4H ecologie en milieu herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ecologie

Welk(e) onderzoek(en) valt binnen de ecologie?

1. Onderzoek naar het verschil in tijd van aanleren van kunstjes tussen twee honden samen of een hond alleen
2. Onderzoek naar het verschil in opbouw van een blad van een plant dat in het verre noorden leeft en een plant dat in de tropen leeft
3. Onderzoek naar de verschillen in eetgewoonten van wolven in Duitsland en Nederland
4. Onderzoek naar het effect van klimaatverandering op de biodiversiteit in Nederland

Ecologie

= Deel van de biologie dat onderzoek doet naar de relaties tussen organismen en hun milieu (omgeving).

Verschillende takken:

• Dierecologie
• Plantecologie
• Aquatische ecologie

Verschillende relaties tussen organismen en hun omgeving ...

Takjes om een nestje te bouwen zijn een

1. biotische factor
2. abiotische factor

Hoeveelheid organisch materiaal (= detritus) in de bodem

1. biotische factor
2. abiotische factor

Biotische en abiotische factoren

Alle omstandigheden die op een organisme invloed hebben = factoren

Biotische factoren 

= levende (en dode) factoren, zoals voedsel, soortgenoten en planten. 

Abiotische factoren 

= niet levende factoren, zoals het weer, 

de zon en aanwezigheid van water.

Tot welk niveau horen boomalgen die op een boom zitten?

1. Populatie
2. Ecosysteem
3. Orgaan
4. Organisme

Vossen en konijnen die in het zelfde bos leven vormen samen een leefgemeenschap.

1. juist
2. onjuist

Van welk niveau is biodiversiteit een emergente eigenschap?

1. Organisme
2. Populatie
3. Levensgemeenschap
4. Ecosysteem

Organisatieniveaus van de ecologie

Elk organisatieniveau is opgebouwd uit het kleinere niveau.

Emergente eigenschap = eigenschap die optreedt op een hoger organisatieniveau.

De vos in deze afbeelding leeft in een ... klimaat

1. warm
2. koud
3. gematigd

Zebravisjes leven in koraalriffen (vaak bij zeeanemonen) en komen niet voor in de diepzee. Wordt hier gesproken over het tolerantiegebied of het verspreidingsgebied?

1. Tolerantiegebied
2. Verspreidingsgebied

Verspreidings-gebied vs tolerantiegebied

Het verspreidingsgebied (areaal) is het daadwerkelijke gebied op de kaart waar de soort voorkomt. 

Habitat = het leefgebied van een soort. 

Deze wordt bepaald door het tolerantiegebied  van een soort voor een abiotische factor

Bij commensalisme is sprake van de volgende relatie:

1. beide voordeel
2. een voordeel, ander geen voor- en nadeel
3. een voordeel, ander nadeel
4. een nadeel, ander geen voor- of nadeel

Korstmossen is een symbiose tussen een schimmel en een alg. De schimmel zorgt voor houvast aan de boom en een vochtige omgeving. De alg zorgt voor organische stoffen en zuurstof. Hier is sprake van ...

1. Mutualisme
2. Commensalisme
3. Parasitisme

Relaties tussen of binnen soorten

Relatie binnen soorten:

- samenwerking: voedsel verzamelen, bescherming, voortplanting

- concurrentie: paringspartner, voedsel, ruimte, licht

Relatie tussen soorten:

- voedselrelaties (predatie of vraat)

- Symbiose = langdurige relatie tussen soorten: mutualisme (+/+), commensalisme (+/0), parasitisme (+/-)

Wanneer spreken we van een biologisch evenwicht?

1. Als de populatiegrootte altijd hetzelfde is
2. Als alle populaties in een levengemeenschap evenveel individuen heeft
3. Als de populatiegrootte rond een gelijke waarde schommelt
4. Als de dieren in een populatie even zwaar zijn

De maximale populatiegrootte die zich in een gebied kan handhaven noemen we de...

De wolf, die uit zichzelf vanuit Duitsland Nederland in is gekomen, noemen we

1. inheems
2. uitheems
3. exoot
4. immigrant

Biologisch evenwicht

= de grootte van een populatie schommelt altijd rond een bepaalde evenwichtswaarde.

Of een populatie groeit of krimpt is afhankelijk van de abiotische en biotische factoren --> dichtheids(on)afhankelijke factoren

Wat is de slang als hij het organisme eet dat de sprinkhaan (grasshopper) eet?

1. Consument van de 1e orde
2. Consument van de 2e orde
3. Consument van de 3e orde
4. Consument van de 4e orde

Welke organisme(n) is/zijn de toppredatoren?

1. Bosbes en fonteinkruid
2. Slang en buizerd
3. Buizerd en vos
4. Buizerd vos en libelle

Energiestromen

Autotroof = kunnen hun eigen voedsel maken

Heterotroof = hebben anderen nodig voor voedsel

Producent: maakt organische stoffen uit anorganische stoffen (assimilatie) --> planten

Consument: maakt organische stoffen uit organische stoffen --> dieren

Reducent: maakt anorganische stoffen uit organische stoffen (mineralisatie) --> bacteriën en schimmels

Elke schakel in een voedselketen is een trofisch niveau

1e niveau = producent

vanaf 2e niveau = consument

Voedselweb/

voedselnet

Energiestroom

Een deel van de productie van een trofisch niveau (Pn-1):

1. wordt niet gegeten (N)
2. wordt niet verteerd (F)
3. wordt gebruikt voor verbranding (R)
4. wordt gebruikt voor biomassa van het volgende trofische niveau (Pn)

Welke eigenschap hoort niet bij een pionierssoort?

1. Groeit snel
2. Heeft weinig voeding nodig
3. Kan tegen wisselende factoren
4. Heeft een groot wortelstelsel

Grote biodiversiteit zien we bij een...

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

Dikke humuslaag zien we bij een...

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

Successie

= overgaan van een ecosysteem in een ander systeem waarbij de soortensamenstelling veranderd

Pioniersecosysteem: begin van successie, weinig organisch materiaal in de bodem, weinig beschutting, etc.

Climaxecosysteem: eindstadium van successie, stabiele hoeveelheid biomassa, grote gelaagdheid, veel soorten

Welke omzetting vindt plaats door nitraat bacteriën?

1. ammonium - nitriet
2. ammonium - nitraat
3. nitriet - nitraat
4. Nitraat - N2

Welke bacteriën heb je nodig om van N2 ammoniak te maken?

1. Nitrietbacteriën
2. Nitraatbacteriën
3. Knolletjesbacteriën
4. Rottingsbacteriën

Hoe heet het proces waarbij nitraat wordt omgezet in N2?

1. Nitrificatie
2. Denitrificatie
3. Ammonificatie
4. Fotosynthese

Vlinderbloemige hebben knolletje bij de wortels waar knolletjesbacteriën in zitten. Wat is hiervan het voordeel voor de planten?

1. Ze hoeven niet aan fotosynthese te doen
2. Ze kunnen op koolstofarme bodem groeien
3. Ze kunnen op droge bodems groeien
4. Ze kunnen op stikstofarme bodems groeien

Bij dissimilatie...

1. Wordt een organische stof afgebroken en hier is energie voor nodig
2. Wordt een organische stof afgebroken en hier komt energie bij vrij
3. Wordt een organische stof opgebouwd en hier is energie voor nodig
4. Wordt een organische stof opgebouwd en hier komt energie bij vrij

Welke groep organismen produceert CO2?

1. Producenten en reducenten
2. Consumenten en reducenten
3. Producenten en consumenten
4. Producenten, consumenten en reducenten

Koolstofkringloop

Koolstofassimilatie = opbouwen van organische stoffen uit anorganische stoffen

Dissimilatie = afbraak van organische materialen waarbij energie vrijkomt

Aeroob: met zuurstof

Anaeroob: zonder zuurstof

Stikstofkringloop

A: Planten nemen nitraat (NO₃-) op.

B: Er vindt stikstofassimilatie plaats
     vorming aminozuren

(vorming eiwitten is voortgezette assimilatie)

C: Dier eet plant, verteert en assimileert eigen        organische stoffen.

D: Bij dissimilatie komt ureum vrij. 

E: Rottingsbacterien breken ureum af tot NH₃

F: NH₃ lost in (grond)water op tot NH₄+

G: Nitrietbacterien zetten NH₄+ om in NO₂-

H: Nitraatbacterien zetten NO₂- om in NO₃-

Een teler heeft last van bladluis op zijn gewas. Hij zet lieveheersbeestjes in om de bladluizen op te eten. Dit is een voorbeeld van?

1. Vruchtwisseling
2. Accumulatie
3. Biologische bestrijding
4. Bio industrie

De accumulatie van persistente giffen in de voedselketen heeft vaak tot gevolg dat...

1. de dieren onderaan de voedselketen het meeste gif in hun lichaam hebben
2. de dieren bovenaan de voedselketen het meeste gif in hun lichaam hebben
3. overal in de voedselketen de dieren ongeveer evenveel gif in hun lichaam hebben.
4. de bodem vergiftigd is

Resistentie ontstaat het snelst bij het gebruik van ...

1. Soort specifieke bestrijdingsmiddelen
2. Niet soort specifieke bestrijdingsmiddelen
3. Biologische bestrijding
4. Vruchtwissel

Wat is/zijn (een) nadeel/nadelen van chemische bestrijding?

1. Resistentie
2. Accumulatie
3. Persistentie (moeilijk afbreekbaar)
4. Niet-soortspecifiek

Hoe komt het dat sommige individuen van een plaagsoort wel tegen een bestrijdingsmiddel kunnen en anderen van dezelfde soort niet?

1. Als ze weten dat er gespoten is, eten sommigen er niet van
2. Door genetische variatie kunnen sommigen beter tegen bestrijdingsmiddelen dan anderen
3. Sommigen veranderen hun genen als ze van de bespoten planten eten zodat ze resistent worden
4. Alleen resistente dieren eten van bespoten planten

Chemische bestrijdingsmiddellen

Er zijn 2 verschillende soorten insecticiden:

• Niet-soort specifiek (doodt alle insecten)
• Soortspecifiek (doodt één specifieke soort)

Nadelen:

• Bij niet-soortspecifieke worden ook bestuivers gedood
• Ontstaan van resistentie
• Accumulatie in het ecosysteem door persistentie

Probleem pesticiden: Accumulatie

Sommige pesticiden zijn persistent: kan niet of zeer langzaam natuurlijk worden afgebroken

De pesticiden hopen op door de voedselketen heen: Accumulatie

De biomassa neemt af in ieder trofisch niveau, maar de hoeveelheid pesticide blijft gelijk.

Toppredator krijgt hierdoor teveel pesticide binnen en kan hiervan ziek worden.

Hoe heet het proces waarbij een kweker planten van dezelfde soort kruist om de beste genen in nakomelingen te krijgen?

1. Genetische modificatie
2. Recombinatie techniek
3. Fokken
4. Veredeling

Welke organisme nemen het overschot van mineralen in zich op?

1. Planten
2. Klein waterdiertjes zoals insectenlarve
3. Klein visjes en grotere vissen
4. Het wordt niet opgenomen, het zakt naar de bodem

Wat is/zijn (een) gevolg(en) van eutrofiëring?

1. Er komt teveel stikstof in het water
2. Vissen sterven door een tekort aan zuurstof
3. Waterplanten kunnen te weinig licht invangen voor fotosynthese
4. Het water wordt warmer

Eutrofiëring

Overbemesting kan leiden tot eutrofiëring van oppervlaktewater.

Eutrofiëring = sterke toename van mineralen in het oppervlaktewater.

Dit leidt tot:

1. toename algen --> waterbloei
2. troebel water --> sterven waterplanten
3. zuurstofloos water door reducenten --> vissensterfte

Wat is geen voorbeeld van een broeikasgas?

1. N2
2. N2O
3. CH4
4. H2O

Het broeikaseffect is het opsluiten van hitte in de atmosfeer. Wat is niet waar over het broeikaseffect?

1. Door het broeikaseffect blijft de temperatuur stijgen waardoor er in de toekomst geen winters meer zijn
2. De hitte wordt opgesloten door broeikasgassen; met name C02 en de damp van H2O
3. Zonder het broeikaseffect zou er geen leven op aarde mogelijk zijn
4. Mensen voegen teveel kooldioxide aan de atmosfeer toe waardoor de temperatuur blijft stijgen

Balans uitstoot/opname 

broeikasgassen

Nodig voor temperatuur

op aarde

--> zonder: gemiddelde

temp op aarde -18 i.p.v.

+15.

Binas 34:

samenstelling

atmosfeer

Het versterkte broeikaseffect

• Door extra uitstoot van broeikasgassen (emissie) --> verstoring balans uitstoot/opname --> extra warmte tegengehouden --> de temperatuur op aarde extra stijgt.
• Broeikasgassen zijn met name koolstofdioxide (CO₂), waterdamp (H₂O) en methaan (CH₄).
  
• Vooral het CO_2-gehalte stijgt fors in de atmosfeer