Renaissance deel 1 algemeen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

Renaissance

Leven op aarde

In de 16de/17de eeuw richten mensen hun blik steeds meer op het leven op aarde. 

Door ontdekkingen gaan de mensen anders over de wereld denken: 

- de aarde is rond en niet plat, de aarde draait om de zon (Copernicus)

- de ontdekking van Amerika (Columbus)

- de boekdrukkunst zorgt voor snelle verspreiding van al dit nieuws

Wat was ook alweer de Latijnse spreuk die de middeleeuwen samenvat? Welke Latijnse spreuk past bij de renaissance?

Renaissance

De idee over de mens

In de middeleeuwen was de mens anoniem onderdeel van de gemeenschap

Nu begon men de mens steeds meer als uniek individu te zien die zich diende te ontwikkelen

Wat betekent de reformatie?

Geloofsstrijd

In de middeleeuwen nam de macht en vooral het machtsmisbruik schandalige vormen aan. 

Er barst een geloofsstrijd uit. 

Luther wordt uit de kerk verbannen en begon daarop zijn eigen kerk, de Lutherse

Contrareformatie 

De kerk reageerde op de reformatie met de contrareformatie. 
> maatregelen om ergste misstanden tegen te gaan in de katholieke kerk. 

Te laat: de Reformatie is een feit > leidt tot geloofsconflicten > leidde tot De Opstand. 

Tijdens deze oorlog ontstaan geuzenliederen. 

Wat is de andere benaming voor de 17e eeuw?

Gouden eeuw

Ondanks de vele conflicten, ontstaat er in de 16de en 17de eeuw ook veel welvaart. Nederlanders domineerden na verloop van tijd de wereldzeeën. Dit leidde tot kennis van nieuwe culturen, maar vooral tot bloeiende handel in kruiden, suiker, koffie, tabak èn slaven. 

In de handelssteden ontstond een rijke burgerij met volop tijd en geld voor kunst en literatuur.

Wat zijn de kenmerken van de literatuur in de renaissance uit dit filmpje?

Renaissance betekent wedergeboorte. Wedergeboorte van wie of wat?

1. Literatuur, kunst, filosofie etc. uit de klassieke oudheid.
2. Jezus Christus
3. Het protestantisme
4. Het catholicisme

translatio

imitatio

aemulatio

overtreffen

vertalen

navolgen

Kunst in de renaissance

Toneelstukken, liederen en gedichten bevatten een opvoedkundige boodschap: 'ter leering ende vermaeck'. 

Daarnaast veel kluchten en komedies

Toneel

Toneelstukken voor het gewone volk werden buiten opgevoerd en waren vaak onderdeel van markten, met name komedies en kluchten werden daar opgevoerd.

In schouwburgen hadden de rijke mensen zitplaatsen, de rest van de toeschouwers stond. Daar werden de tragedies en komedies opgevoerd. 

Men zat niet muisstil te luisteren zoals nu: praten, roken, luidkeels reageren was heel gewoon! 

Liederen

Liedjes zijn van alle tijden: geloof, liefde, het gewone leven... alles werd bezongen. 

Nieuw waren de geuzenliederen: heldendaden, spot- en strijdliederen werden gezongen om de moed erin te houden!

Reisverhalen

Met al dat gereis, kwam er ook spannende verhalen zoals het Journaal van Bontekoe. Mensen lazen dit uit nieuwsgierigheid naar de nieuwe wereld èn voor de schrijver een ideaal middel om maatschappijkritiek te geven. 

Samengevat

De renaissance

-  Wedergeboorte van de Klassieke Oudheid

-   Ontstond in Italië begin 14e eeuw.

-  Ontstond in Nederland 1550: 

-  Humanisten

-  Visie: 'de mens staat centraal' (i.p.v. God staat centraal). Theocentrisch wordt antropocentrisch 

-  Motto: Carpe diem

De renaissance

- Mens is uniek individu, net als in de klassieke oudheid.
- Talenten ontplooien
- Ontwikkelen op alle gebieden
- Kunstenaar niet meer anoniem

- Ontstaan klassieke tragedie

Belangstelling voor de Klassieke Oudheid

- Kunst uit klassieke Oudheid werd populair.

- Klassieke werken werden als voorbeeld genomen en kunstenaars
- Klassieke werken werden geïmiteerd (imitatio) en verbeterd (aemulatio)

- Voorbeelden van een renaissancistisch gebouw is het Paleis op de Dam in Amsterdam

middeleeuwen

renaissance

memento mori

carpe diem

theocentrisch

antropocentrisch

Imiteren

didactisch

individualisme

collectivisme (groep)

ridderlijk

burgerlijk

Vragenrondje

wat is jou nog niet duidelijk?

Ik heb de uitleg:

1. niet begrepen
2. beetje begrepen
3. goed begrepen
4. heel goed begrepen