Les 4 Hoog en laag geluid

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 8 Geluid

herhaling Leerdoelen

Paragraaf 2: Geluidssnelheid

9.2.1 Je kunt berekeningen maken met de geluidssnelheid.

9.2.2 Je kunt benoemen wat er met geluid gebeurt als het een oppervlak van een ander materiaal tegenkomt.

9.2.3 Je kunt het gebruik van echoscopie beschrijven.

9.2.4 Je kunt het gebruik van echolood beschrijven.

9.2.5 Je kunt berekeningen maken met geluid bij een echo.

Leerdoelen

Paragraaf 3: Hoog en laag geluid

9.3.1 Je kunt het verband leggen tussen toonhoogte en frequentie.

9.3.2 Je kunt de toonhoogte in verband brengen met de lengte en de dikte van een snaar en met de spankracht in de snaar.

9.3.3 Je kunt het frequentiebereik van het menselijk gehoor benoemen.

9.3.4 Je kunt de functie van een toongenerator en een oscilloscoop beschrijven.

9.3.5 Je kunt op een beeld van een oscilloscoop hoge en lage tonen van elkaar onderscheiden.

Toonhoogte

Met je stem kun je hoge en lage tonen maken.

 Als je op een heel hoge toon praat, voel je het geluid hoog in je keel.

 Praat je met een heel lage stem, dan voel je het geluid laag in je keel.

Toonhoogte

 Een korte, dunne gitaarsnaar trilt snel. Als je deze snaar aanslaat, hoor je een hoge toon. 

Bij een hoge toon trilt de snaar snel.

 Een lange, dikke gitaarsnaar trilt langzamer. De toon van deze snaar is lager.

Als je een gitaar een tijdje niet hebt gebruikt, klinken de snaren vals. Dat komt doordat de snaren niet meer strak genoeg gespannen zijn. Je moet de snaren van de gitaar dan stemmen.

Stemmen

Elke snaar zit vast aan een stemschroef. 

Met die schroef kun je de snaar strakker of losser draaien.

 Zo verander je de toonhoogte van de snaar. 

Maak je de snaar losser, dan wordt de toon lager. 

Draai je de snaar strakker, dan wordt de toon hoger.

Frequentie

De toonhoogte van een geluid hangt af van het aantal trillingen per seconde. 

Bij een snelle beweging zijn er veel trillingen per seconde. Je hoort dan een hoge toon.

 Het aantal trillingen per seconde noem je de frequentie. 

Bij een grote frequentie heb je een hoge toon.

Frequentie

Bij muziek worden de tonen aangegeven met letters. 

Zo geeft de tweede snaar van een gitaar de toon A. 

Toon A heeft een frequentie van 440 trillingen per seconde.

1 trilling per seconde noem je 1 hertz.

Je zegt dan: toon A heeft een frequentie van 440 hertz.

Hertz kun je afkorten met Hz. 440 hertz wordt dan 440 Hz.

frequentiebereik

• in de bergen

• in een lege zaal

• in een echoput

• tussen hoge gebouwen

• in een tunnel of onder een viaduct

Toongenerator

Een toongenerator is een elektrisch apparaat dat geluidstrillingen maakt. 

Een toongenerator kun je precies instellen op een frequentie.

 Je kunt een toongenerator ook downloaden op de computer, of als app op je telefoon.

Oscilloscoop

Schepen gebruiken ook een echo.

Onder het schip hangt een apparaat dat geluid naar de zeebodem stuurt. Dit apparaat heet een echolood.

De zeebodem kaatst het geluid terug naar het schip. Een ontvanger onder het schip vangt de echo op. Een computer meet hoelang het geluid onderweg is geweest. 

huiswerk

Opdracht 1 tot en met 22