§17, 18 en 19 Functie-, verbindings-, verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom!

Deze les gaat over alinea's, functiewoorden, verbindingswoorden en verwijswoorden.

Alinea's

Zinnen die bij elkaar horen, staan samen in een alinea. De verschillende alinea's in een tekst volgen elkaar op een logische manier op en iedere alinea heeft een eigen functie in de tekst. 

Elke alinea bevat een kernzin die de belangrijkste boodschap vande alinea bevat.

In welk deel van de tekst (inleiding, kern, slot) verwacht je onderstaande zin?
En daarom raad ik iedereen aan meer televisie te kijken.

In welk deel van de tekst (inleiding, kern, slot) verwacht je onderstaande zin?
Televisiekijken biedt bovendien de broodnodige ontspanning.

In welk deel van de tekst (inleiding, kern, slot) verwacht je onderstaande zin?
Het moge duidelijk zijn: televisiekijken is de beste invulling van je vrije tijd.

In welk deel van de tekst (inleiding, kern, slot) verwacht je onderstaande zin?
Zullen onze kleinkinderen nog weten wat televisie is?

In welk deel van de tekst (inleiding, kern, slot) verwacht je onderstaande zin?
Voor velen zal het een bekend gevoel zijn: zo veel kanalen en toch zo weinig leuks op tv.

In welk deel van de tekst (inleiding, kern, slot) verwacht je onderstaande zin?
Toch is het te kort door de bocht om te zeggen dat er geen goede televisie meer wordt gemaakt.

Even terug naar de functiewoorden: Verklaring, oorzaak, gevolg en oplossing zijn nog lang niet alle functiewoorden, ken jij er nog meer?

Functiewoorden

aanleiding        definitie

voorbeeld         gevolg

afweging           nuancering

anekdote           oplossing

argument          verklaring

constatering    samenvatting

Wat is het functiewoord in de zin:
Een belangrijk gevolg van deze maatregel is minder criminaliteit.

1. belangrijk
2. deze
3. gevolg
4. is

Wat is het functiewoord in de zin:
Ter nuancering: niet iedereen zal meedoen met het project.

1. project
2. meedoen
3. iedereen
4. nuancering

Wat is het functiewoord in de zin:
De oplossing ligt voor de hand. We moeten meer boeken lezen!

1. moeten
2. oplossing
3. hand
4. boeken

Wat is het functiewoord in de zin:
De verkiezingen waren een fiasco. De oorzaak is onze slappe leider.

1. verkiezingen
2. fiasco
3. oorzaak
4. slappe

Wat is het functiewoord in de zin:

Vis eten is gezond. Haring, een vis die bomvol zit met goede vetten, is hier een voorbeeld van.

1. gezond
2. bomvol
3. vetten
4. voorbeeld

Wat is het functiewoord in de zin:

Minder eten of meer bewegen: het blijft een afweging voor veel mensen die te zwaar zijn.

1. afweging
2. minder
3. zwaar
4. bewegen

Dan nu over naar de 

Verbindingswoorden!

(ook wel signaalwoorden genoemd)

Verbindingswoorden?

En dit zijn ze nog niet allemaal...

Wat is het verschil tussen functiewoorden en verbindingswoorden?

Functiewoorden geven het verband aan tussen alinea’s en grotere tekstdelen.

Verbindingswoorden geven het verband aan tussen zinnen binnen een alinea en kleinere

tekstdelen.

§18 verbindingswoorden, blz. 74

Pak het schema met verbindings-woorden erbij

Noem van de komende zinnen het verbindings-woord en benoem het verband

Als ik lees voel ik me ontspannen.
verbindingswoord en verband?

Voordat ik aan mijn huiswerk begin, lees ik vaak even.
verbindingswoord en verband?

Zo lees ik tegenwoordig 'Het gouden ei' van Tim Krabbé. Superspannend!
verbindingswoord en verband?

Ik heb dus de perfecte pauze ontdekt.
verbindingswoord en verband?

Het woord 'terwijl' kan twee verschillende soorten verbindingen aanduiden. Geef bij de volgende zinnen het type verbinding van de 'terwijl' aan. Leg je antwoord uit!

Terwijl er een manier is gevonden om muggen te lokken en te doden, worden er wereldwijd nog mensen door muggen gestoken. (Type verbinding?)

Erwin maakt pas 's avonds laat zijn huiswerk, terwijl zijn moeder liever heeft dat hij dit 's middags doet. (Type verbinding?)

Maak nu zelf 2 zinnen met het verbindingswoord 'als' die een verschillende verbinding hebben.

Verbindingswoord
als
stopwoord?

§19 verwijswoorden, blz. 78

Pak de bladzijde met uitleg over verwijswoorden erbij.

Wat voor soort verwijswoorden zijn er?

Voornaamwoord als verwijswoord Een voornaamwoord is een woord dat verwijst naar personen, dieren of dingen (concreet of abstract), zonder die bij naam te noemen. Voornaamwoorden komen dus in feite ‘in de plaats van’ een zelfstandig naamwoord. Ze hebben zelf niet echt betekenis; ze verwijzen naar woorden die wél betekenis hebben

Wat voor soort verwijswoorden zijn er?

Bijwoord als verwijswoord Woorden als hier, daar, toen, erover, hoe, zo, waar, wanneer. 

Wat voor soort verwijswoorden zijn er?

Verwijzingen met zelfstandig naamwoorden Een zelfstandig naamwoord is niet echt een verwijswoord, maar kan wel verwijzen naar een persoon of ander ding in de zin.

In Groningen woont mijn lievelingsneef, die gitaar speelt.
(verwijswoorden?)

Zij heeft twee zussen en een broertje dat goed kan jongleren.
(verwijswoord?)

Nils liep naar zijn fiets en reed weg.
(verwijswoord?)

Joost en Janneke gaven elkaar knipoogjes.
(verwijswoord?)

Zoek een kort artikel online 

- knip en plak deze in Google docs

- Onderstreep alle verwijswoorden

- Wissel je artikel uit met je klasgenoot en controleer of de aangestreepte woorden inderdaad verwijswoorden zijn. 

Even alles op een rij

- Functiewoorden: een functiewoord kondigt de functie van een tekstdeel of alinea aan. (Oorzaak, gevolg, aanleiding, oplossing enz.)

-Verbindingswoorden: Laten zien hoe de zinnnen met elkaar samenhangen. Er zijn verschillende soorten verbindingen en heel veel verbindingswoorden.

- Verwijswoorden: Voornaam als verwijswoord, bijwoord als verwijswoord, verwijzingen met zelfstandig naamwoorden.

Herhaling toetsweek

§2 Tekstdoelen

Informeren, beschouwen, overtuigen, activeren, amuseren

§3 Leesstrategieën 

Globaal-, intensief-, zoekend-, lerend-, kritisch lezen

 

 

§4 Woordraadstrategieën 

Het woord wordt uitgelegd in de zin waarin het woord staat of in de volgende zin. 

Er staat een synoniem in de buurt van het woord. (een synoniem is een ander woord met dezelfde betekenis.

Er staat een tegenstelling in de buurt van het woord.

Het woord is een samenstelling waarvan je een gedeelte wel kent.

Het woord lijkt op een ander woord, bijvoorbeeld uit een andere taal. 

Vragen over de stof?

Neem alle stof door en stel nu nog al je vragen voor de toets.