H6.1 LES 1 zwijgen of praten

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

6.1 Zwijgen of Praten?

Start H6; Samenwerken en onderhandelen; blz. 155
H6.1; Gevangenendilemma
H6.1; Prijzenoorlof en zelfbiding	Leren Theorie blz. 156, maken opgaven 3,4
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren teorie H6.1; maken opgaven5,6,7,8,9
H6.2; Individuele/collectieve/Quasi-goederen	Leren H6.1; maken herhalingsopgaven blz. 176
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren H6.2; maken opgaven 11,12,14,15,16
H6.3; Individuele/collectieve belangen, colectieve sector	Leren H6.2; maken herhalingsopgaven blz. 176
H6.3; Externe positieve/negatieve effecten	Leren H6.3 blz. 164/165; maken opgaven 17 t/m 21
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren H6.3 maken opgaven 23 t/m 25
H6.4; Welke afspraken maak je over loon?	Leren H6.3; maken herhalingsopgaven blz. 179
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren H6.4; maken opgaven 27,29,30,33,34,36
Praktische opdracht blz, 172	Leren H6.3; maken herhalingsopgaven blz. 179
Voorjaarsvakantie
Oefenen voor het proefwerk
Proefwerk H6

Start H6; Samenwerken en onderhandelen; blz. 155
H6.1; Gevangenendilemma
H6.1; Prijzenoorlof en zelfbiding	Leren Theorie blz. 156, maken opgaven 3,4
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren teorie H6.1; maken opgaven5,6,7,8,9
H6.2; Individuele/collectieve/Quasi-goederen	Leren H6.1; maken herhalingsopgaven blz. 176
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren H6.2; maken opgaven 11,12,14,15,16
H6.3; Individuele/collectieve belangen, colectieve sector	Leren H6.2; maken herhalingsopgaven blz. 176
H6.3; Externe positieve/negatieve effecten	Leren H6.3 blz. 164/165; maken opgaven 17 t/m 21
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren H6.3 maken opgaven 23 t/m 25
H6.4; Welke afspraken maak je over loon?	Leren H6.3; maken herhalingsopgaven blz. 179
Bespreken huiswerk en checken leerdoelen	Leren H6.4; maken opgaven 27,29,30,33,34,36
Praktische opdracht blz, 172	Leren H6.3; maken herhalingsopgaven blz. 179
Voorjaarsvakantie
Oefenen voor het proefwerk
Proefwerk H6

Lesdoel

• Je kunt uitleggen waarom speltheorie wordt gebruikt binnen de economie.
• Je kunt het prisoner's dilemma uitleggen
• Je kunt een voorbeeld van een prisoner's dilemma noemen

Economie is keuzes maken

Files oplossen of problemen in de zorg oplossen?

Vergrijzing? Groei? Milieu? Keuzes maken! Wat is de beste keuze?

Speltheorie

We gebruiken in de economie vaak economiespellen om een echte situatie in theorie na te bootsen.

Dit noemen we speltheorie.

Het gaat dan om situaties waarbij  wat de ene partij doet, invloed heeft op de andere partij. Het lijkt wel politiek.

Het gevangenendilemma

Het gevangenendilemma (of gevangenenprobleem of prisoners dilemma) is een klassiek voorbeeld uit de speltheorie.

Het gevangenendilemma is een denkbeeldig probleem waar gevangenen tegenaan zouden kunnen lopen. 

Als je kiest voor eigen belang, is dat niet altijd de optimale uitkomst.

De 2 gevangenen kunnen kiezen uit Schuldig of Niet schuldig maar weten niet wat de ander zegt. Wat is nu het handigst om te doen?

Speltheorie in de Economie

Het gevangenendilemma van Dave en Henry komt in werkelijkheid voor bij twee bedrijven die bijvoorbeeld meer winst willen maken.

Gaan ze de prijs verlagen of niet en wat doet het andere bedrijf? 

In de volgende matrix is er sprake van een dominante keuze van beide spelers:

Speler A kiest altijd voor keuze 1 en speler B kiest altijd voor keuze 2.

Dit is dus GEEN dilemma!

In het gevangenendilemma ontstaat een uitkomst die uiteindelijk

1. voor 1 iemand het gunstigst is
2. voor beiden personen het gunstigst is
3. voor beiden personen niet het gunstigst is

Wat is de uitkomst (evenwicht)?

1. Beide geen uitverkoop
2. Boerkoel wel, Van Erp geen uitverkoop
3. Van Erp wel, Boerkoel geen uitverkoop
4. Beide wel uitverkoop

Prijzenoorlog

Supermarkten willen met behulp  van lage prijzen klanten aantrekken.

Wat is de beste keuze: wel of niet meedoen met de prijsverlaging? 
Zo kan en oorlog ontstaan waar eigenlijk alleen de klant het meeste profijt van heeft. Waarom?

Zelfbinding of Samenwerking

In Nederland mogen bedrijven geen afspraken met elkaar maken om de concurrentie te beperken (geen prijsafspraken, geen Kartel vormen).

Bij zelfbinding maakt een bedrijf zelf van tevoren bekend wat het gaat doen bij een dilemma!

Oefenen en Huiswerk

Aan de slag of extra uitleg.

Maak de vragen 3, 4 paragraaf 6.1