5.6 Regeling

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

BS 6: Regeling

Leerdoelen:

Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.

Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen.

Spullen op tafel: Boek schrift en etui

Haal een wisbordje met doek en stift

lesplan

kort herhalen

nieuwe lesstof, met tussendoor enkele vragen

maken opdrachten

Leerdoelen:

Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.

Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen.

Gedrag ontstaat door prikkels. Wat is een prikkel?

1. een verandering in je omgeving waarop je kunt reageren
2. iets wat een mens of dier doet
3. een handeling
4. een verandering van gedrag

Wat is GEEN juiste beschrijving van gedrag?
Gedrag...

1. Is alle waarneembare activiteiten van een dier
2. Is een reactie van een dier op een prikkel
3. Komt tot tot stand door de werking van een spier of klier
4. Komt alleen voor tussen dieren van dezelfde soort

Wat is een interpretatie?

1. De kat heeft zijn staart omhoog met het puntje gebogen
2. De kat is vriendelijk

Wat is een voorbeeld van een inwendige prikkel?

1. Pijn omdat je je teen stoot
2. Nodig moeten plassen
3. De geur van je eigen bed
4. Het zien van een stuk taart

Hormonen

• Naast je zenuwstelsel regelt het hormoonstelsel processen in je lichaam. 
• Het hormoonstelsel bestaat uit hormoonklieren die hormonen produceren.

Hormonen

• Hormonen zijn stoffen die de werking van organen reguleren.
• hormoonstelsel = hormoonklieren in je lichaam 

(Hypofyse, schildklier, bijnieren, EVL in alvleesklier, teelballen/eierstokken)

Waar wordt adrenaline in je lichaam gemaakt?

1. In je nieren
2. In je alvleesklier
3. In je bijnieren
4. In je bloedvaten

Bijnieren

• Bijnieren produceren adrenaline
• Bij woede, angst of schrik: adrenaline
• Kortdurende werking

• Glucose stijgt
  
• Hartslag stijgt
  
• Ademfrequentie stijgt
  
• Bloedvaten vernauwen
  
• Verteringsorganen geremd
  
• Handelen onder grote spanning

Alvleesklier -> eilandjes van Langerhans

Bloedsuikerspiegel

Glucose uit je voedsel wordt in de dunne darm opgenomen in je bloed.

Bloedsuikerspiegel = hoeveelheid glucose in je bloed.

Niet te hoog, niet te laag. 

Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven. 

Terugkoppeling: zorgen door "bijsturing" dat iets ongeveer dezelfde waarde blijft houden.

Denk maar aan de thermostaat bij een verwarming.

Bij biologie zien we dat bij regeling van het glucose gehalte in het bloed. 
Dat gaat met hormonen en niet via zenuwen.

Insuline

• Teveel glucose in je bloed                         --> insuline 

• Glucose-gehalte gaat omlaag.

glucagon

• Te weinig glucose in je bloed         -> glucagon.

• Glucose-gehalte gaat omhoog

Regeling glucose gehalte

• Onder invloed van insuline wordt glucose in de spier en levercellen omgezet in glycogeen. 
• Hierdoor daalt de bloedsuikerspiegel. 
• Onder invloed van glucagon wordt glycogeen omgezet in glucose. 
• Hierdoor stijgt de bloedsuikerspiegel. 
• Dit proces van bijsturen noem je terugkoppeling

Terugkoppeling/Feedback

wisbordje schoon maken

alles inleveren

1

2

3

4

5

Alvleesklier

Bijnier

Teelbal

Schildklier

Hypofyse

Je hebt net een energy-drankje gedronken. Welk hormoon wordt gemaakt?

1. Insuline
2. Glucagon
3. Glycogeen
4. Adrenaline

maken

5.6: opdracht 3 + 5 t/m 8