3 Mavo 3.6 Evolutie

• Biologie / Verzorging
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Evolutie

Planning

- Wat wordt er deze periode van je verwacht?

- Waar gaat aankomende periode over?

- 3.7 Evolutie 

- Examen opdrachten

- Huiswerk

Wat wordt er van je verwacht deze peride

- Geen telefoons in de klas

- Spullen in orde, leer/werkboek, je map, pennen, schrift/blaadjes

- Actieve les houding? 

Wat is een actieve leshouding?

- Vragen stellen

- Luisteren naar de uitleg

- Huiswerk maken

- Vragen stellen over het huiswerk

Waar gaat aankomende periode over?

Thema 3: Erfelijkheid en evolutie

-3.6 evolutie

- 3.7  Verwantschap

Thema 4: Ordening

Thema 5: Stevigheid en beweging

3.6 Evolutie

Leerdoelen

• Je kunt omschrijven wanneer organismen tot één soort behoren

• Je kunt beschrijven wat de evolutietheorie inhoud en hoe geslachtelijke voortplanting, mutatie en natuurlijke selectie bijdragen aan het ontstaan van nieuwe rassen

aangepast aan de omgeving

Soorten en rassen

Organisme horen tot één soort als ze vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

Afrikaanse olifant

(Loxodonta africana)

Aziatische Olifant

(Elephas maximus)

Geen vruchtbare nakomelingen 

De wetenschappelijke naam van een soort bestaat altijd uit de geslachtsnaam met daar op volgend de soortnaam 

Rassen

 Sommige soorten kun je verder verdelen in rassen, verschillende rassen kan je wel onderling kruisen. 

Een ras is een groep organismen binnen één soort met bepaalde erfelijke eigenschappen die verschillen van de rest van de soort. 

Rassen zijn vaak kunstmatig ontstaan door fokken of kweken

Vruchtbare nakomelingen bij rassen

Ouder 1: Poedel (Canis lupus familiaris)

Ouder 2: Labrador-retriever (Canis lupus familiaris)

       N

Nakomeling: Labradoeldel (Canis lupus familiaris)

onvruchtbare nakomelingen bij
verschillende soorten

Ezel (Equus asinus) 

Paard (Equus caballus) 

Nakomelingen 

Muildier/ muilezel

(Equus asinus × Equus caballus)

Evolutietheorie

Miljoenen soorten organisme

Ontstaan en veranderd over een hele lang tijd -> Evolutie

De Evolutietheorie is bedacht door Charles Darwin

Gaat uit van:

• verandering in genotype
• natuurlijke selectie
• ontstaan van nieuwe soorten

Verandering van genotype

Populatie: groep organisme van dezelfde soort die zich onderling kunnen voortplanten. 

Bijvoorbeeld: alle konijnen op Amenland

In een populatie zijn en ontstaan verschillen door geslachtelijke voorplanting en mutaties in het genotype.

Deze mutaties en veranderingen kunnen zorgen voor andere eigenschappen bij individuen binnen een populatie

Natuurlijke selectie

Het proces waarbij dieren die zich beter aan kunnen passen aan de omgeving (= het milieu)  een grotere kans hebben om te overleven en zich voor te planten dan dieren die zich minder goed aanpassen.

Organismen die het best zijn aangepast aan het milieu krijgen de meeste nakomelingen. 

Vooral het genotype bepaalt of een soort goed 

is aangepast aan het milieu. Een populatie 

met veel verschillende genotype en fenotype heeft een grotere overlevingskans.

Als een milieu veranderd zijn sommige nakomelingen beter aangepast dan andere (dit kan komen door mutatie en geslachtelijke voorplanting) de nakomelingen die het beste zijn aan gepast aan het huidige milieu zullen blijven leven en hun genen doorgeven aan hun nakomelingen

Het ontstaan van nieuwe soorten

Als verschillende vormen van een soort zich niet meer met elkaar voorplanten, kan er een nieuwe soort ontstaan. Dit kan ook gebeuren wanneer een deel van de populatie verhuisd naar een andere gebied en zich daar alleen nog maar onderling gaat voorplanten. 

Effect van een veranderend genotype

De Evolutietheorie - Stap 1

Iedereen is een beetje anders:

- Langer

- Puntigere snavel

- Dikker verenpak

- Mooiere vlekken

- Kleinere voeten

- Grotere vinnen

etc.

Genetisch variatie door Mutatie & Recombinatie

De Evolutietheorie: Stap 2

Het leven is zwaar: 

- Wind

- Temperatuur

- Zon

- Droogte

- Predatie

- Partners tekort

Struggle for life / Selectiedruk

De Evolutietheorie: Stap 3

Individuen die overleven kunnen 

hun genen doorgeven naar volgende generatie.

Genen van de individuen die niet overleven 

 of voortplanten sterven uit.

Er treedt een verandering op in de 

genetische variatie van de volgende generatie. 

De soort is geëvolueerd!

Survival of the fittest/ Overerving

Huiswerk

3.6 opdracht 1 tm 7 (200 tm 203)