VT3 la chanson française - leçon 3

• Frans
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

VT3

La chanson française

Leçon 3

Rebonjour!

In de les van vorige week is muziek uit een verschillende decennia aan bod gekomen. 

Vandaag kijken eerst nog even samen terug naar de grotere huiswerkopdracht over La Bohème, daarna gaan we aan de slag met achtereenvolgens een soundtracknummer, een protestlied en een 'klassieke' chanson. 

Aan het einde van deze LessonUp ontvang je ook de eindopdracht die je volgende week dinsdagmiddag inlevert.

Dit waren de vragen over La Bohème. We bespreken kort de antwoorden. 

A. Hier vind je de tekst van La Bohème. Vertaal allereerst het eerste refrein ('La Bohème ... sur deux'). 

Hulp: ne ... que | slechts.

B. Uit het eerste refrein blijkt dat het vrije kunstenaarsleven zeer armoedig is. Citeer nu uit het eerste couplet ('Je vous ... posais nue') het zelfstandig naamwoord dat die armoede het duidelijkste weergeeft.

C. In het tweede couplet wordt de typisch Franse bistro geïntroduceerd, vergelijkbaar met wat we in Nederland een eetcafé noemen. De bistros nous prenaient une toile contre un bon repas chaud (de zinnen staan in een andere volgorde dan in de tekst). Vertaal dit stukje tekst op zo'n manier dat echt duidelijk wordt wat er nu exact gebeurde in die bistros.

D. Vertaal nu het tweede, derde en vierde refrein (zonder La Bohème).

E. In het laatste couplet ('Quand au ... sont morts') denkt de ik-persoon vanuit het nouveau décor van Montmartre met veel nostalgie terug aan vroeger. Noem 4 zaken die veranderd of verdwenen zijn. Geef het Franse woord en de Nederlandse vertaling. 

À votre demande...

Van een leerling kwam het verzoek om het nummer Le Festin op te nemen in dit project. Het staat beter bekend als openingsnummer van de bande originale (soundtrack) van de animatiefilm Ratatouille uit 2007.

  Hier kun je luisteren naar de soundtrack, die ingezongen is door zangeres Camille. Er circuleren helaas nogal wat tekstversies in belabberd Frans op internet... Hier vind je in ieder geval de correcte bijbehorende tekst. 

Exercice 1

Het zal degenen die de film Ratatouille gezien hebben niet verbazen dat in het nummer Le Festin onder andere etenswaren en maaltijden centraal staan. Gecombineerd met wat levenslessen vormen die zaken de basis van het openingslied. 

Zoek in couplet 2 en 4 alle Franse woorden die op de een of andere manier iets met eten te maken hebben. 

• Vermeld vóór zelfstandige naamwoorden (steeds in het enkelvoud) het juiste onbepaalde lidwoord (un/une). 
• Noteer in het geval van werkwoorden telkens de infinitief tussen haakjes achter de vorm die je gevonden hebt.
• Als laatste schrijf je een Nederlandse vertaling van ieder gevonden woord op.
  
• Voorbeelden:       un vin | een wijn       je dresse la table (dresser) | ik dek de tafel

Exercice 2

In de tekst van Le Festin is de hoofdrolspeler uit de film, de rat Rémy, de ik-persoon. Na de wat filosofische toon van de eerste drie coupletten spreekt hij aan het begin van het 4e uit: fini les ennuis! (de zorgen zijn voorbij!).

Kies uit dat vierde couplet ten minste drie (duidelijk positieve) elementen waaruit blijkt dat Rémy's zorgen voorbij zijn. 

• Noteer de Franse tekst en geef een Nederlandse vertaling.
  

Monsieur le Président, ...

In 1954 schreef de toen 34-jarige Boris Vian het nummer Le Déserteur, een duidelijk voorbeeld van wat een protestsong (chanson protestataire / engagée)  inhoudt. De ik-persoon schrijft een brief aan 'Monsieur le Président' waarin hij vertelt dat hij weigert gehoor te geven aan de oproep die hij heeft gekregen om te gaan vechten in het (Franse) leger. Vian stelt de tekst op ten tijde van de Guerre d'Indochine, de Eerste Indochinese Oorlog, in Zuid-Oost-Azië.

Kort nadat het lied werd uitgebracht, werd het verboden op de radio. Pas 8 jaar later werd het verbod weer opgeheven.

Exercice 3

Je gaat luisteren naar Le Déserteur, klik daarvoor hier. Op de volgende slides vind je steeds de tekst van een couplet, waarin woorden zijn weggelaten. Typ in de ruimte onderaan de woorden die ontbreken.

Monsieur le président
Je vous fais une ...... (1)
Que vous lirez peut-être
Si vous avez le temps.
Je viens de ..... (2)
Mes papiers militaires
Pour partir à la guerre
Avant ..... (3) soir.

Monsieur le président
Je ne veux pas la ..... (4)
Je ne suis pas sur terre
Pour tuer de ..... (5) gens.
C'est pas pour vous fâcher,
Il faut que je vous dise,
Ma ..... (6) est prise,
Je m'en vais déserter.

Depuis que je suis né,
J'ai vu ..... (7) mon père,
J'ai vu partir mes ..... (8)
Et pleurer mes enfants.
Ma mère a tant souffert
Qu'elle est dedans sa tombe
Et se moque des .... (9)
Et se moque des vers.

Quand j'étais prisonnier,
On m'a volé ma ..... (10),
On m'a volé mon âme,
Et tout mon cher passé.
..... (11) de bon matin
Je fermerai ma porte
Au nez des années mortes,
..... (12) sur les chemins.

Je mendierai ma ..... (13)
Sur les routes de France,
De Bretagne en ..... (14)
Et je dirai aux gens:
« Refusez d'..... (15),
Refusez de la faire,
N'allez pas à la guerre,
Refusez de partir. »

S'il faut donner son sang,
Allez ..... (16) le vôtre,
Vous êtes bon apôtre
Monsieur le ..... (17).
Si vous me poursuivez,
Prévenez vos gendarmes
Que je n'aurai pas d'armes
Et qu'ils ..... (18) tirer.

Exercice 4

Klik hier een link naar de volledige tekst van Le Déserteur. Behalve het woord pourront (in de laatste regel) staan er nog heel wat vormen van de futur simple in de tekst. 

Zoek er ten minste 5, schrijf onderwerp en persoonsvorm en geef een passende vertaling in het Nederlands.

Exercice 5

Midden jaren '60 verscheen er een Nederlandse vertaling van Le Déserteur die redelijk trouw blijft aan het Franstalige origineel. Klik hier om dit nummer (gezongen door Peter Blanker) te openen en luister goed naar de Nederlandse vertaling.

Noteer tijdens het luisteren 5 Nederlandse woorden die duidelijk iets met het thema 'oorlog' te maken hebben en zoek daarna in de originele tekst (klik hier) het Franstalige equivalent.

• Vermeld vóór zelfstandige naamwoorden (steeds in het enkelvoud) het juiste onbepaalde lidwoord (un/une). 
  
• Noteer in het geval van werkwoorden telkens de infinitief tussen haakjes achter de vorm die je gevonden hebt.
  
• Als laatste schrijf je ook weer de Nederlandse vertaling van ieder gevonden woord op.

Ah, la mer!

Een 'klassieke' Franse chanson is La Mer van chansonnier Charles Trenet. Deze lofzang op de zee verscheen net na de Tweede Wereldoorlog en is ondertussen dus al bijna 75 jaar oud. De herkenbare beschrijving van de zee heeft echter nog niets aan kracht ingeboet. 

Trénets tekst is niet lang, maar zeer treffend in het bezingen van de grootsheid van het water in al zijn facetten.

De eerste opdracht bij dit lied staat op de volgende slide.

Exercice 6

We kijken allereerst naar de tekst, die je hier vindt. Een eerste rode draad in La Mer is het kleurenspel dat zich in, op en boven en rond de zee afspeelt. 

Scan de tekst van het nummer en noteer 3 verschillende kleuren die worden genoemd in de tekst.

Exercice 7

Doordat de tekst van La Mer vooral beschrijvend is, komen er relatief weinig werkwoordsvormen in voor. 

Scan de tekst nogmaals en noteer alle werkwoordsvormen en een vertaling ervan in het Nederlands. Alvast een wat moeilijker exemplaar vooraf: 

strofe 2: confond  |  (ver)mengt 

Exercice 8

Voordat je gaat luisteren naar het nummer open je eerst deze pagina, waar je in de rechterkolom een uitstekende Nederlandse vertaling (op één spelfout na) van het nummer aantreft. Hier vind je link naar een iets nieuwere registratie van het nummer, nog altijd van 50 jaar geleden.

Uit de Nederlandse vertaling kun je opmaken dat het oorpronkelijk lied eigenlijk pure poëzie is. Soms moet je wat puzzelen om de precieze betekenis uit de tekst te halen.

Geef voor ieder van de 4 strofes in je eigen woorden weer wat ze betekenen. Kies daarna per strofe één Frans woord uit de originele tekst dat voor de essentie van die strofe weergeeft. Noteer de 4 Franse woorden die je aldus selecteert ook in de antwoordruimte van de volgende slide.

EXERCICE 8

Noteer hieronder de 4 Franse woorden die hebt geselecteerd.

Exercice final!

Ook vandaag heb je weer kunnen ontdekken hoe gevarieerd het Franse lied kan zijn. Bijna alle liedjes delen de eigenschap dat tekst en muziek elkaar aanvullen en beide dus erg belangrijk zijn. 

In de eindopdracht die je voor dit project gaat maken is het dan ook de bedoeling dat je je niet alleen door de inhoud (de tekst), maar ook door de vorm (de muziek) laat leiden.

In de volgende 6 slides lees je hoe je je eindopdracht gaat vormgeven.

1) Écoutez

Op de volgende slide vind je links naar 8 verschillende afspeellijsten op Spotify, met telkens 6 muzieknummers per lijst.

De lijsten zijn aangemaakt op basis van decennium waarin het chanson oorspronkelijk is uitgebracht. Je krijgt op die manier snel een indruk van de muziek waaruit je gaat kiezen (zie uitleg onder nummer 2) Sélectionnez).

1) Écoutez (suite)

Klik op een van onderstaande decennia om naar de afspeellijst op Spotify te gaan.

• années 40 et 50
  
• années 60
  
• années 70
  
• années 80
  
• années 90
  
• années 2000
  
• années 2010
  
• chansons protestataires
  

2) Sélectionnez

Per decennium ga je telkens één nummer kiezen dat wat jou betreft het mooiste / beste / leukste is. Ook kies je één chanson uit het lijstje van protestsongs.

Het eerste wat je hoort is de muziek, maar zorg er ook voor dat je kunt oordelen over wat de tekst van het lied je vertelt (even googelen kan helpen). Misschien heb je bepaalde associaties of herinneringen bij het horen van een van de nummers, ben je geraakt door het stemgeluid van de zanger(es), vind je de gitaarsolo zo goed of is de accordeon onnavolgbaar knap ingespeeld.

Zorg er in ieder geval voor dat je je keuze voor een nummer goed kunt onderbouwen.

2) Sélectionnez (suite)

Nadat je per decennium je topnummer hebt uitgezocht, maak je van die lijst een top 5. Ook hier geldt weer dat je goed moeten kunnen beargumenteren waarom nu juist kiest voor die 5 nummers. Als je hulp nodig hebt, of je wilt je laten inspireren, bespreek je keuze dan met klasgenoten, familie, vrienden of je docent!

3) Préparez

Je gaat een gesprekje voorbereiden waarin je met een of twee medeleerlingen bespreekt welke 5 nummers jij nu zo goed vindt. Maak er een creatief gesprekje en originele video van en reageer vooral op elkaar. Houd het ontspannen!

Geef in het gesprek in ieder geval antwoord op de volgende vragen:

• Welke 8 nummers heb je in eerste instantie gekozen?
• Hoe ziet je top 5 eruit?
• Waarom nu juist die nummers?
• Waardoor laat jij je inspireren? muziek, tekst, zang, emotie?
• Welk nummer steekt er voor jou echt bovenuit?

4) Enregistrez-vous

Je bent nu bij de laatste stap: het opnemen van de vlog. Zorg voor een mooi afgerond (indien nodig gemonteerd) geheel. Creativiteit wordt zoals altijd erg op prijs gesteld!

À REMETTRE SUR ITSLEARNING: vendredi 3 juillet, avant 17h

Merci et bon courage!