreken van gifstoffen door het milieu
3. .. het afbreken van gifstoffen door een ziekteverwekker
4. .. het ophopen van gifstoffen in organismen

accumulatie
= ophoping van schadelijk niet goed afbreekbare (=persistente) stoffen

Accumulatie

De persistente stoffen breken niet af, maar worden opgeslagen (in bijv vet). Omdat de biomassa van iedere volgende schakel kleiner wordt, maar de hoeveelheid gifstof hetzelfde blijft, neemt de concentratie met iedere schakel toe.

Accumulatie komt vooral voor bij prooidieren

1. juist
2. onjuist

Bij welk niveau is de accumulatie het grootste probleem?

1. producent
2. consument 1ste orde
3. consument 2de orde
4. consument 3de orde

Geef een korte definitie van accumulatie

Opdracht

Maak de vragen van 8.4

Welke onderwerpen of begrippen wil je bespreken in de volgende les?