Economische Dimensie; 1.1.2 afspraken, rechten, plichten en verdiensten

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

1.1.2 afspraken, rechten, plichten en verdiensten

• Wat is een cao? (10 minuten)
  
• Wat doen vakbonden? (10 minuten)
  
• Rechten en plichten (10 minuten)
  

Zelfstanding werken (20 minuten)

Afsluiting (5 minuten)

Wat is een cao?

Als werknemer ga je een officiële afspraak aan met een baas; een arbeidsovereenkomst.

Omdat die afspraak officieel is moet hij ook aan een paar regels voldoen

Wat is een cao?

Voor een heel groot deel van die regels heb je de Arbowet;

De arbeidsomstandigheden wet bevat regels voor werkgevers en werknemers om gezond en veilig je werk te kunnen doen

Wat is een cao?

Elke sector/ bedrijfstak kent andere gevaren, wensen en plichten. 

• Een winkelmedewerker hoeft niet in de nacht te werken
• Een docent rekenen hoeft geen beschermende kleding te dragen

Welke specifieke gevaren kent
jouw werk?

Wat is een cao?

Elke sector/ bedrijfstak kent andere gevaren, wensen en plichten. 

Om het makkelijker te maken heeft bijna elke sector zijn eigen CAO; Collectieve arbeidsovereenkomst

Een bedrijf met 22 mensen, die vallen onder een niet bindende CAO moet;

1. Zich aan de Arbowet houden.
2. een ondernemingsraad hebben.
3. zich aan de CAO houden.

Wat is een cao?

CAO's bestaan om nog meer redenen

1. Bescherming van werknemers
   
2. Gelijkheid
   
3. Rechtszekerheid
   
4. Onderhandelingskracht
   
5. Efficiëntie

Bescherming van werknemers:

Een CAO stelt minimale arbeidsvoorwaarden vast, zoals salaris, werktijden, vakantiedagen, en pensioenregelingen, die gelden voor alle werknemers binnen een bepaalde sector of bedrijf. Dit beschermt werknemers tegen te lage lonen en slechte arbeidsomstandigheden.

Gelijkheid:

Door uniforme arbeidsvoorwaarden te hanteren, zorgt een CAO voor gelijke behandeling van werknemers binnen dezelfde sector of organisatie. Dit helpt om discriminatie en ongelijkheid te voorkomen.

Rechtszekerheid:

Een CAO biedt duidelijkheid en zekerheid voor zowel werkgevers als werknemers over de geldende arbeidsvoorwaarden. Dit vermindert het aantal arbeidsconflicten en juridische geschillen.

Onderhandelingskracht:

Door collectief te onderhandelen via vakbonden hebben werknemers meer invloed en onderhandelingskracht dan individueel. Dit kan leiden tot betere arbeidsvoorwaarden dan wanneer werknemers afzonderlijk zouden onderhandelen.

Efficiëntie:

Voor werkgevers is het efficiënter om één keer te onderhandelen over arbeidsvoorwaarden die voor een grote groep werknemers gelden, in plaats van individuele onderhandelingen met elke werknemer

Op welke manier komt de vakbond op voor de belangen van werknemers?

De vakbond is de groep die zorgt voor de CAO's, maar ze doen nog meer;

• Beschermen van rechten
  
• Juridische ondersteuning
  
• Advies en informatie
  
• Opleiding en training
  
• Collectieve belangenbehartiging
  

Onderhandelen over arbeidsvoorwaarden

Vakbonden onderhandelen met werkgevers over zaken zoals salaris, werktijden, vakantiedagen en veilige werkomstandigheden. Dit wordt vastgelegd in een collectieve arbeidsovereenkomst (CAO).

Beschermen van rechten:

Vakbonden zorgen ervoor dat de rechten van werknemers worden beschermd. Ze kijken of de afspraken in de CAO worden nageleefd en helpen werknemers als er problemen zijn met de werkgever.

Juridische ondersteuning:

Als een werknemer in een conflict komt met de werkgever, bijvoorbeeld bij ontslag, kunnen vakbonden juridische hulp bieden. Ze hebben vaak juristen die gespecialiseerd zijn in arbeidsrecht.

Advies en informatie:

Vakbonden geven advies over arbeidsrecht, pensioen, en andere werkgerelateerde zaken. Ze informeren werknemers over hun rechten en plichten.

Opleiding en training:

Sommige vakbonden bieden cursussen en trainingen aan om werknemers te helpen hun vaardigheden te verbeteren en hun loopbaan te ontwikkelen.

Collectieve belangenbehartiging:

Vakbonden vertegenwoordigen werknemers bij overheidsinstellingen en praten mee over beleid dat werk en inkomen betreft, zoals sociale zekerheid en arbeidsmarktbeleid.

Juridische ondersteuning:

Als een werknemer in een conflict komt met de werkgever, bijvoorbeeld bij ontslag, kunnen vakbonden juridische hulp bieden. Ze hebben vaak juristen die gespecialiseerd zijn in arbeidsrecht.

Advies en informatie:

Vakbonden geven advies over arbeidsrecht, pensioen, en andere werkgerelateerde zaken. Ze informeren werknemers over hun rechten en plichten.

Opleiding en training:

Sommige vakbonden bieden cursussen en trainingen aan om werknemers te helpen hun vaardigheden te verbeteren en hun loopbaan te ontwikkelen.

Collectieve belangenbehartiging:

Vakbonden vertegenwoordigen werknemers bij overheidsinstellingen en praten mee over beleid dat werk en inkomen betreft, zoals sociale zekerheid en arbeidsmarktbeleid.

CAO

Arbeids

overeenkomst

Arbowet

Arbowet; 

geld voor iedereen

(CAO) Collectieve arbeidsovereenkomst; geld voor een sector

Arbeidsovereenkomst; geld alleen voor één werknemer

2 personen werken, bij het zelfde bedrijf de zelfde uren, ook zitten ze in de zelfde loonschaal, de een verdient echter meer als de ander? Hoe kan dat?

Rechten en plichten

Rechten

Wat je mag verwachten

Plichten

Wat je (ervoor) moet doen 

(Financiële) compensatie
(Financiële) Ondersteuning
Voorzieningen
Participatie
Veiligheid

Deelname of inspanning

Naleving (van de wet)

Professioneel gedrag

Respectvolle interactie

Wat is het recht van de werkgever?

Wat zijn je rechten als werknemer?

Rechten en plichten

Als werkgever

Salarisbetaling

Veiligheid

Contractvoorwaarden

Gelijke behandeling

Ontwikkelingsmogelijkheden 

Verlof

Goed werknemerschap

Productiviteitseisen

Regelhandhaving

Sancties

Arbeidsverdeling

Vertrouwelijkheid

Controle

Wat zijn de rechten van een werknemer?

Wat zijn de plichten van een werknemer?

Rechten en plichten

Als werknemer

Loon

Pauzes en verlof

Gelijke behandeling

Contract

Vakantie

Inspraak

Goed werknemerschap

Arbeidsprestatie

Naleving regels

Veiligheid

Vertrouwelijkheid

Respect

Werkgerelateerde ontwikkeling

Rechten en plichten

> 50 ondernemingsraad (OR)

< 50 personeelsvertegenwoordiging (PVT) óf personeelsvergadering (PV)

Als het bedrijf waar je werkt meer dan 60 mensen in dienst heeft, heb je recht op inspraak in de vorm van een ondernemingsraad (OR). In bedrijven met 10 tot 50 medewerkers kunnen de werknemers zelf een OR of personeelsvertegenwoordiging (PVT) opzetten. Als de meerderheid van de werknemers daar om vraagt, moet de werkgever hiermee akkoord gaan.

In een bedrijf met 17 werknemers willen 12 mensen meer mee beslissen over het bedrijf, wat moet de eigenaar doen?

1. Ze hoeft niets te doen
2. ze moet akkoord gaan met de oprichting van een PVT
3. Ze moeten een jaarlijkse personeels- vergadering houden
4. Zij moet een ondernemingsraad oprichten

Doen (10 minuten)

Maken bladzijde 16 t/m 17

• Zelfstandig of in tweetallen
  
• Rustig genoeg zodat anderen ook kunnen werken
  

Vragen stellen mag altijd!

Noem een rede waarom mensen werken die niet om geld gaat

Welk contract geeft de meeste zekerheid?

1. Een contract voor bepaalde tijd
2. Een contract voor onbepaalde tijd

Welke dingen moeten er écht in je arbeidsovereenkomst staan?