Les 3: Hofcultuur - voorlopers: christendom / cultuur van de kerk

• Kunst algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Voorlopers van hofcultuur

Klassieken

Middeleeuwen / cultuur van de kerk

Huiswerk bespreken

-vragenblok 5 (inleiding)

-Cultuur van de kerk - toevoegingen tijdlijn

Middeleeuwen

• Romeinse rijk wordt aangevallen en valt uiteen in west en oost. Het west-Romeinse rijk valt steeds meer uit elkaar: chaos in West-Europa
• Christelijke keizers aan de macht, later meer macht bij adel
• Aan het einde van 4e eeuw wordt het christendom staatsgodsdienst
• De kerk wordt oppermachtig
• Er ontstaat een feodaal stelsel (leenheren, horigen)
• het leven van de gewone mens staan in dienst van God

Standenmaatschappij

• Geestelijken (monniken, nonnen, bisschop) konden lezen en schrijven
• Adel (ridders, koningen, hertogen, graven) lenen land van de keizer en mogen over dat land ook rechtspreken
• Boeren doen het werk en leveren soldaten (horigen).

Boeren zoeken bescherming bij lage adel, krijgen die in ommuurde vestingen. 

De kerk

• De kerk is rijk en zeer machtig (Heilige Roomse rijk)
• Houdt haar volgers klein: 'memento Mori' (gedenk te sterven)
• Kerk begint een handeltje in zonden afkopen: 'aflaten'

• Twee stromingen (ook in architectuur van de kerken): een weelderige en een sobere orde:

Deze sobere orde vindt de spitsboog uit

Opkomst van de steden

• Betere landbouwtechnieken (meer oogst) = meer tijd voor handel 
• Door handel gaan mensen zich verplaatsen: steden ontstaan

Verstedelijking zorgt voor rijke kerkelijke cultuur

Opkomst van de Gotiek:

• hoge kathedralen
•  spitsbogen
• kruisgewelven
• gebrandschilderd glas
• rijk geornamenteerd (versierd)

Religieuze muziek (kloosters en kerken)

• Gregoriaans
• Eenstemmig, mannen
• geen duidelijke maat / telling
• Latijn
• Eerste versie van het notenschrift (door Guido van Arezzo)

De liturgie

In Latijn = moeilijk te volgen voor het gewone volk. 'Leuker' / beter te volgen door:

-liturgisch drama (ontwikkelt door in theater)

-ontstaan meerstemmige muziek (gevaarlijk i.v.m. verleiding!)

-polyfonie: vorm van meerstemmigheid waarbij alle stemmen gelijkwaardig zijn:

(Volks)vermaak in de stad 

•  steden worden groter, vermaak wordt belangrijker
•  reizende kermissen, straatartiesten
• volksfeesten (met stad-eigen tradities)
• liturgisch drama verplaatst naar buiten
• Mysteriespelen (vgl. The Passion)
• Mirakelspel (volkstoneel, godsdienstig)
• speellieden en troubadours 

Wereldlijke muziek

• kunstliederen van troubadours (singer-songwriters)                                            
• troubadours (zelf van adel) reizen, later ook verbonden aan hoven
• onderwerp troubadours: Hoofse liefde
• dansmuziek door speellieden
• ontstaan van het refrein (herkenbaarheid)

Beeldende kunst

• schilderijen zijn 'boeken der leken' (conflict!)
• in dienst van het geloof
• bewaard gebleven: beschilderde panelen, beelden, glas-in-lood, mozaïeken 
• nog geen echt perspectief
• opdrachtgever: de kerk

Start renaissance

filmpje: https://www.lambo.nl/node/14

Renaissance

-Bespreken: wat heb je gelezen? (hw, blz 8-11)

-Filmpje over De Medici:

Zelfstandig werken

- maken in tweetallen vragenblok inleiding 1 of 3. Klaar? Kom de antwoorden bespreken.

HUISWERK:

- lezen en samenvatten blz. 17 t/m 23 

- dit filmpje kijken (maak aantekeningen!) -->

- maken Renaissance vragenblok 7 en 8

💡 Niet zo veel kennis van het christelijke geloof?
Blijf dan even zitten voor twee korte uitleg-filmpjes.