Bacteriën en virussen

Bacteriën, virussen en schimmels

Leerdoelen:

4.2.1 Je kunt kenmerken van bacteriën noemen.

4.2.2 Je kunt kenmerken van virussen noemen.

(4.2.3 Je kunt kenmerken van schimmels noemen).

Vraag

Corona, ook wel COVID-19, wordt veroorzaakt door het coronavirus: een luchtweginfectie.

Waarom is het verstandig om een mondkapje te dragen?

BINAS

92A

Archaea

• Bevatten 1 klein chromosoom (DNA) en ribosomen
• Voortplanting door deling
• Beweging door flagellen
• EXtremofiel: leven in extreme omstandigheden
• ook on de darm (vertering onder zuurstofarme omstandigheden.
• Voortplanting: ongeslachtelijk

Sommige Archaea zijn chemo-autotroof: in staat om organische stoffen te maken uit anorganische stoffen met behulp van energie uit een chemische reactie.

Bacteriën 

Bacteriecel

soorten bacteriën 

(BINAS 79A)

Gemiddeld 10x kleiner dan dierlijke, plantaardige of schimmelcel 

Nuttige prokaryoten

1.  Beschermlaag tegen ziekteverwekkers
2. 'Darmflora' helpt bij vertering van voedsel
3.  Biotechnologie voor produceren van 
   o.a. yoghurt, zuurkool,  insuline (hormoon)
4. Rioolwaterzuivering

Voortplanting

• Cirkelvormig  DNA
• meeste zijn heterotroof (behalve cyanobacteriën: autotroof  (chlorofyl).
• Plasmiden: kleine cirkelvormige chromosomen
• DNA replicatie-->ongeslachtelijk: : eerst verdubbeling DNA --> elk van beide cirkelvormige DNA zit op een bepaalde plaats vastgehecht aan celmembraan--> iedere dochtercel --> 1 chromosoom.
• Celdeling: 20 min. (ideale omstandigheden

Uitwisseling van DNA

• Transformatie: uitwisseling van DNA-fragmenten v. gestorven en uiteengevallen soortgenoot.
• Conjugatie: een holle buis (pilum)  (bijvoorbeeld E. coli in de dikke darm (zie volgende slide).
• Transductie: een bacteriofaag brengt DNA over ( volgende slide over virussen).

Kopie van plasmide via pilus (buis) naar andere bacterie

Recombinant DNA techniek

BINAS

71M1

(Schadelijke) prokaryoten 

• Eten ook (resten van) dieren en planten
• Veroorzaken veel ziektes (zie 79A). Denk bijv. aan
  - MRSA
  - Salmonella           
  - Cholera                 
  - Tuberculose       
• Delen ontzettend snel, sommige wel elke
  20 min onder goede omstandigheden.
  (Voor de snelle rekenaar:
  hoeveel bacteriën kan je dan hebben na 24 uur?)

Virussen

• Erg klein (Gem. 0,1 µm groot). 
• Geen cellen, geen cytpolsama, geen kernplasma --> heeft een gastheer nodig.
• Bestaat uit grootste deel erfelijk --> eiwitmantel (capside).
• Geen organisme: niet levend (eens?)--> organismen bestaan uit cellen.
• Binas: 77 D
• Bacteriofaag: virus dat op bacteriën richt.

Influenza

• H1N1 = SPAANSE GRIEP (20-100 milj. doden in 1918 
• H2N2 = Asiatische griep (3 milj. doden; 1958)
• H3N2 = Honk Kong griep (4 milj. doden; 1968)
• H1N1/09/v = Mexicaanse / Varkensgriep (~0,35 milj. doden 2009
• H7N9 = vogelgriep (2013)
• H3N2, A/H1N1, B, ... = normale 'griep'. (~0,4 milj. doden/jaar)

HIV - Binas77C

Opdrachten (uit boek)!!

Maak opdrachten: 14, 15 en 16.

Klaar: ga door met 17 t/m 22!!