15.2 Populaties (klassikaal)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

H15 Kwetsbare ecosystemen

Deze les: 

- §15.1 Energiestromen

- §15.2 Populaties dl 1

Huiswerk: 

- Verwerken §15.1 Ecosystemen via LessonUp

- Verwerken §15.2 Populaties (t/m eilandtheorie) via LessonUp

Leerdoel §15.1

Je leert dat energie aan de basis staat van levensgemeenschappen. 

ecosysteem, organische stoffen, fotosynthese, anorganische stoffen, producenten, foto-autotrofe organismen, heterotrofe organismen, consumenten, reducenten, chemosynthese, nitrietbacteriën, nitraatbacteriën, chemo-autotroof

Voedselketen

Producenten

Producenten zijn autotroof: maken zelf energierijke stoffen/ hebben geen andere levende organismen nodig voor hun voedsel.

auto = zelf

troof = voeding

Productenten hebben een energiebron nodig om chemische reacties mogelijk te maken. Het kost energie om van eenvoudige moleculen (zoals CO2 en H2O) een ingewikkeld molecuul (zoals glucose) te maken.

Foto-autotroof

Een organisme is foto-autotroof als hij zelf energierijke stoffen maakt met behulp van lichtenergie.

Fotosynthese

Chemo-autotroof

Een organisme is chemo-autotroof als hij zelf energierijke stoffen maakt met behulp van chemische energie (energie die vrij komt uit een chemische reactie met anorganische stoffen).

Bacteriën.

Chemosynthese.

Chemosynthese - voorbeelden

Nitrietbacterie

ammonium + zuurstof -> nitriet + water + energie

2NH4+ + 3O2 -> 2NO2- + 2H2O + energie

energie + koolstofdioxide + water -> glucose + zuurstof

energie + 6CO2 + 6H2O -> C6H12O6 + 6O2

Chemosynthese - voorbeelden

Nitraatbacterie

nitriet + zuurstof -> nitraat + energie

2NO2- + O2 -> 2NO32- + energie

energie + koolstofdioxide + water -> glucose + zuurstof

energie + 6CO2 + 6H2O -> C6H12O6 + 6O2

BINAS 69D Chemosynthese

Producenten en consumenten

In een ecosysteem zijn de volgende organismen aanwezig:

eencellige algen

watervlooien

vissen

driehoeksmosselen

De vissen eten de watervlooien. De watervlooien en driehoeksmossel eten eencellige algen.

Teken een voedselweb met alle vier de organismen.

Reducenten

Schimmels en bacteriën zijn reducenten.

Zij zijn de laatste stap in de kringloop van stoffen.

Hoe zijn schimmels en bacterien te herkennen?

SCHIMMELS

BACTERIËN

Celwand

Celkern

Geen celwand

Prokaryoot

Eukaryoot

Geen celkern

BINAS 78 De vier rijken

Leerdoel §15.1

Je leert dat energie aan de basis staat van levensgemeenschappen. 

ecosysteem, organische stoffen, fotosynthese, anorganische stoffen, producenten, foto-autotrofe organismen, heterotrofe organismen, consumenten, reducenten, chemosynthese, nitrietbacteriën, nitraatbacteriën, chemo-autotroof

Aan de slag

• Verwerken §15.1 Energiestromen via LessonUp
• Voorbereiden §15.2 Populaties (t/m eilandtheorie) via LessonUp

Leerdoel §15.2

Je leert enkele evenwichtsvoorwaarden voor populatiegroottes 

fitness, inteelt, ziekte, predatie, parasiet, habitat, ecologische niche, gradientecosysteem, eilandtheorie, dynamisch evenwicht, founder effect, flessenhalseffect, genetic drift

Populatiedynamiek

De populatiegrootte schommelt meestal rondom een biologisch evenwicht (BiNaS 93...)

Factoren die van invloed zijn op de populatiedichtheid kunnen op hun beurt weer van de populatiedichtheid afhankelijk zijn (en daardoor de populatiedichtheid regelen).

Sleep de factoren naar de juiste categorie.

dichtheidsafhankelijke factoren

dichtheidsonafhankelijke factoren

ziekte

sneeuwval

concurrentie

overstroming

parasitisme

temperatuur

voedselrelaties

Factoren van invloed op populatiedichtheid: 

• Dichtheidsafhankelijke factoren: prooi, parasitisme, ziekte, voedselconcurrentie. → werkt via negatieve terugkoppeling wat zorgt voor biologisch evenwicht. 
• Dichtheidsonafhankelijke factoren: klimaat , ramp, activiteit mens→ toeval en heeft dus geen terugkoppeling.
• Vreemde soorten

Deze factoren beïnvloeden het geboortecijfer, sterftecijfer en emigratie of immigratie.  

Bekijk het diagram

In dit ecosysteem lijkt er sprake te zijn van een dynamisch evenwicht tussen een predator en zijn prooi

In een predator-prooi evenwichtsdiagram is de piek van de predatordichtheid in de tijd altijd later dan de piek van de prooidichtheid.
Leg dit uit.

Leerdoel §15.2

Je leert enkele evenwichtsvoorwaarden voor populatiegroottes 

fitness, inteelt, ziekte, predatie, parasiet, habitat, ecologische niche, gradientecosysteem, eilandtheorie, dynamisch evenwicht, founder effect, flessenhalseffect, genetic drift