BVVJ 3.2 genen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

3.2. Genen

Fenotype en genotype

Gen

Een stukje DNA dat de code voor een  erfelijke eigenschap draagt noemen we een GEN.

Allel = invulling van gen.

Voorbeeld van erfelijke eigenschappen:

haarkleur (blond, zwart, rood)

haarstijl (krullend of steil)

oogkleur (blauw, bruin, groen)

Dominant en recessief

Dominant allel is sterker dan recessief allel. 

Het dominante allel komt tot uiting in het fenotype.

Eigenschappen doorgeven

Homozygoot: 2 dezelfde genen

Heterozygoot: 2 verschillende genen

Dominant: gen dat overheerst over een ander gen.

Recessief: gen dat onderdrukt wordt.

Homozygoot en heterozygoot

allel voor steil haar

allel voor krullend haar

1 allel voor steil haar

1 allel voor krullend haar

2 allelen voor krullend haar

2 allelen voor stijl haar

Dominant of recessief

Dominant = A (hoofdletter)

Recessief = a (kleine letter)

Erwtenplant: 

kleur rood is dominant

kleur wit is recessief

AA

of 

Aa

aa

Intermediair fenotype = elke eigenschap is even dominant

1. Homozygoot rode bloemen: ArAr 2. Homozygoot witte bloemen: AwAw 

3. Heterozygoot bloemkleur: ArAw

Bij rozen zijn er allelen voor rode bloemkleur en voor witte bloemkleur. In het fenotype komen rode, witte en roze bloemen voor.
Welk fenotype is het intermediaire fenotype bij rozen?

1. Rode bloemen
2. Witte bloemen
3. Roze bloemen

Welk genotype hebben de rozen met rode bloemen?
De rode bloemen:

1. ArAr
2. ArAw
3. AwAw

Welk genotype hebben de rozen met witte bloemen?

1. ArAr
2. ArAw
3. AwAw

Welk genotype hebben de rozen met roze bloemen?

1. ArAr
2. ArAw
3. AwAw

Een andere plantensoort is heterozygoot voor bloemkleur en heeft een allel voor rode bloemen en een allel voor witte bloemen. Deze plant heeft rode bloemen als fenotype.
Het allel voor rode bloemen is:

1. Dominant
2. Recessief
3. Geen van beide

Een persoon die in elke celkern twee allelen heeft voor steil haar, is voor deze eigenschap

1. Heterezygoot
2. Homozygoot

Een persoon die in elke celkern twee allelen heeft voor krullend haar, is voor deze eigenschap

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Een persoon die heterozygoot is voor de eigenschap haarvorm, heeft in elke celkern twee ….. allelen voor deze eigenschap

1. Dezelfde
2. Verschillende

Recessief allel

Homozygoot

Heterozygoot

Intermediair

Het allel dat alleen tot uitkomt in het fenotype als er geen dominant allel is. 

Het gen bestaat uit twee gelijke allelen

Het gen bestaat uit twee verschillende allelen

Geen van beide allelen is dominant of recessiefin het fenotypekomt een mengvorm tot uiting

Recessief allel

Homozygoot

Heterozygoot

Intermediair

a

AA of aa

Aa

Ab of Ac