§4.4: Wat ligt er op je Nederlandse bord?

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

§4.4 Wat ligt er op je Nederlandse bord?

1 Wat weten we nog?

2 Instructie

3 Zelfstandige verwerking

4 Nakijken

De watervoetafdruk =

1. Het aantal liter water dat nodig is om een product te maken
2. Het aantal liter water dat jij dagelijks gebruikt
3. Je voetafdruk in het water van de zee
4. Het aantal liter water dat de aarde nodig heeft

fossiele brandstoffen

Duurzame energie

Waar vind je de
Drieklovendam?

Wat is een groot voordeel van de Drieklovendam?

1. Veel hydro-elektriciteit
2. Drinkwater
3. Irrigatiewater
4. Het bepaalt hoeveel water er door de rivier stroomt

Leerdoelen

1: Je weet dat er in de Nederlandse landbouw economisch wordt gewerkt, maar dat we moeten nadenken over hoe duurzaam het is.

2: Je begrijpt hoe energie, water en transport bepalen hoe duurzaam onze landbouw is.

3: Je kunt de ecologische en watervoetafdruk van verschillende producten aflezen.

Hier hoort een kijkopdracht bij.

Nederland; exportland

Na de Verenigde Staten is Nederland het grootste exportland van voedingsmiddelen ter wereld.

Dat terwijl Nederland 231 keer in de Verenigde staten past.

Hoe kan dat?

Na de Verenigde Staten is Nederland het grootste exportland van voedingsmiddelen ter wereld. Dat terwijl Nederland 231 keer in de Verenigde staten past.

Hoe kan dat?

Na de Verenigde Staten is Nederland het grootste exportland van voedingsmiddelen ter wereld.

Dat terwijl Nederland 231 keer in de Verenigde staten past.

Hoe kan dat?

Nederlandse landbouw 

werkt economisch

Hoge opbrengst van bedrijven.

Hoe doen we dat?

1

Nederlandse landbouw 

werkt economisch en is intensief:

Hoge opbrengst van bedrijven.

Hoe?

1: Moderne machines en drones gebruiken.
2: Groente en fruit telen in kassen.
3: Biotechnologie

1

Intensieve landbouw

Intensieve landbouw is gericht op een hogere productiviteit op een kleiner stuk land. Intensieve landbouw vergt meer mankracht, gebruik van chemicaliën en vee om een maximale opbrengst te halen.

      We produceren veel, want we consumeren veel.

Bekijk bron 24

Vraag 1: Wat consumeren we veel?

Vraag 2: Hoeveel is één blauw blokje?

Vraag 3: Hoeveel ruimte heeft de gemiddelde Nederlander 
nodig om het voedsel voor een jaar te verbouwen?

Vraag 4: Welke landen/gebieden exporteren naar Nederland?

Antwoord:

1:  Hout, katoen, zuivel, groente.

2:  50.000 hectare

3:  2,5 keer Nederland

4:  Noord-Amerika, Zuid-Amerika, Rusland, Nederland, Centraal-Europa, Azië, West-Europa, Afrika

4.4: Hoe duurzaam eet jij?

Ervoor

Erna

Wat is er veranderd?

Antwoord:

Veel tropisch regenwoud (links) wordt gekapt om soja te kunnen verbouwen (rechts). Dat gaat ten koste van de natuur.

Soja

vraag: Op welke manier was er 300 gram soja nodig voor een stuk kaas?

vraag: In welke delen van de wereld staan veel sojaplantages?

2

soja

Antwoord:

1: een koe eet soja als krachtvoer. De koe geeft melk en daarvan maken we kaas.

2: Zuid-Amerika

Hoe duurzaam is het om veel soja te eten?

Bio-industrie

Biologische landbouw

Van welke kip eet jij het liefst vlees?

Bio industrie

Biologische landbouw

Voordelen

-Veel productie

-Goedkoop

Nadelen

-Dieren geen prettig leven.
-Veel mestoverschot.

Voordelen

-Milieu wordt minder belast.
-Geen kunstmest en 

bestrijdingsmiddelen.
-Dieren hebben een beter leven.

Nadelen

-Producten zijn duur.
-Minder productie.

2

Zijn kassen duurzaam?

Je kunt je afvragen of het telen van groenten in kassen een duurzame manier van produceren is. Wat zijn nadelen van groente verbouwen in kassen?

2

Kassen zijn niet duurzaam

-Vost veel energie (vooral aardgas).

-Veel water nodig.

-Veel monocultuur.

-Gebruik van chemische stoffen +kunstmest= vervuiling.

2

Monocultuur

=één gewas op grote stukken grond verbouwen.

Voordelen
-Veel opbrengst per hectare.

-Goedkoop verbouwen.

Nadelen
-Plantenziekten ontstaan snel.
-Veel bestrijdingsmiddelen en kunstmest nodig.

2

Hoe lees je de grafiek af?

3

Antwoord:

Verticale as= ecologische voetafdruk

Horizontale as= watervoetafdruk

Denk je dat de hoeveelheid CO2 die uitgestoten wordt gaat toenemen of
gaat afnemen in de komende tien jaar? Leg je antwoord uit.

havo

tip:

Denk aan de bevolkingsgroei.

Antwoord: Ja, er zijn steeds meer fossiele brandstoffen nodig voor de groeiende bevolking en meer rijkere mensen die luxer leven.

Waarom zorgen duurzame energiebronnen niet voor klimaatverandering?

havo

antwoord:

Bij het gebruik van die vormen van energie komt geen CO2 vrij.

Aan de slag

Maken opdracht :

1,2,3,4 (met atlas) en 6

Is aan het eind van de volgende les af en nagekeken.