Brandaan thema 5 les 2 stap 3 en 4 Naar Oost-Indië?

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 5

Kerndoel 51

De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.

Kerndoel 52

De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.

Kerndoel 53

De leerlingen leren over de belangrijke historische personen en gebeurtenissen uit de Nederlandse geschiedenis en kunnen die voorbeeldmatig verbinden met de wereldgeschiedenis.

Ontdekkers en hervormers

Thema 5, les 2, stap 3 en 4

 Boek bladzijde 100 en 101

nodig 

wisbordje, stift, vragenblokje, pen

Je leert vandaag:

• wat boekdrukkunst is;
• hoe een boek wordt gedrukt;
• waarom dat belangrijk is geweest voor de ontdekkingsreizigers
• enkele ontdekkingen en uitvindingen kennen. 
• wat specerijen zijn

Boeken

In de middeleeuwen schrijven monniken boeken met de hand. Het kost veel tijd om één boek te maken. 

Boekdrukkunst

Aan het eind van de middeleeuwen wordt de boekdrukkunst ontdekt. 

Drukken gaat veel sneller dan schrijven. 

Zo kun je veel boeken tegelijk maken. 

 

Het drukken van boeken heet boekdrukkunst. 

De verschillen

Boek uit een drukkerij

Boek uit de middeleeuwen

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek:

hebben allebei plaatjes.

1. waar
2. niet waar

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek: ...

... hebben allebei teksten om te lezen.

1. waar
2. niet waar

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek: ...

... hebben allebei mooie kleuren.

1. waar
2. niet waar

Een middeleeuws boek en een gedrukt boek: ...

... hebben allebei versierde hoofdletters.

1. waar
2. niet waar

Wat dachten ze in de middeleeuwen over de aarde?

1. Dat is een platte pannenkoek.
2. Dat is een bol.

Het drukken van boeken met een drukpers in plaats van met de hand overschrijven. Hoe heet dat?

1. boekdrukkunst
2. druk van boeken
3. boekdrukken
4. kunst van boek

Waarom wilden de ontdekkingsreizigers zo graag specerijen hebben?

1. Ze maken het eten lekkerder.
2. Je kan ze voor veel geld doorverkopen.
3. Om indruk te maken op andere mensen.
4. Om te verzamelen.

Waarom heten Ommelandvaarders nou eigenlijk Ommelandvaarders?

1. Omdat ze uit Ommeland kwamen.
2. Omdat ze uit Ommen kwamen en dat was een hanzestad.
3. Omdat ze OM land heen vaarden (ze hadden toen nog geen kompas).
4. Dat vonden ze gewoon een mooie naam.

Waarom werd Kampen zo'n belangrijke stad voor de handel?

1. Kampen had veel ruimte om te bouwen.
2. Kampen lag aan de rivier én de zee.
3. Kampen was de hoofdstad.
4. Kampen had goede handelaars.

Aan welke zee lag Kampen vroeger?

1. De Noordzee
2. Niet aan de zee juf, aan het IJsselmeer!
3. De Zuidzee
4. De Zuiderzee

Waarom moet je de letters in spiegelbeeld op het rekje leggen als je wilt drukken?

Uitvindingen en ontdekkingen

De tijd na de middeleeuwen wordt de tijd van de ontdekkers genoemd.

De boekdrukkunst is niet de enige uitvinding.

Er worden allerlei nieuwe instrumenten bedacht door geleerden, zoals de telescoop en het kompas. 

Daarnaast ontdekken ze dat buskruit in gevechten op zee gebruikt kunnen worden. Met buskruit kun je dingen laten ontploffen, zoals vuurwerk maar ook kanonnen.

Uitvindingen en ontdekkingen

Om de sterren goed te bekijken is een telescoop handig. Dit is een hele sterke verrekijker waar je mee naar sterren en planeten 

kunt kijken.

Zo ontdekten geleerden dat de aarde om de zon draait.

Zeelieden kunnen met een kompas zien of ze in de 

goede richting varen. Zeereizen worden daardoor 

minder gevaarlijk. 

Hoe werkt een kompas?

Vroeger waren er geen smartphones waarmee je de weg kon vinden. Toen gebruikten ze een kompas. Een kompas heeft een naald die magnetisch is, net als onze aarde. Daardoor wijst hij altijd naar het noorden. 

Waar werd het buskruit uitgevonden?

1. Amerika
2. China
3. Europa
4. Rusland

Ontdekkingsreizigers

In die tijd kennen de mensen alleen Afrika en Indië. 

Ze hebben nog nooit van Amerika gehoord.

Kooplieden kopen al heel lang mooie spullen in Indië. 

Ze reizen altijd over land, want ze weten niet hoe ze met een schip in Indië moeten komen.

De aarde plat of rond? 

De romeinen wisten al dat de aarde een bol was. De Arabieren leerden dat in de middeleeuwen weer aan de Italianen. Die gingen toen op zoek naar nieuwe landen!

Hoe vonden de ontdekkingsreizigers de route over zee?

1. Met hulp van een kompas
2. Met hulp van de zon en sterren
3. Door de wind
4. Door anderen achterna te varen

Ontdekkingsreizigers

Er zijn wel mannen die proberen over zee naar Indië te reizen, dat zijn ontdekkingsreizigers.

Eén van hen is Christoffel Columbus.

Hij zegt dat de aarde rond is en dat Indië in het oosten ligt. 

Hij wil naar het westen varen, want dan komt hij vanzelf uit in Indië. In de volgende lessen leren jullie waar hij uit kwam....

Tot de volgende les!

Columbus op reis 

Columbus ging op reis om een nieuwe route naar Indië te ontdekken. 

Na een paar maanden zeilen... Land in zicht! 

Columbus heeft altijd gedacht dat hij een nieuwe route naar Indië had gevonden. 

Wij weten wel beter...

Lezen en maken

Boek bladzijdes 100 en 101

Maken werkboek opdrachten stap 3 en 4

Klaar? Pak werkblad van instructietafel

Wat heb je deze les geleerd?