Moeilijk Verstaanbaar Gedrag

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Moeilijk verstaanbaar gedrag 

Wat wordt bedoeld met de term moeilijk verstaanbaar gedrag?

Wat voor moeilijk verstaanbaar gedrag kom jij tegen binnen de GHZ?

Voorbeelden

Alle gedragingen die door de zorgvrager of zijn omgeving als problematisch wordt gezien. 

Denk hierbij aan: 

- Verbale en/of fysieke agressie

- Weglopen

- IJsberen

- Roepen, gillen, schreeuwen

- Manipulerend en/of claimend gedrag

-  Het weigeren van zorg.

- ....

Voor zorgverleners is het vaak een uitdaging om hiermee om te gaan. 

Free-learning!! 

https://free-learning.nl/modules/omgaan-met-agressie/start.html

https://free-learning.nl/modules/probleemgedrag/start.html

https://free-learning.nl/modules/probleemgedragII/start.html

https://www.free-learning.nl/modules/zorg-en-dwang/index.html

Opdracht 1

Kijk de volgende documentaire: https://www.npostart.nl/2doc/03-12-2014/VPWON_1231058

Kijk aandachtig: 

• Welk gedrag laat de cliënt zien als het goed met hem gaat?
• Hoe reageren begeleiders hierop?

IQ score: Gemiddeld 100 

Ontwikkelingsleeftijd: Vergelijkenis met kinderen uit de leeftijd van ... 

- Gemiddeld: 100 

Ontwikkelingsleeftijd

- Gelijkenissen met een kind van ... 

- Het verstandelijk functioneren (het denken)

- De sociaal emotionele ontwikkeling (het aankunnen, sociale interacties, het gevoel)

Dagprogramma: De curve (inspanning en ontspanning), 5 w's. 

- De Curve 

- Balans tussen inspanning en ontspanning 

www.astridvandenberg.nl

Moeilijk verstaanbaar gedrag is niet het probleem 

Moeilijk verstaanbaar gedrag is te vergelijken met koorts. 

Het is een manier om aan te geven dat er sprake is van een ander probleem. Je kunt koorts behandelen met bijvoorbeeld een paracetamol, maar daarnaast moet je ook onderzoeken waar de koorts vandaan komt. 

Voorbeelden
internaliserend gedrag

Automutilatie (zelfbeschadiging)

• De zorgvrager verwondt zichzelf of doet zichzelf pijn, soms met hulpmiddelen. 
• Komt regelmatig voor in de gehandicaptenzorg.
• Het kan een reactie zijn op onvervulde behoeften. Of de zorgvrager kan geleerd hebben dat automutilatie hem iets oplevert, zoals aandacht.

Voorbeelden externaliserend gedrag

https://cce.nl/sites/cce.nl/files/documents/100627_visie_op_probleemgedrag_def.pdf

Perceptie: hoe we iets waarnemen

Wat kan jij doen bij
moeilijk verstaanbaar
gedrag?

www.zorgvoorbeter.nl

Wat is een signaleringsplan?

Een signaleringsplan is een methodiek die als doel heeft ervoor te zorgen dat het optreden van

een psychische crisis in de toekomst voorkomen wordt.

Een signaleringsplan bestaat uit twee delen:

1. een beschrijving van de vroege voortekenen van een crisis in afzonderlijke fasen;
   
2. een beschrijving wat de cliënt, sociaal netwerk en groepsleiders het beste kunnen doen bij
   

        zo’n dreigende crisis in de afzonderlijke fasen die aan een crisis voorafgaan.

Wat staat er in een signaleringsplan: vroege voortekenen van een crisis, situaties die extra spanning opleveren en maatregelen die de zorgvrager, het netwerk en de professionals kunnen inzetten om crisis te voorkomen.

Inhoud signaleringsplan

Fase 0 (groen): de situatie is normaal / stabiel (evenwicht) 

Fase 1 (oranje): het voorteken is licht tot matig aanwezig (dreigende crises) 

Fase 2 (rood): het voorteken is in ernstige mate aanwezig (decompensatie) 

Onderscheidt tussen: 

• Gedrag (wat laat de cliënt zien)
• Interventies (wat doet de begeleider)

Welke gevoelens en gedachten roept het moeilijk verstaanbaar gedrag van de cliënt bij jou op?

Affectief: gevoelsleven/gevoel

Expressed emotion staat voor de mate waarin kritiek, vijandigheid of emotionele overbetrokkenheid wordt geuit naar een persoon. Het blijkt psychiatrische problemen zoals een depressie in stand te houden of nieuwe psychotische episodes te kunnen uitlokken. De term zou vertaald kunnen worden als geuit gevoel.

Filmpje van Jolanda

Filmpje van Brandon

2010

2010

Wat denken jullie als jullie dit zien?

Waar gaat de wet Zorg en Dwang over?

1. Dwangvoeding voor clienten
2. Welke rechten verwanten hebben
3. Rechten - onvrijwillige zorg
4. Hoe zorg financieel geregeld wordt

De WZD: Wanneer mag je een middel en maatregel inzetten?

1. Als het echt niet anders kan: Nee, tenzij...
2. Als je denkt dat het nodig is
3. Als een client bijvoorbeeld weigert om tanden te poetsen
4. Wanneer de client een slot op zijn/haar deur heeft en een camera heeft

Noem voorbeelden van middelen en maatregelen:

Handvatten als je al in situatie zit: 

1. Signaleer en inspelen op waarschuwingssignalen --> wat moet je nu inzetten om terug te schakelen? (interventies signaleringsplan)
2. BLIJF CONTACT HOUDEN en letten op je eigen energie/ houding/ ademhaling (SAMEN)
3. Let op veiligheid van jezelf en cliënt/ omgeving. schakel hulp in.

Inspelen op waarschuwingssignalen:

● Stap 1: negeer het gedrag één keer

● Stap 2: tot de orde roepen: 

● Stap 3: een keuze stellen

Stap 1: negeer het gedrag één keer

○ Mogelijke vergissing en schrik reactie van andere partij

○ Let op: blijf niet negeren en incasseren, de agressie kan daardoor ook

erger wordt en escaleren.

Stap 2: tot de orde roepen

○ Signaal: zeg ‘stop’ of steek je hand op

○ Benoemen wat er gebeurt: gaat vaak tegen het gevoel in

■ Techniek ‘weerbericht’: neutraal, beschrijvend, zonder veel

emotie

■ Voorbeeld: ‘U noemt mij … Dat vind ik vervelend.’

■ Begrens zonder inhoudelijk conflict aan te gaan

○ Geeft ander mogelijkheid om gedrag bij te stellen →

samenwerkingsgerichte gesprekstechnieken

Stap 3: een keuze stellen

○ Opbouwen:

■ Ik wil u graag …

■ Dan moet u stoppen met …

■ Als u blijft …, dan ....

■ De keuze is aan u - gevolgd door een stilte

○ Let op: alleen sancties die uitvoerbaar zijn

○ Als dit niet wordt geaccepteerd, blijf dan bij de grens.

■ Documenteer en bespreek.

 Overige technieken

- Accepteren --> Ga in op de gevoelens van machteloosheid, angst etc. 

- Buigen --> Verander het gesprek of gebruik humor

- Confronteren --> Benoem het gedrag 

- Aanraking/ aandacht geven

- uit omgeving halen

- Afleiden

- Bewegen: spanning ontladen

- WC moment

Hoe de-escaleer je?

De-escaleren is eigenlijk niet meer dan: “zeggen van de juiste dingen op het juiste moment”. Of anders geformuleerd: zo optreden dat de angel uit het conflict wordt gehaald. Die angel kun je op verschillende manieren verwijderen. 

Het belangrijkste is weer binnen komen / contact maken met de cliënt en wat daarvoor nodig is per cliënt, situatie en context anders.  Bijvoorbeeld door:

-gewoon de cliënt zijn zin geven. Probleem opgelost, weg agressie. 

- Aandacht geven, ook negatieve aandacht

- Het negeren

- Grenzen geven

- structuur bieden

- afzonderen

- afleiden/ te belonen bij gewenst gedrag

- rust uitstralen in je houding en woorden (kort en krachtig wat je verwacht en dit herhalen).

Soms is een van bovenstaande een goede reactie. Bijvoorbeeld als het om je eigen veiligheid gaat. Nadeel is dat de cliënt de volgende keer weer dezelfde truc zal uithalen. Zuinig toepassen dus want anders is het alleen symptoombestrijding!

Stem af in team

- Wat spreken we af allemaal te doen als interventie?

- Delen we voldoende de best practise van elkaar?

- Hoe lang zetten we interventie in en wanneer evalueren we? 

- Hoe stemmen we af  bijv. in driehoek (EMB blikvanger)

www.kennispleingehandicaptensector.nl

Vragen?