5.3 gedragsonderzoek + 5.4 gedrag leren

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

5.3 gedragsonderzoek

Vandaag de theorie. Na het proefwerk over 2 weken krijg je uitleg over het PTA onderzoek + voorbereidende opdrachten.

Ethologie

ethologie = gedragsbiologie (onderzoek naar gedrag)

ethologen zijn gedragsbiologen

één gedraging vertoond door een bepaald dier noem je een handeling

Ethogram

Als je een dier zijn gedrag onderzoekt doe je de handelingen van dat dier in een ethogram.

In een ethogram beschrijf je de handelingen.

Protocol

Een onderzoeker wilt ook weten hoe vaak bepaald gedrag wordt uitgevoerd om een onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden. Van het protocol wordt altijd een staafdiagram gemaakt

5.4 Gedrag leren

Leerdoelen

• Je kunt verschillende manieren van leren uitleggen: imiteren, operant- en klassiek conditioneren (straffen en belonen), oefenen, inzicht, inprenting en gewenning.
• Je kunt uitleggen wat reflexen zijn
• Je kunt uitleggen wat aangeboren gedrag is.

REFLEX

Aangeboren

Stereotype reactie op prikkel

refelxen zijn af te leren door bv gewenning

Instinct

complex aangeboren gedrag

Aangeboren gedrag: Gedrag dat erfelijk is vastgelegd.
Aangeleerd gedrag: Gedrag dat je door ervaring hebt opgedaan.

Leren

gewenning

inprenten

conditioneren

trial and error

imitatie

Gewenning

Na herhaling een reactie (reflex) afleren, 

als de reactie niet nuttig blijkt te zijn.

inprenten

leren in een

gevoelige periode

leren door belonen / straffen: Een ander leert jou iets door je te belonen of straffen na bepaald gedrag.

imitatie

leren door na te doen

vallen en opstaan

leren door te oefenen

Wat heb jij geleerd met vallen en opstaan???

samenvatting

• gewenning: door herhaling afleren van (niet nuttige) reflex
• inprenten: leren in een gevoelige periode
• (operant) conditioneren: laten toe- of afnemen van bepaald gedrag door beloning of straf.
• trial and error (oefenen): operant conditioneren in natuurlijke situatie
• imitatie: nadoen 

INZICHT: LEREN DOOR NADENKEN...

Dit schaap heeft zijn manier van bewegen aangeleerd door ....

Zebravink-mannetjes kiezen voor partners die lijken op het vrouwtje dat ze opgevoed heeft. Ze hebben in het nest geleerd wat aantrekkelijke kenmerken zijn. Deze vorm van leren is:

Is in het vorige filmpje sprake van leren (zo ja, welke vorm), of inzicht? Verklaar je antwoord.