1V H3.3 tekstopbouw/ opbouw alinea

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Leesvaardigheid H3.3  

Tekstopbouw

Opbouw van alinea's 

Hoofdgedachte

Hoofd- en bijzaken

In welke drie delen kan een tekst opgebouwd zijn?

De meeste teksten beginnen met een inleiding.

1. waar
2. niet waar

Elke tekst heeft een slot.

1. waar
2. niet waar

'Een tekst bestaat uit drie delen' is hetzelfde als 'een tekst bestaat uit drie alinea's'.

1. waar
2. niet waar

Theorie (tekstopbouw)

Tekstopbouw = de logische volgorde waarin de informatie van
                                 een goedgeschreven tekst staat.

Er zijn twee manieren:
- driedeling: inleiding, kern, slot
- tweedeling: inleiding, kern

Teksten die uit twee delen
bestaan, komen voor.

1. waar
2. niet waar

Theorie (tekstopbouw)

Inleiding: 
Is meestal kort. Informatie waaruit je het onderwerp kunt afleiden. Het onderwerp wordt geïntroduceerd.

Kern: 

Informatie over het onderwerp. Verschillende kanten van het onderwerp worden besproken. De informatie is 'nieuw'.

Slot

Bezit vaak een samenvatting of een conclusie. Er staat GEEN nieuwe informatie in.

Welk deel van de tekst bevat meestal de meeste alinea's?

1. de inleiding
2. de kern
3. het slot

In welk deel van de tekst staat GEEN nieuwe informatie?

1. de inleiding
2. de kern
3. het slot

In de laatste alinea staat nog nieuwe informatie. De tekst heeft dus....

1. een tweedeling
2. een driedeling

Hoe weet je of een tekst een tweedeling of een driedeling heeft?

Opbouw van een alinea

Een alinea heeft ook een duidelijke opbouw. 

- Kernzin

De zin met de belangrijkste informatie van de alinea.

- Toelichting

De rest van de alinea. Meestal staat hier een uitleg of een voorbeeld. 

Opbouw van een alinea

Kernzin

toelichting/ uitleg

Spanning kan verschillende oorzaken hebben.

Oorzaken worden genoemd.

Opbouw van een alinea

Wat is de kernzin in de volgende alinea?
De angst voor spinnen heet ook wel spinfobie. Het is een vrees die bij heel veel mensen voorkomt, maar die we eigenlijk nooit behandelen. De meeste mensen vinden dat niet nodig; ze hebben er immers niet veel last van.

1. Zin 1
2. Zin 2
3. Zin 3

Uit welke twee delen is een goed geschreven alinea opgebouwd?

Welke zin is
de kernzin?

Wat verwacht je als vervolg op onderstaande kernzin?


Er zijn twee manieren om je voor te bereiden op een toets.

1. uitwerking
2. uitleg

Wat verwacht je als vervolg op onderstaande kernzin?


Van mij mogen al die smileys in berichten verboden worden.

1. uitwerking
2. uitleg

Handboek 1A H3

*Lezen: theorie 

     tekstopbouw blz. 151

     opbouw alinea blz. 153

*Maken:

     opdrachten 2-3-4-6-8

*Alles af? Lees de theorie 'hoofdgedachte' en hoofd- en bijzaken' en maak opdracht 15.                         

Lezen 3.3

Tekstopbouw:

Twee manieren van tekstopbouw kun je vinden in een tekst:

Tweedeling: inleiding - kern.

Driedeling: inleiding - kern - slot. 

Lezen 3.3 

Doel:

- Je kunt tekstdelen herkennen.

- Je kunt de hoofdgedachte van een tekst geven.

- Je kunt hoofd- en bijzaken vaststellen.

Lezen 3.3 

Inleiding

Een inleiding kan verschillende functies hebben, maar bevat altijd informatie waaruit je het onderwerp van de tekst kunt leiden.

Kern

Is het langste gedeelte van de tekst en behandelt het onderwerp in deelonderwerpen.

Opbouw van een alinea

De alinea's hebben meestal een duidelijke opbouw. Ze bestaan uit een hoofdmededeling en een uitleg of de uitwerking daarvan. De zin waar de hoofdmededeling in staat noemen we de kernzin. In veel alinea's staat de kernzin als 1e zin, maar die kan ook heel goed ergens anders staan. 

Hoofdgedachte

Hoofdgedachte

Is het belangrijkste wat een schrijver over het onderwerp zegt.

Het formuleren van de hoofdgedachte van een tekst doe je in twee stappen

- je zoekt het onderwerp van de tekst. 

- je noteert in één zin wat het belangrijkste is wat de schrijver over het onderwerp zegt. 

Hoofdgedachte

Tip voor het vinden van de hoofdgedachte

- Herlees de titel, inleiding en de slotalinea.

* de inleiding is soms een korte samenvatting van de tekst.

OF:

* de inleiding bevat een vraag, de slotalinea het antwoord.

* de inleiding noemt een mening, de slotalinea de conclusie.

* de slotalinea vat het belangrijkste samen. 

Om het onderwerp van een tekst te weten te komen stel je jezelf de vraag:

1. Waar gaat de tekst over?
2. Wat zegt de schrijver over het onderwerp?
3. Wat wil ik weten?
4. Wat is het belangrijkste uit de tekst?

Het onderwerp formuleer je:

1. in één woord
2. In een verhaal.
3. in een of een paar woord(en).
4. In een volledige zin.

Hoofd- en bijzaken

Hoofdzaken

Niet alles informatie in een tekst is belangrijk. Als je eent ekst wil samenvatten schrijf je alleen de hoofdzaken op, de belangrijkste dingen die in de tekst worden gezegd.

De hoofdgedachte van een tekst formuleer je:

1. In één woord
2. In een verhaal
3. In een paar woorden
4. In een volledige zin

Hoofd- en bijzaken

Bijzaken

Zijn de minder belangrijke dingen die in de tekst worden gezegd. Deze laat je weg uit een samenvatting.

Hoofdzaak is

1. minder belangrijke informatie over de tekst
2. belangrijke informatie over de tekst
3. informatie die je weg kunt laten

Een bijzaak is

1. Minder belangrijke informatie in de tekst
2. Belangrijke informatie in de tekst
3. noemen het onderwerp van de alinea

Leesvaardigheid 3.3

Werk les 16-5-2024

Lezen:  leerteksten hoofdstuk 3 

Maken: opdracht 2-4-6-8-15

Controleer de antwoorden!

Huiswerk 17-5-2024

opdrachten afmaken            

filmpje verwijswoorden bekijken (zie ook link studiewijzer ItsLearning)

Verwijswoorden

De volgende vragen gaan over het filmpje. 

Verwijswoorden gebruik je in een tekst omdat

1. verwijswoorden handig zijn om te gebruiken
2. het lezen hierdoor gemakkelijker wordt
3. de schrijver niet steeds hetzelfde woord wil gebruiken
4. de schrijver lui is

Waar moet je rekening mee houden als je een verwijswoord gebruikt:

1. met de woorden
2. met een zin
3. met de uitgangen van de woorden
4. met het woordgeslacht van de woorden

Een verwijswoord kan ook verwijzen naar een volledige zin.
Deze uitspraak is

1. waar
2. niet waar
3. weet ik niet