2.2 De Europese expansie begint

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2.2 De Europese expansie begint

Pak je leesboek

Vorige lessen

1.2 Renaissance

1.3 Reformatie

1.4 Nederlandse opstand

Komende lessen

2.1 Rijken rondom de Middellandse zee

2.2 Europese overzeese expansie

2.4 Spanjaarden en Portugezen

2.5 Kolonialisme en slavernij

Leerdoelen

• Je kan kenmerken noemen van de twee wereldrijken in de 16e eeuw.
• Je kan uitleggen hoe deze landen omgingen met godsdienst.
• Je kan vertellen waarom de handel achteruit ging.

Lesdoelen

• Je kan uitleggen waarom de Europeanen begonnen met de ontdekkingsreizen.
• Je kan vertellen hoe de Portugezen actief werden in Zuid en oost Azië.
• Je kan vertellen hoe Columbus Amerika ontdekte.
• Je kan beschrijven welke Europeanen meer mee gingen doen met de ontdekkingsreizen.

Welke redenen om op ontdekkingsreis te gaan kunnen wij terug zien op de prent?

Hoe laat je zien dat je rijk bent?

Hoe liet je in de 15e eeuw zien dat je rijk was?

Waarom waren specerijen populair onder Europeanen?

• Rijkdom laten zien
  
• Voedsel van smaak voorzien 
• Gebruik als medicijn 
• Gebruik als parfum tegen de verschrikkelijke geur van de pest in die tijd

MAAR: alleen verkrijgbaar in Zuidoost-Azie!

Waarom waren de specerijen populair onder de Europeanen:

- Rijkdom laten zien

- Voedsel van smaak voorzien (in die tijd was er geen koelkast dus vlees werd gepekeld en werd daardoor eentonig van smaak, specerijen voegden smaak toe)

- Gebruik als medicijn (nootmuskaat tegen diarree en huiduitslag, peper voor de hersenen (niesbmiddel om de hersenen te zuiveren) en kaneel tegen verkoudheid was het idee)

- Gebruik als parfum tegen de verschrikkelijke geur van de pest in die tijd

Peperdure handel

• In de Middeleeuwen zijn er handelscontacten met Azië, China, Indie.
• Zijde, edelstenen, suiker en specerijen 
• Het reizen ging over land en werd enorm duur.

De zijderoute

Ottomaanse rijk

Vanaf +- het jaar 1300 ontstaat het Ottomaanse rijk. Groeit snel door militair overwicht.

Beheerst tussenhandel op de Zijderoute

Rond de Middellandse Zee

• Het Ottomaanse Rijk veroverde in 1453 de Byzantijnse hoofdstad Constantinopel 

Opp. Osmaanse rijk

9,5x Frankrijk nu

122x Nederland nu

Osman I

Rond de Middellandse Zee

• Na 1453 werd het Turkse rijk bestuurd vanuit Istanbul. (Constantinopel)
•  Het grondgebied van de Sultans snel toe.
• Osmaanse vloot beheerste de Middellandse Zee.
• Het Ottomaanse Rijk kreeg controle over de handelsroutes waarlangs handelaren de Aziatische luxegoederen aanvoerden.

Wat zal de beheersing van het eind v/d zijderoute door de Osmanen, voor effect hebben gehad op de prijs van de Aziatische luxegoederen?

Voordelen voor de West-Europese stadstaten en koninkrijken:

• komst van het Ottomaanse Rijk bood stabiliteit
• Gunstig was voor de handel.

Nadelen voor de West-Europese stadstaten en koninkrijken:

• veel onderlinge oorlog met de Ottomanen.
• Hogere prijzen.

Nieuwe contacten

• Door de handel komen mensen in contact met andere culturen en producten.
• Maar, via oude boeken, óók met de oude kennis van de Grieken en Romeinen
• Europeanen gaan op zoek naar nieuwe landen, maar vooral naar nieuwe rijkdommen

Waarom op ontdekkingsreis?

1. Men zocht zeeroutes naar Indië om er goedkoop specerijen te kunnen halen.
   
2. Verspreiding van het christendom
   
3. Het vergroten van de macht van de koning
   
4. Het streven naar (handels)rijkdom
   

Maar wat was er nodig om op ontdekkingsreis te kunnen gaan?

Uitvindingen

• Navigatie
• Astrologie

• Karveel
  
• Cartografie

Marco Polo

IJstoetjes, airconditioning en goed werkende posterijen. In 1295 keerde de Italiaanse avonturier Marco Polo terug uit het mysterieuze Verre Oosten. Gedurende 24 jaar had hij de raarste dingen meegemaakt, maar niemand die hem geloofde. Hadden ze nu maar wel naar hem geluisterd ..

Waarom gaat men op ontdekkingsreis?

• 1.  Aanvoerroute produkten vanuit Azië moeizamer door dure tussenhandel Ottomaanse Rijk 
• 2. Technische verbeteringen (kompas)
• 3. Kerstening (koningen/paus)
• 4. Gebiedsuitbreiding (koningen)
• 5. Roem (ontdekkingsreizigers)
• 6. avontuuur (individuen)

Voorbeeld: Marco Polo

• Marco Polo een van de eerste echte ontdekkingsreizigers (1270)
  
  
• Waarom bekend?
  Reisverslag over reizen naar en in het verre Oosten > uniek voor die tijd > veel mensen geloofden hem niet.
  
  

Marco Polo

Uitleg

1271 - 1295 

Marco Polo bereisde de Oriënt en woonde

als Venetiaanse koopman aan het hof 

van Kublai Khan. Hij bereisde de zijderoute

Il Milione

papiergeld  

Marco Polo

+/- 1270 Niccolo en Maffeo Polo (Venetië) steken de Zwarte Zee over om zaken te doen.

Bereiken het rijk van Koeblai Khan: Mongoolse vorst (uitgestrekt gebied).

Khan ontving hen met eerbetoon: nog nooit Europeanen gezien.

Doel 8 Doelen van overzeese expansie

Portugezen & Spanjaarden hadden twee doelen met overzeese expansie 

1. Goud (Voor henzelf en het Christendom = Reconquista) 

2. Grondgebied (Voor henzelf en het Christendom = Reconquista) 

lezen: 

Het ontstaan van de ontdekkingsreizen (5.2)

- Europese expansie in het oosten (5.2)

Portugezen

Ontdekkingen

• Opdracht koning - wetenschappers
• Fort Elimina
• 1488 Zuid Afrika
• 1511 Molukken
• Daarna China en Japan
• Overal handelsposten

Opdracht

Ieder tweetal krijgt van mij een ontdekkingsreiziger.

Je maakt over deze ontdekkingsreiziger een presentatie in tweetallen, die geef je de volgende les.

Je zoekt uit:

1) wie is het, waar komt hij vandaag hoe oud? Wat weten we van hem?

2) wat was zijn doel? Waarom ging hij op ontdekkingsreis?

3) Wat heeft hij ontdekt?

4) Leuke / belangrijke man? Waarom (niet)?

Route naar Indie 

Waarom? Uit Indië kwamen kostbare koopwaar, zoals specerijen. 

Portugezen hoopten de route daar naartoe te vinden, zodat ze tussenhandel met Arabieren konden voorkomen en met de directe handel in deze producten enorme winsten konden behalen.  

1. Christopher Columbus
2. Amerigo Vespucci
3. Pizzaro
4. Magelhaen
5. Vasco di Gama
6. Marco Polo
7. Willem Barentz
8. Hernan Cortez

Opdracht: Maak in tweetallen een presentatie over deze ontdekkingsreizigers.

Inleveren, 2 november

Sheet 1 Wie is het? Waar komt deze persoon vandaan? Wanneer leefde hij? Foto

Sheet 2 Waar was hij naar op zoek?

Sheet 3 Welke routes? Kaartje.

Sheet 4 Wat heeft hij gevonden?

Sheet 5: leuke man? Waarom wel / niet?

Klaar? post je presentatie in teams. 

leerling 1

leerling 2

Bartolomeus Diaz

Vasco da Gama

Columbus

Amerigo Vespucci

Hernando Cortez

Franciso Pizzaro

Willem Barentz

Cornelis de Houtman

Plenda

Lesdoelen

• Je kan uitleggen waarom de Europeanen begonnen met de ontdekkingsreizen.
• Je kan vertellen hoe de Portugezen actief werden in Zuid en oost Azië.
• Je kan vertellen hoe Columbus Amerika ontdekte.
• Je kan beschrijven welke Europeanen meer mee gingen doen met de ontdekkingsreizen.