10.1 Voeding

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

10.1 Voeding

Leerdoelen

1. Je kunt de afbraak van voedingsstoffen beschrijven als een chemisch proces, waarbij de producten als basis dienen voor het maken van lichaamseigen stoffen. 

2. Je kunt de functie van eiwitten, koolhydraten en vetten in de levende natuur benoemen. 

Wat is de functie van het celmembraan?

1. Het celmembraan zit om de cel heen en zorgt ervoor dat de stoffen in de cel blijven.
2. Het bepaalt wat de cel in- en uitgaat.
3. A en B zijn allebei goed
4. A en B zijn allebei fout

Bereken hoeveel kcal overeen komt met 2100 kJ. Gebruik Binas 5.

Hoe komt de zuurstof vanuit de lucht in je cel?

Koolhydraten vind je in

1. brood, pasta, aardappelen
2. kip, vis, champignons, noten
3. boter, olijfolie, vette vis
4. groenten

Koolhydraten leveren ... in je lichaam

1. energie
2. energie en bouwstoffen
3. energie, energiereserve en bouwstoffen voor celmembranen

Eiwitten vind je in

1. brood, pasta, aardappelen
2. kip, vis, champignons, noten
3. boter, olijfolie, vette vis
4. groenten

Eiwitten leveren ... in je lichaam

1. energie
2. energie en bouwstoffen
3. energie, energiereserve en bouwstoffen voor celmembranen

Vetten vind je in

1. brood, pasta, aardappelen
2. kip, vis, champignons, noten
3. boter, olijfolie, vette vis
4. groenten

Vetten leveren ... in je lichaam

1. energie
2. energie en bouwstoffen
3. energie, energiereserve en bouwstoffen voor celmembranen

Waarom moet je dan groenten eten?

Celmembranen

Celmembranen zorgen ervoor dat alles wat in een cel moet blijven erin blijft en alles wat erbuiten zit, erbuiten blijft. Het celmembraan bepaalt dus ook wat er in de cel gaat en wat eruit. 

In de cel vinden allerlei belangrijke chemische reacties plaats, bv om eten om te zetten in energie. 

Energie krijgen

Als je eet, komt je eten in je maag. Daarna gaat het door naar je darmen. In je maag en darmen wordt je eten afgebroken tot kleine moleculen die opgenomen worden in je bloed. Vervolgens kunnen de 'eet-moleculen' opgenomen worden in je cel en daar reageert het met zuurstof zodat er energie ontstaat. Dat is een verbranding, maar zonder vuur. 

eet-moleculen + O2 --> CO2 en H2O

Brandstoffen in voeding

koolhydraten               vetten

 waarvan suikers         verzadigd

                                            onverzadigd

                                            meervoudig onverzadigd

  

Eiwitten, vitamines, vezels, mineralen                                              

Macronutriënten 

Micronutriënten 

vitamines

mineralen 

koolhydraten

(brandstof)

vetten

(brandstof + bouwstof) 

eiwitten 

(bouwstof)

Macronutriënten 

koolhydraten: condensatieproduct van suikers 

(Binas T67F1/2/3)

koolhydraten

(brandstof)

vetten

(brandstof + bouwstof) 

eiwitten 

(bouwstof)

Macronutriënten 

vetten: condensatieproduct van glycerol en vetzuren (Binas T67G1/2)

koolhydraten

(brandstof)

vetten

(brandstof + bouwstof) 

eiwitten 

(bouwstof)

Macronutriënten 

eiwitten: condensatieproduct van (essentiële) aminozuren  (Binas T67H1)

koolhydraten

(brandstof)

vetten

(brandstof + bouwstof) 

eiwitten 

(bouwstof)

Aan de slag

deel 10.1