CBC - Leerdoelgericht lesgeven Module 2

• Communicatie
• HBO
• Beroepsopleiding
• Studiejaar 1-4

Tekst

Naam van de Trainer

Leerdoelgericht lesgeven

Module 2

Comenius Beroepsonderwijs Capelle Datum

Wat hoop je deze training te leren?

Doelen

Aan het einde van de module:

1. Kun je uitleggen wat het verschil is tussen leerdoelen en succescriteria.
2. Kun je op basis van een leerdoel succescriteria (laten) opstellen.
3. Kun je de succescriteria benoemen van een leerdoelgerichte les.
4. Kun je in je lessen en leerdoeldocument de leerdoelen van succescriteria scheiden.

Inhoud training

• Leerdoelen vs. succescriteria
• Voorbeelden
• Opdracht: De leerdoelgerichte les

Leerdoelen en succescriteria

Wat is een goed leerdoel?
(herhaling)

Een goed leerdoel

• Geeft richting
• Beschrijft wat je met een leerling wilt bereiken 
• Is te behalen, handelings-werkwoorden (geen activiteit)
• Je formuleert leerdoelen in begrijpelijke taal (samen met leerlingen)

Document

Handvatten (herhaling)

• Start met 'ik kan' of 'je kunt'
• Plaats vakinhoud in het leerdoel
• Gebruik handelings-werkwoorden
• Hanteer een meetbare norm

Niveaus 

• Eindtermen/kerndoelen
• Globale/generieke leerdoelen
• Vakspecifieke leerdoelen (voor lessenreeks of periode)
• Lesdoelen
• Succescriteria?

Optioneel gebruiken. 

Deze afbeelding geeft inzicht in de verschillende niveaus van leerdoelen. Lesdoelen zijn bijvoorbeeld anders dan de globale leerdoelen die je voor ogen hebt. 

bijvoorbeeld: je kunt best een lesdoel hebben waarbij leerlingen kunnen aangeven dat je een tekst overzichtelijk moet indelen (inleiding kern slot), maar dat is geen doel op zich. Je wilt dat leerlingen zich schriftelijk goed kunnen uiten, zowel persoonlijk als zakelijk. Dát is het 'globale doel'. 

Succescriteria

'Praatplaat'

Eerst peilen: wie weet al wat succescriteria zijn? Voorkennis ophalen. 

Succescriteria

• Geven inzicht in hoe succes (van het leerdoel) eruit ziet
• Kwaliteitsindicatoren 
  
• Tussendoelen / minidoelen
  
• Geven antwoord op de vraag: Wanneer heb je het leerdoel gehaald?
  

Dus: wat moet jij terugzien om te bepalen of leerlingen het leerdoel hebben behaald. 

"Succescriteria zijn een soort ingrediënten van het leerdoel"

Voorbeeld (praktijkvak)

Welke van onderstaande zinnen zijn succescriteria? En waarom?

1. Ik kan werktekeningen en schema's lezen en interpreteren.
   
2. Ik kan een sanitaire installatie aanleggen aan de hand van een werktekening.
3. Ik kan een stalen precisiebuis haaks buigen op de juiste plaats.

Met name 1 en 3 zijn succescriteria van punt 2. Hoewel je het ook zo kunnen benoemen als op zich zelf staande leerdoelen. (ik begin te twijfelen)

Voorbeeld (Nederlands)

Welke van onderstaande zinnen zijn succescriteria? En waarom?

1. Je kunt uitleggen uit welke elementen een betoog bestaat.
   
2. Je verdeelt je tekst in alinea's.
3. Je begint met een prikkelende inleiding (zoals de actualiteit) 
4. Je kunt een betoog schrijven voor een onbekend publiek.
5. Je kunt verwijswoorden gebruiken in je tekst.

Punt 4 is het eigenlijke leerdoel. 

Punt 1 & 5 zijn geformuleerd als leerdoelen, maar zijn eigenlijk succescriteria die horen bij het leerdoel uit punt 4. Succescriteria kun je beter formuleren als observeerbaar gedrag. 

"Ontwikkel een neus voor kwaliteit"

Bas Trimbos, SLO

Maar hoe?

Maak gebruik van voorbeelden

Betrek leerlingen bij het opstellen van succescriteria

Succescriteria voor succescriteria

• Geven inzicht in hoe succes (van het leerdoel) eruit ziet
• Kwaliteitsindicatoren 
  
• Tussendoelen / minidoelen
  
• Geven antwoord op de vraag: Wanneer heb je het leerdoel gehaald?
  

Dus: wat moet jij terugzien om te bepalen of leerlingen het leerdoel hebben behaald. 

Rubrics

Rubric

• Bevat succescriteria
• Verschillende varianten
• Meest overzichtelijk: single point rubric

Artikel Vernieuwenderwijs over Single Point Rubrics

• Duidelijker voor leerlingen (minder tekst, alleen positief geformuleerde criteria)
  
• Makkelijker te maken voor jou als docent (niet meer nadenken over minder goede of slechte uitvoering)
  
• Focus op feedback en feedforward (wat gaat er goed en wat kan er beter?)
  
• Ruimte voor kwalitatieve feedback (niet alleen de punten)

Voorbeeld Biologie

Volledige versie van de rubric en de bijbehorende les vind je hier. 

Opdracht

Leerdoel: "Ik kan een goede leerdoelgerichte les 

ontwerpen en geven"

Bedenk eerst zelf wanneer je dat leerdoel hebt behaald. Welke elementen zie je in zo'n les terug (de succescriteria)?

Daarna wissel je in groepjes je succescriteria uit. Je kies (en/of herformuleert) samen de beste succescriteria. 

De succescriteria worden plenair besproken en hier komt een lijst met succescriteria uit. 

Deel twee: aan de slag

Opdracht

Ontwikkel een les a.d.h.v succescriteria

• Kies één (wat groter) leerdoel
• Bereid de les voor met alleen dit leerdoel en het opstellen van succescriteria met leerlingen
• Kies een werkvorm om de succescriteria met leerlingen te bespreken (bijv. twee voorbeelden: een goed voorbeeld en een slecht voorbeeld)
• Maak de les waarin je samen met leerlingen de succescriteria voor dit leerdoel bespreekt en uitwerkt

Lessenserie

Werk verder aan je lessenserie

• Pak het leerdoelenformat erbij
• Kies één leerdoel (of verdeel ze in je vakgroep)
• Bespreek of het leerdoel 'op het juiste niveau' is
• Bepaal de succescriteria bij het leerdoel
• Zoek aanvullend lesmateriaal (naast je lesmethode) om het leerdoel te behalen
• Vul één of een paar lessen concreet in vanuit het leerdoel, zonder lesmethode.

Eindopdracht

Aan het einde van deze module:

• Heb je de leerdoelen en lessen voor periode 1 van schooljaar 2021-2022 af.
  
• Heb je een eigen lijst met (succes)criteria voor een leerdoelgerichte les
  
• Formuleer je een persoonlijk doel waar je volgende jaar aan wilt werken
  

Aan de slag