SAMENSTELLINGEN

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

les 2 trede 2 

"Wat is het doel?"

Vorige les zijn we gestart met trede 2. 

We hebben de introductie en een domino-spel gedaan. 

Vandaag besteden we aandacht aan : samenstellingen! 

les 2 trede 2 

"Wat is het doel?"

samenstellingen

• Je kunt samengestelde woorden juist spellen.
• Je kent de regels voor tussenklanken in samenstellingen.

Denk aan de vorige les!
Wat is een
samenstelling?

Noteer alle samenstellingen uit de onderstaande zin:

De kinderfiets in deze fietsenwinkel is in de aanbieding.

Noteer alle samenstellingen uit de onderstaande zin:

Ik hou helemaal niet van lamsvlees en rundergehakt.

REGEL:

Als de samenstelling van een woord 

ook één persoon of ding betekent, 

dan schrijf je het aan elkaar. 

Ook als het woord erg lang wordt.

kindercarnavalsoptochtvoorbereidingswerkzaamheden

lagekostenluchtvaartmaatschappij

REGEL : 

Als er verwarring is over de uitspraak, komt er een koppelteken 

(-) tussen de woorden

Klinkerbotsing:

zee-egel

auto-ongeluk

Samenstelling -en, -e, -s

Groentesoep of groentensoep

kippehok of kippenhok

rodekool of rodenkool

De hoofdregels

1. Linkergedeelte een zelfstandig naamwoord? Nee? -e
2. ZNW met meervoud van het zelfstandig naamwoord op -en?
Rozengeur, paardenbloem 
3. ZNW met meervoud op -es? -> e
Horlogezaak, aspergesoep
4. ZNW met meervoud op -en en -es? ->  e 
Groentesoep, secondelijm

uitzonderingen op de hoofdregels 

1. Zelfstandige naamwoorden met geen letterlijke, maar een versterkende betekenis: apetrots, beresterk, takkewijf

2. Unieke personen en zaken: Koninginnedag, hellevuur, maneschijn

3.Samenstellingen waarbij de aparte delen onherkenbaar zijn: 

papegaai, bakkebaard, bullebak

Meneer de (1) denkt dat we op 30 april nog steeds (2) vieren.

1. 1 = Koekepeer 2= Koninginnedag
2. 1 = Koekenpeer 2 = Koninginnendag
3. 1= Koekenpeer 2= Koninginnedag
4. 1= Koekepeer 2 =Koninginnendag

Samenstellingen met een tussenklank-s

Je schrijft de tussenklank-s als je die hoort in de samenstelling.

• Dorp + gek = dorpsgek

• Dorp + straat = Dorpsstraat

Als het tweede deel van de samenstelling begint met een 's', hoor je niet of er een tussenklank-s moet staan.

Vervang dan tweede deel door een ander woord.

• Station + straat
  
  
• Meisje + speelgoed

• voorjaar + show

• bruid + sluier

Wat is de juiste schrijfwijze?

1. dorpkern
2. dorpskern

Wat is de juiste schrijfwijze

1. doktersassistent
2. dokterassistent

blad + deeg =

ei + salade =

Wat zijn de regels bij tussenletters?

Er zijn diverse vormen van samenstellingen:

- Geen tussenletter                     telefoonhoesje - tafelpoot

- Tussenletters -en-                    bloemenwinkel - leerlingenraad

- Tussenletter -e-                         apetrots - gemeentebestuur

- Tussenletters -s-                       koningszoon - personeelschef

Belangrijk: het eerste deel van de samenstelling bepaalt de regel!

einde les 2 trede 2 

"Wat is het doel?"

samenstellingen

• Je kunt nu samengestelde woorden juist spellen.
• Je kent nu de regels voor tussenklanken in samenstellingen.

TIJD OVER? 

GA OEFENEN!

(WS-tijd = eerst een kwartier lezen)

• open www.cambiumned.nl 
• ga naar SPELLING
• ga naar TUSSENKLANK