6.2 het ontstaan van steden HH + 6.3

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

6.2: het ontstaan van steden

Lesdoel:

Herhaling 6.2, begin 6.3

Vorige les behandeld

Op wat voor plaatsen lagen de meeste markten?

1. Op het platteland
2. in stedelijke gebieden
3. Op kruispunten van wegen en rivieren

wat was het gevolg van het feit dat niet iedereen meer boer hoefde te zijn?

Waar gingen ambachtslieden wonen?

Hoe noem je een samenwerkingsverband tussen handelaren in de Middeleeuwen?

1. Handelsmaatschappij
2. Hanze
3. VOC
4. Europese Unie

ambachtslieden

Omdat boeren veel meer verbouwden hoefde lang niet iedereen boer te blijven, mensen gingen dingen maken met hun handen/ gereedschap, ze werden ambachtslieden.

Ambachtslieden gingen op plekken wonen waar veel mensen kwamen om hun spullen te verkopen, zo ontstonden er marktplaatsen. 

Hanze

https://npokennis.nl/longread/7600/wat-is-de-hanze

Wat waren redenen waarom handelaren gingen samenwerken in een Hanze?

Tijd van Steden en Staten

Het tijdvak van het jaar 1000 tot 1500 noemen we de tijd van de steden en staten. 

De tijdvakken van steden en staten en van monniken en ridders bij elkaar vormen de middeleeuwen. 

Wat is het verschil tussen een feit en een mening?

Wat is een historisch feit?

6.3 Stad en land in vroeger tijden

De leerling weet hoe het leven in een middeleeuwse stad eruit zag.

De middeleeuwse stad

Slechte hygiene

Snel brand

Ziektes verspreiden zich snel

Stad en platteland

Tijd van steden en staten --> economische veranderingen : Stadsbewoners kochten voedsel van boeren op markten met geld. Ruilhandel kwam steeds minder voor. 

Door de groei van handel ontstonden er steden.

Stadsbewoners + boeren waren afhankelijk van elkaar: boeren zorgden voor voedsel, maar kochten in de stad hun gereedschap/ kleding e.d. landbouwsamenleving werd een landbouwstedelijke samenleving

Noem 2 belangrijke veranderingen in de tijd van steden en staten.

Noem het middel van bestaan van boeren.

Wat is een middel van bestaan van stedelingen (2 antw. goed)

1. Handel
2. jagen en verzamelen
3. ambachten
4. landbouw

naar de stad

Ondanks slechte hygiëne en ziektes wilden mensen toch in de stad wonen, daar kon je geld verdienen!

behalve ambachtslieden en handelaren ook dagloners in de stad = mensen die voor een beetje geld alle klusjes wilden uitvoeren.

maar stadslucht maakte ook vrij! Als horige boer die een jaar en een dag in de stad woonde en je had je gedragen, dan werd je burger van de stad. Alle burgers samen noemen we de burgerij. 

Edelen en steden

Rond het jaar 1000 had de adel de macht. Steden werden vanwege de handel steeds rijker.

De adel verdiende geld aan de stad in ruil voor allerlei rechten: 

- steden hoefden geen tol te betalen

- Steden mochten hun eigen wetten maken

- steden mochten een stadsmuur bouwen

Steden kregen hun eigen bestuur met aan het hoofd een burgemeester of schout.  De schout werd geholpen door de schepenen. De schout was ook het hoofd van de stedelijke politie.

Mensen in dienst van de stad werden betaald door de opgehaalde belastingen.

machtige koningen

De belangrijkste edelman was de Koning. Veel koningen oefende macht uit door het maken van wetten en het laten betalen van belastingen.

De koningingen probeerden ook om hun land vanuit 1 punt te besturen. Deze overgang naar centraal bestuur heet centralisatie. 

Er ontstonden belangrijke staten met een koning aan het hoofd, zoals Engeland en Frankrijk. Er vonden dus belangrijke politieke veranderingen plaats!

Waarom gaf een edelman een stad stadsrechten?

Hoe bestuurden koningen in de tijd van steden en staten hun gebied?

Wie bestuurde in de Middeleeuwen de stad?

Wat waren de taken van de schout?

1. Hij bestuurden met de burgemeester de stad.
2. stad besturen + hoofd stedelijke politie
3. Hij maakte de wetten
4. Hij was een generaal

Maken 6.3

Leerstof + opdrachten

Plusopdrachten

Cursustoets