V4 - T4: BS6 Onderzoek naar evolutie

BS6 Onderzoek naar evolutie
V4
Thema 4
Evolutie
1 / 19
suivant
Slide 1: Diapositive
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

Cette leçon contient 19 diapositives, avec quiz interactifs, diapositives de texte et 1 vidéo.

time-iconLa durée de la leçon est: 45 min

Éléments de cette leçon

BS6 Onderzoek naar evolutie
V4
Thema 4
Evolutie

Slide 1 - Diapositive

Leerdoelen

  • Je kunt beschrijven wat het doel is van de cladistiek
  • Je kunt een cladogram op een juiste wijze interpreteren
  • Je kunt mono-, poly- en parafyletische clades herkennen in een cladogram

Slide 2 - Diapositive

homologie <-> analogie
homologie
  • zelfde ontstaansgeschiedenis
  • zelfde bouwplan
  • verschillende functies

verwantschap
analogie
  • verschillende ontstaansgeschiedenis
  • verschillend bouwplan
  • zelfde functies

geen verwantschap

Slide 3 - Diapositive

Welke van deze organen zijn analoog aan elkaar?
A
Vogel en insect
B
Vleermuis en vogel
C
Vleermuis en insect

Slide 4 - Quiz

Rudimentaire organen

Slide 5 - Diapositive

Rudimentaire organen

Slide 6 - Diapositive

Cladogram
Elke clade is een groep
organismen met een
gemeenschappelijk
kenmerk en een gemeen-
schappelijke voorouder.

Slide 7 - Diapositive

Slide 8 - Vidéo

Cladistiek


clade (= tak)
  • een groep organismen met overeenkomstige voorouder

splitsingspunten in cladogram
  • dichotoom (van een tak naar twee takken)
  • een gemeenschappelijke voorouder op splitsingspunt
  • boven splitsing verschillen clades slechts in 1 eigenschap




Slide 9 - Diapositive

In welk cladogram zijn C en D het meest verwant aan elkaar én zijn zij het meest verwant aan soort E in vergelijking met. soorten A en B?

Slide 10 - Question ouverte

Cladistiek
Men streeft naar clades waarbij alle nakomelingen 
van een gemeenschappelijke voorouder zijn opgenomen.
Clades waarbij dit het geval is noem je: monofyletisch

Sommige clades zijn polyfyletisch
Dit is een clade waarin organismen zijn opgenomen waarin niet de gemeenschappelijke voorouder is opgenomen

Clades waarvan de gemeenschappelijke ouder en een deel van alle nakomelingen maar niet allen zijn opgenomen, noemt men parafyletisch

Slide 11 - Diapositive

BS5: Cladistiek
Sleep de omschrijvingen naar de bijbehorende clade
parafyletisch
polyfyletisch
monofyletisch

Slide 12 - Question de remorquage

Hoe in clades indelen?
Tot ver in de 20e eeuw:
  • op basis van uiterlijke kenmerken

Vrij recentelijk: op basis van moleculaire homologie
  • overeenkomsten in DNA sequenties
  • overeenkomsten in eiwitbouw (homologie in aminozuurvolgorde (primaire structuur))

Hierdoor kunnen cladogrammen er totaal verschillend uitzien!
Een recente ontdekking op basis van indeling in moleculaire homologie laat zien dat walvissen zeer nauw verwant zijn aan hoefdieren.
Een blauwe vinvis is nauwer verwant aan een giraffe dan aan een haai.

Slide 13 - Diapositive

Hiernaast zie je twee verschillende cladogrammen met daarin dezelfde organismen opgenomen.
Geef een mogelijke verklaring voor de verschillen in de cladogrammen.

Slide 14 - Question ouverte

Cladogram vs. Fylogram
Cladogram
  • geeft verwantschap tussen clades weer
  • lengte van clades hebben geen betekenis
Een cladogram geeft GEEN informatie over verloop van tijd 
Fylogram
  • geeft verwantschap tussen clades weer
  • lengte van clades geeft aan hoeveel tijd er in de evolutie verlopen is
Een fylogram geeft WEL informatie over verloop van tijd 

Slide 15 - Diapositive

Bestudeer de stamboom hiernaast.

Welk type afbeelding is hier weergegeven?
A
cladogram
B
fylogram

Slide 16 - Quiz

Maak nu opgave 67-1 t/m 67-5 op BVJ online
timer
10:00

Slide 17 - Diapositive

Leerdoelen
  • Je kunt herkennen of een evolutionaire ontwikkeling een voorbeeld is van homologie of analogie
  • Je kunt omschrijven wat een rudimentair orgaan is en hoe ze kunnen ontstaan
  • Je kunt beschrijven wat het doel is van de cladistiek
  • Je kunt een cladogram op een juiste wijze interpreteren
  • Je kunt mono-, poly- en parafyletische clades herkennen in een cladogram

Slide 18 - Diapositive

Huiswerk
Maak opdr. 67 t/m 80 en 85 t/m 89

Slide 19 - Diapositive