Les 7 - laatste les voor de toetsweek

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom!

Voor de thuisblijvers:

• Webcam aan + werk- en leerboek op tafel;
• Aantekeningenschrift bij de hand;
• Aanmelden www.Lessonup.app via code.

Voor leerlingen in de klas:

• Werk- en leerboek op tafel;
• Aantekeningenschrift bij de hand.
• Telefoon wanneer we deze nodig hebben voor LessonUp.

Voor de thuisblijvers: hoe goed ben ik te verstaan via de headset?

😒🙁😐🙂😃

Toetsweek: 25 mei van 09:00 - 10:30 (90 min. toets) staat aardrijkskunde op het programma.

Vergeet niet een atlas mee te nemen!

H3:

3.1 Regionale beeldvorming

3.2 Landschappen

3.3 Klimaten

3.4 Bevolking: spreiding, samenstelling en groei.

3.5 Welvaart en welzijn

3.6 Ontwikkeling van de economie

3.7 Economische integratie en infrastructuur

3.8 Politieke ontwikkelingen

3.9 Vergelijking van Zuid-Amerika en Zuidoost-Azie: Sociaal-cultureel

3.10 Vergelijking van Zuid-Amerika en Zuidoost-Azie: sociaal-economisch

H3. Zuid-Amerika

Vandaag

Toetsweek stof H3 doornemen aan de hand van een kennen & kunnen lijstje.

Kennen-kunnen-begrijpen lijstje

1. Wat is het verschil tussen een mental map en een geografisch beeld?

Beeldvorming

Een stereotype is een beeld dat mensen van een onbekend gebied hebben, gebaseerd op vooroordelen.

Stereotypes ontstaan door perceptie (de manier waarop je op basis van juiste of onjuiste informatie de werkelijkheid inkleurt).

2. Welke stereotyperingen zijn er over Zuid-Amerika?

Stereotypes Zuid-Amerika

• Indianen
• Katholiek
• Spaans
• Armoede
• Sloppenwijken
• Corruptie
• Geweld / drugs

3. Waarom kom je in het Andesgebergte het stollingsgesteente Andesiet tegen?

4. Waarom kom je in het oostelijk deel van Zuid-Amerika weinig tot geen aardbevingen, vulkanisme en gebergtevorming voor?

5. Waarom kom je in het westelijk deel van Zuid-Amerika actief vulkanisme voor?

Plaattektoniek

Bij convergente platen kan er subductie ontstaan (oceanische korst duikt onder continentale korst).

West: actieve continentrand

Oost: passieve continentrand

Westelijk Zuid-Amerika

Oceanische nazcaplaat en antarctische plaat duiken onder de continentale korst van de zuid-amerikaanse plaat noemen we...?

- Hierdoor veel explosief vulkanisme. Ontwikkeling gesteente genaamd Andesiet (genaamd naar..... ?)

West: de Andes

De Andes bestaat uit meerdere bergketens (Cordilleras). Kenmerk = reliëf.

Hiertussen ligt hoogvlakte of hoogland (Altiplano). 

Kenmerk = weinig reliëf.

West: Voorlandbekken

Bij subductie ontstaat een voorlandbekken 

(ten oosten van het gebergte in Z-A):

wegduikende plaat trekt continent naar 

zich toe + gebergte zorgt voor veel 

gewicht op de plaat > berg + omringende 

land zakt in mantel > bekken ontstaat 

> sedimentatie in bekken.

Oost: passieve continentrand

Aan de oostkant treden weinig of geen tektonische verschijnselen op.

Ten oosten van het Andes vinden we schilden (kern van een continent, waar de oudste gesteenten voor komen).

6. Met welke klimatologische factoren kan je de aanwezigheid van klimaten in Zuid-Amerika verklaren?

Bron 13

Vegetatiezones

In Zuid-Amerika zijn drie soorten vegetatiezones met een savanneklimaat (Aw):

• Grassavanne met bomen -> Llanes 
• Savanne met doornstruiken en galerijbossen langs de rivieren -> Caatinga
• Boomsavanne -> Cerrado

Noordelijke helft Zuid-Amerika ligt volledig in de tropen

Toch zijn er grote verschillen te vinden.

Hoe ontstaan de verschillen?

• temperatuur
• breedteligging
• hoogteligging
• loef- en lijzijde

Klimaatfactoren

Ligging van klimaat-, vegetatie- en landschapszones worden bepaald door klimaatfactoren:

• Breedteligging
• Hoogteligging
• loef/lijzijde
• invloed zee- en luchtstromen
•  Land-zeeverdeling

• Wat verstoort af en toe het patroon van zee- en luchtstromen? 

El Nino

7. Waarom schuiven landen op in het demografisch transitiemodel?

7. Op welke manieren is de ruimtelijke ongelijkheid in Zuid-Amerika zichtbaar, en waarom is de sociale ongelijkheid sterk afgenomen in deze regio?

BBP/per hoofd; goede graadmeter?

Nee, grote ongelijkheid binnen landen --> sociale polarisatie

Ook belangrijk om te kijken naar hoe kwetsbaar de economie van een land is.

Wat maakt een economie kwetsbaar?

Sociale polarisatie in de stad

Binnen steden vooral zichtbaar in verdeling van de woonruimte

Favela (informal cities)              vs.                      Gated Community

Sociale polarisatie op het platteland

Grote landbouwbedrijven tegenover kleine keuterboeren

Latifundia                        vs.                                     Minifundia

Word de sociale polarisatie teruggedrongen?

Niet eenvoudig --> corruptie overheerst vaak

Mensen in de bovenlaag bewijzen groepen mensen een dienst in ruil voor politieke steun --> cliëntisme --> bovenlaag blijft aan de macht

De Lorenzcurve

8. Waarom neemt ontbossing toe als gevolg van de aanleg van infrastructurele projecten?3

IIRSA-programma

Het Initiatief voor Infrastructurele Integratie van Zuid-Amerika

Wanneer?

Gestart in 2000

Doel?
Infrastructuur verschillende landen aan elkaar koppelen.

Hoe?

Aanleg transnationale ontwikkelingsassen

Gevolgen van het IIRSA-programma

Voordelen

- Lagere transportkosten

- Integratie van de Zuid-Amerikaanse economiën

- Betere toegang tot de voorzieningen voor de bevolking

Nadelen?

Gevolgen van het IIRSA-programma

Nadelen

- Bedreiging inheemse economieën/culturen zoals de Indianen
- Ontbossing ==> afname biodiversiteit)
- Landgrabbing
- Toename regionale ongelijkheid ==> gebieden aan de assen ten opzichte van gebieden buiten de assen

Voordoen: examentraining opgave 1

Zelf oefenen: Maken examentraining opgave 2 in je werkboek (blz 58 en 59).