Literatuurgeschiedenis - 16de en 17de eeuw

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Literatuurgeschiedenis 

16de en 17de eeuw 

Historische ontwikkelingen 

- Hervorming (reformatie): 1517, 95 stellingen van Maarten Luther 

- Calvinisme (Johannes Calvijn) 

- Koning van de 17 Nederlandse gewesten: Karel V, gevolgd door Fillips II, gevestigd te Spanje, katholiek -> 

geloofsstrijd begin bloederige opstand tegen Spaanse heerschappij in 16de eeuw 

Historische ontwikkelingen 

Keerpunt hervorming: de Beeldenstorm 1566

Reactie Spanje: Hertog van Alva ('de IJzeren Hertog') naar Nederland om de opstand te onderdrukken en ketterij te bestrijden. Raad van Beroerten. Belastingen. 

Historische ontwikkelingen 

80-jarige oorlog: 1568-1684

Verzet protestanten ('geuzen') onder leiding van stadhouder Willem van Oranje

(opgevolgd door Maurits van Oranje en Frederik Hendrik van Oranje) 

Scheiding noord en zuid 

- 1584-1585: beleg van Antwerpen 

- Spanjaarden overwinnen in Antwerpen 

- Belangrijkste havenstad Nederland verloren

- Enorme immigratie vanuit het zuiden naar het noorden: Antwerpse calvinisten, kunstenaars en rijke handelslieden vestigden zich in Amsterdam

- Amsterdam komt tot bloei, de zuidelijke Nederlanden verliezen centrale positie 

Historische ontwikkelingen 

Ontdekkingsreizen: 

Amerika (Columbus) 
Verenigde Oostindische Compagnie 

Verenigde Westindische Compagnie 

Handel maakt bloeiperiode door

Gouden eeuw begint 

Culturele ontwikkelingen 

- Renaissance 

- Humanisme (Erasmus) 

- Empirisme 

- Rationalisme 

Culturele ontwikkelingen 

- Renaissance 

Hernieuwde interesse klassieke oudheid 

Einde van 'the dark ages' -> nadruk op het leven nu 

Huomo Universalis, de universele mens 

Invloed op kunst en literatuur 

Translatio, imitatio, aemulatio 

Literatuur in Nederland

- Boekdrukkunst zorgde ervoor dat de schrijver van een werk voortaan wel met naam bekend werd 

- Schrijvers werden beroemde personen. 

- Bekendste Nederlandse schrijvers hadden ook maatschappelijk invloedrijke posities, zoals Hooft, Vondel, Huygens 

- Schrijvers zagen zichzelf als opinievormers en volkopvoeders 

Kenmerken literatuur

- Beïnvloed door de Renaissance

- Toneel: van vertellend naar uitbeeldend . 

- Didactische aspect belangrijk (opvoedkundig) 

- Muziek belangrijk, o.a. 'geuzenliederen'

Kenmerken literatuur

Toneel: 

Bloeiende toneelcultuur 

Muziek, zang, dans 

Treurspellen/tragedies: in vijf bedrijven wordt de ondergang van een hooggeplaatst figuur geschetst 

Kluchten: kort humoristisch toneelstuk, met stereotiepe personages (domme boer, wellustige kerel, gewiekste oplichter) met als thema bedrog of overspel 

1. Welk werk uit de 16de / 17de eeuw staat op jouw lijst?

2. Vat het verhaal samen.

3. Tot welk genre hoort het werk? Welke invloeden uit de 16de / 17de eeuw herken je in het werk?